Morgunblaðið - 28.07.2018, Qupperneq 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 2018
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Þrír bátar eru komnir með yfir 30
tonn á strandveiðum sumarsins,
uppistaðan er þorskur en einnig ufsi
og aðrar tegundir. Aflahæstir eru
Grímur AK 1 með tæp 36 tonn, Birta
SU 36 með 32,5 tonn og Steðji VE 24
með rúm 30 tonn. Færri bátar hafa
verið á strandveiðum heldur en síð-
ustu ár og gæftir hafa oft verið erf-
iðar í sumar, einkum fyrir minni
bátana.
Hærra fiskverð,
en færri bátar
Fiskverð það sem af er sumri er
um 15% hærra en það var í fyrra.
Meðalverð á kíló af óslægðum þorski
á handfæri á fiskmörkuðum í sumar
hefur verið nálægt 215 krónum, en
það hefur sveiflast frá um 200 krón-
um upp í 300 krónur síðustu þrjá
mánuði. Að sögn Arnar Pálssonar,
framkvæmdastjóra Landssambands
smábátaeigenda, er afkoma af
strandveiðunum óviðunandi. Þess
vegna sé brýnt að gengið verði að
kröfum félagsins um fjóra veiðidaga
í viku hverri í þá fjóra mánuði sem
veiðarnar eru heimilaðar. Nú er
heimilt að veiða tólf daga í mánuði.
Alls hafa 532 bátar virkjað leyfi til
strandveiða sem er 55 bátum færra
en á sama tíma í fyrra. Árið 2016
voru bátarnir enn fleiri eða 664 með
virk leyfi. Afli þeirra nemur 7.127
tonnum sem er 318 tonnum minna en
í fyrra. Afli á hvern bát er að með-
altali 13,4 tonn nú en var 12,7 tonn
síðasta sumar. Mest munar þar um
afla báta á svæði A sem er nú 16,5
tonn en var að meðaltali 12,6 tonn í
fyrra að loknum júlí, samkvæmt
upplýsingum frá Erni Pálssyni.
Fleiri róa á suðursvæði
Flestir bátar róa frá höfnum á
svæði A frá Arnarstapa til Súðavík-
ur, alls 200 en þeir voru 225 í fyrra. Á
svæði B frá Norðurfirði til Grenivík-
ur róa nú 102 bátar en voru 133 í
fyrra, á C-svæði frá Húsavík til
Djúpavogs eru bátarnir 111 á móti
123 í fyrra og á svæði D frá Höfn í
Borgarnes róa 119 bátar á strand-
veiðum, en voru 106 síðasta sumar.
Bátum hefur fækkað frá síðasta ári á
öllum svæðum nema suðursvæðinu.
Breytingar voru gerðar á fyrir-
komulagi strandveiða í vor og nú
mega allir bátar róa í tólf daga í mán-
uði frá maí til loka ágúst, alls 48
daga. Fiskistofa getur stöðvað
strandveiðar þegar sýnt er að heild-
arafli báta fari umfram það magn,
sem ráðstafað er til strandveiða.
Búið að veiða 70% af viðmiðun
Í fyrra voru veiðar stöðvaðar á
svæði A eftir átta daga í júlí og ágúst
og á svæðum B og C eftir tíu daga í
ágúst. Nú má hver bátur hins vegar
fara í 12 veiðiferðir í mánuði eins og
áður sagði og má því ætla að afli
verði meiri en í fyrra þrátt fyrir
færri báta.
Viðmiðunarafli er nú 10.200 tonn
af þorski, meira en áður á strand-
veiðum, og er nú búið að veiða 70% af
þeirri viðmiðun. Ráðherra er heimilt
að auka þessa viðmiðun og segir Örn
Pálsson líklegt að það þurfi að gera
til að allir geti róið tólf daga í ágúst-
mánuði.
Áður var kerfið þannig að þegar
tilteknum afla var náð á hverju veiði-
svæðanna fjögurra voru veiðar
stöðvaðar á svæðinu í þeim mánuði.
Dagafjöldi var mjög misjafn innan
svæða yfir sumarið, eða frá sex dög-
um á mánuði upp í 18.
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Í landi Ekki er heimilt að róa á strandveiðum á föstudögum og rólegt var yfir bryggjunni á Bolungarvík í gær.
Meðalbátur með
13,4 tonn í sumar
 Þrír strandveiðibátar með yfir 30 tonn  Talsverð fækkun
„Ég er mjög sáttur með ganginn í
veiðunum,“ segir Stefán Jónsson,
skipstjóri á Grími AK, aflahæsta
bátnum á strand-
veiðum sumars-
ins. Hann hefur
komið með 36
tonn að landi og
þar af eru um 25
tonn af þorski.
Stefán segir að
tonnafjöldinn
segi þó ekki allt
því ufsi og einnig
karfi og ýsa telji
í heildaraflanum,
en verðmætið sé ekki í samræmi
við tonnin.
Stefán rær frá Arnarstapa og
segir góða aðstöðu þar, góðan anda
milli manna og stutt á miðin.
Grímur sterki
Hann býr á Akranesi, en sefur
um borð í bátnum virku dagana
meðan vertíðin stendur sem hæst.
Grímur AK er átta tonna Perlu-
plastbátur smíðaður á Akranesi
2003, en Stefán lengdi hann og
breytti 2006. Nafn bátsins er sótt
til afa Stefáns, sem gjarnan var
kallaður Grímur sterki og sótti
meðal annars sjó frá Bolungarvík.
