Morgunblaðið - 24.09.2018, Blaðsíða 11

leiðslu verið í 2 til 2,5%,“ segir Stef-
án. Hér þarf að hafa í huga að á sama
tímabili hefur landframleiðsla aukist
líka. Reiðufé í umferð sem fjárhæð á
nafnvirði hefur því aukist talsvert. Í
lok árs 2017 var reiðufé sem hlutfall
af vergri landsframleiðslu 2,4%.
Kostar enn 3 kr. að búa til 1 kr.
Einingakostnaður Seðlabankas
við prentun seðla og myntslátt hefur
haldist nokkuð stöðugur á síðustu
árum. Kostnaður við prentun á
10.000 kr. seðlinum hefur lækkað lít-
illega en prentun á seðlinum kostaði
29 kr. þegar hann var fyrst tekinn í
notkun en kostar nú um 21 kr. Þá
kostar 3 kr. að slá 1. kr. og hefur það
verð ekki breyst á síðustu árum. Hér
þarf að hafa í huga að hver ein króna
er notuð oftar en einu sinni. Að jafn-
aði kaupir Seðlabankinn nálega um 7
milljónir stykkja seðla og um 9 millj-
ónir stykkja myntar með mismun-
andi ákvæðisverði. Hraðbankar
gegna enn mikilvægu hlutverki í
seðladreifingu á Íslandi og streymdu
t.d. 66 milljarðar úr íslenskum hrað-
bönkum árið 2015. Árið 2016 var
meðalúttekt á íslensku debetkorti úr
hraðbanka um 16.000 kr. og 20.000
kr. á íslensku kreditkorti.
148,5
309,0
Milljónir kr. 2016 2017
Seðlaprentun 0 308,1
Myntslátta 147,0 0
Búnaður 1,6 0,9
Samtals 148,5 309,0
Fjöldi seðla í
umferð, milljónir
Verðgildi
Milljarðar kr. Hlutdeild
10.000 kr. 3,4 34,3 53,8%
5.000 kr. 4,3 21,4 33,6%
2.000 kr. 0,1 0,2 0,3%
1.000 kr. 6,2 6,2 9,7%
500 kr. 3,3 1,6 2,6%
Samtals 17,3 63,8 100%
Fjöldi mynta í
umferð, milljónir
Verðgildi
Milljarðar kr. Hlutdeild
100 kr. 24,7 2,5 62,4%
50 kr. 13,3 0,7 16,8%
10 kr. 57,6 0,6 14,6%
5 kr. 25,4 0,1 3,2%
1 kr. 118,7 0,1 3%
Samtals 239,6 4,0 100%
www.sedlar-og-mynt.is/panta< >
47 50
56
62
68 Seðlar Mynt
TIL KASSA >
54%
34%
13%
75%
PANTA PANTA PANTA PANTA PANTA
PANTAPANTA
PANTA PANTA
Morgunblaðið/Ómar
Verslun Aukin ferðaþjónusta og fjölgun ferðamanna kallar á meira reiðufé.
Reiðufé í umferð hefur aukist til muna
 10.000 kr. seðill-
inn yfir helmingur
allra seðla árið 2017
FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. SEPTEMBER 2018
Útgáfa reiðufjár er eitt af tekjuöflunartækjum Seðlabankans (SÍ) og gef-
ur bankanum möguleika á svokölluðum sláttuhagnaði. Það hugtak má
skilgreina á marga vegu en má einfalda með því að skoða framleiðslu
myntar. Ef framleiðslukostnaður SÍ á 100 kr. er um 10 kr. þá fær bankinn
100 kr. þegar einn slíkur peningur fer í umferð. Ef peningurinn skilar sér
aldrei aftur til bankans hagnast Seðlabankinn um 90 kr. Sláttuhagnaður-
inn ræðst af spurn eftir reiðufé, vaxtastigi og því hvernig seðlabankar
inna reiðufjárverkefnið af hendi. Sjaldnast er hægt að sjá sláttuhagnað
seðlabanka beint úr reikningum þeirra og fjalla seðlabankar almennt lítið
um hann í ræðu og riti.
Sláttuhagnaður Seðlabankans
ÚTGÁFA REIÐUFJÁR TEKJUÖFLUNARTÆKI
Sterkir í stálinu
Skipastál • Lunningajárn • Bakjárn
Kælirör • Fíber- og galvanhúðaðar ristar
Svört- og ryðfrí rör og fittings
Ál • Ryðfrítt stál • PVC plötur
POM öxlar • PE plötur
Lokar af ýmsum gerðum
Opið virka daga kl. 8-17
Skútuvogi 4, Rvk
Rauðhellu 2, Hafnarfirði
Sími 568 6844 | ga@ga.is | ga.is
FRÉTTASKÝRING
Magnús Heimir Jónasson
mhj@mbl.is
Reiðufé í umferð utan Seðlabanka
Íslands (SÍ) og innlánsstofnana jókst
um 5,2 milljarða króna eða um 9,4%
og nam 60,3 milljörðum í lok árs
2017, samkvæmt ársskýrslu SÍ.
Aukningin hefur haldið áfram og í
lok ágúst 2018 var reiðufé í umferð
63,7 milljarðar. Þá var 10.000 kr.
seðillinn í síðasta mánuði 53,8% allra
seðla í umferð utan SÍ og 5000 kr.
seðilinn 33,6% allra seðla. Seðlanotk-
un hefur aukist til muna á síðustu ár-
um en samtals voru seðlar í umferð í
lok árs 2014 47 milljarðar.
Stefán Jóhann Stefánsson, rit-
stjóri SÍ, segir að ferðamenn séu
hluti af ástæðu þess að reiðufé sé að
aukast en reiðufé meðal Íslendinga
hafi einnig aukist, þá sérstaklega
eftir fall íslensku bankanna árið
2008.
Hlutfall af VLF aukist líka
Í kringum sjötta áratug síðustu
aldar voru seðlar og myntir í umferð
um 5% af vergri landsframleiðslu.
Það hlutfall lækkaði jafnt og þétt
með komu ávísanahefta og síðar
kreditkorta og í kringum áttunda
áratuginn voru seðlar og myntir um
1% af vergri landsframleiðslu.
„Eftir hrunið eykst þetta svo tals-
vert því að fólk vill hafa handbært
reiðufé á óvissutímum. Peningar í
umferð tvöfölduðust og fóru úr um
13 milljörðum í 26-28 milljarða á ör-
fáum dögum. Þá hefði e.t.v. verið
gott að hafa rafkrónur seðlabanka
sem varaleið.
Eftir þetta kom svo aukin ferða-
þjónusta til sögunnar sem kallaði á
meira reiðufé og síðustu árin hefur
reiðufé sem hlutfall af landsfram-
Seðlar og mynt í umferð sem hlutfall af VLF
5%
4%
3%
2%
1%
0%
1961 1969 1977 1985 1993 2001 2009 2017
Heimild: Hagstofa Íslands
og Seðlabanki Íslands
Þróun seðla og myntar í umferð utan Seðlabanka og innláns-
stofnana í hlutfalli við verga landsframleiðslu frá 1961 til 2017
Árslok 2017: 2,4%