Stefán segir að afi hans fylgi hon-
um án efa á sjóinn og segist oft
finna tóbakslyktina af honum.
„Ég er sáttur við þetta nýja fyr-
irkomulag á strandveiðunum og
dögunum á A-svæðinu hefur fjölg-
að,“ segir Stefán. „Fyrir nokkrum
árum reri ég frá Akranesi og var
því á D-svæði. Þegar ég flutti mig
vestur á Arnarstapa á sínum tíma
fækkaði róðrunum hjá mér um
fimmtung, þannig að ég var ekki að
reyna að ná fleiri róðrum þegar ég
fór vestur á Arnarstapa.“
Frá tveimur tímum upp í 14
Stefán á einn dag eftir í júlí og
síðan tólf daga í ágústmánuði. Þá
fer hann aftur til starfa hjá fyr-
irtækinu Sjamma, sem m.a. reisir
einingahús fyrir BM Vallá og
Smellinn. Strandveiðarnar eru ár-
vissar hjá Stefáni og jákvæðir
vinnuveitendur gefi honum leyfi til
að sinna þeim.
Stefán segist oftast fara út um
klukkan fjögur að morgni og róð-
urinn taki frá 2-3 tímum og upp í
14 tíma. „Það er allur gangur á
þessu, fiskurinn syndir og er þar
sem ætið er.“
Markmiðið að fiska
fyrir sjö milljónir
Spurður um afkomu segir Stefán
að markmiðið hafi verið að ná sjö
milljónum í aflaverðmæti í sumar
og að öllu eðlilegu ætti það að tak-
ast. Hins vegar dragist mikill
kostnaður frá þeirri tölu og hann sé
alltaf að aukast, nefna megi veiði-
gjöld, löndunargjöld, skoð-
unargjöld, tryggingar, olíukostnað,
venjulegt viðhald og margt fleira
sem tínist til.
Þá séu miklar sveiflur í markaðs-
verði og sumt sé illskiljanlegt.
Þannig hafi menn verið að bjóða 10
krónur í kíló af ufsa sem er 1,3 til
1,7 kíló að þyngd, en veiðigjöldin
séu 16 krónur fyrir þennan sama
fisk. Þorskur undir tveimur kílóum,
undirmálsfiskur, fari hins vegar á
allt að 200 krónum.
Aldrei upplifað
svona veðráttu
Og lokaspurningin er um tíð-
arfarið.
„Ég hef aldrei upplifað svona
veðráttu,“ segir Stefán. „Ég held
að í sumar hafi komið tveir virki-
lega góðir dagar með blíðu. Mjög
oft hefur verið kuldi og rigning og
leiðinlegt sjólag. En ef þú hefur
gaman af þessu gleymirðu því
fljótt.“ aij@mbl.is
Finnur tóbaks-
lyktina af afa
sem er með í för
 Sá aflahæsti er sáttur með sumarið
 Margvíslegur og vaxandi kostnaður
Morgunblaðið/Heiddi
Sumar á Arnarstapa Góð aðstaða,
góður andi og stutt á fengsæl mið.
Stefán
Jónsson
Síldarvinnslan hf. í Neskaupstað
áformar að láta gera minningarreit á
austasta hluta grunns gömlu fiski-
mjölsverksmiðjunnar sem eyðilagðist í
snjóflóði 20. desember 1974. Reiturinn
verður helgaður þeim sem farist hafa í
störfum hjá fyrirtækinu. Á grunninum
stendur gamall gufuketill og er gert
ráð fyrir að hann verði hluti reitsins.
Efnt verður til samkeppni um út-
færslu á minningarreitnum þar sem
almenningi gefst kostur á að setja
fram hugmyndir, segir á heimasíðu
fyrirtækisins. Þátttakendur í sam-
keppninni eru beðnir að hafa í huga að
reiturinn á að vera friðsæll og hlýleg-
ur staður og þar á að vera aðstaða til
að setjast niður og njóta kyrrðar.
Koma skal fyrir minningarskjöldum
eða skildi um þá sem látist hafa og
sögu fyrirtækisins skulu gerð skil á
skiltum.
Heimilt er að skila inn tillögum
bæði í máli og myndum, en sérstök
dómnefnd mun yfirfara þær tillögur
sem berast. Veitt verða verðlaun að
upphæð kr. 600.000 fyrir vinnings-
tillöguna. Síldarvinnslan áskilur sér
rétt til að hafna öllum tillögum en
jafnframt er gert ráð fyrir að arki-
tekta- eða verkfræðistofa fullvinni þá
tillögu sem fyrir valinu verður. Dóm-
nefnd er heimilt að nýta fleiri en eina
tillögu til frekari úrvinnslu og skiptist
þá verðlaunaféð á milli þeirra þátttak-
enda sem tillögurnar eiga.
Tillögum um gerð reitsins skal skila
til Síldarvinnslunnar fyrir 1. október
nk., en nánar er fjallað um verkefnið á
heimasíðu Síldarvinnslunnar.
Ljósmynd/Síldarvinnslan
Neskaupstaður Gamla fiskimjölsverksmiðjan eyðilagðist í snjóflóði 20. desember 1974. Gert er ráð fyrir að
gamall gufuketill á svæðinu verði hluti minningarreitsins, sem á að vera friðsæll og hlýlegur.
Minningarreitur
í Neskaupstað
 Helgaður þeim sem farist hafa
í störfum hjá Síldarvinnslunni