Morgunblaðið - 29.09.2018, Side 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. SEPTEMBER 2018
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
VIÐTAL
Pétur Hreinsson
peturhreins@mbl.is
„Ég byrjaði að halda fyrirlestra
vegna þess að ég lifði af svo marga
atburði sem ég hefði ekki átt að lifa
af,“ segir breski fyrirlesarinn Chris
Moon, sem mun dagana 2. til 4.
október næstkomandi halda fyrir-
lestra á markaðsráðstefnu Komp-
anís, viðskiptaklúbbs Morgunblaðs-
ins. Moon er fyrrverandi liðsforingi í
breska hernum og hefur gengið í
gegnum ógurlegar raunir í sínu lífi.
Árið 1993 var honum rænt af Rauðu
khmerunum, einni grimmustu
skæruliðahreyfingu sögunnar, er
Moon var í Kambódíu. Þar var hann
að störfum fyrir Sameinuðu þjóð-
irnar og vann við hreinsun jarð-
sprengjusvæða. Moon náði hins veg-
ar að semja um lausn sína og
tveggja samstarfsmanna en þeir
voru í haldi í þrjá daga í frumskóg-
inum. Á þeim tíma var fjölmörgum
sinnum rætt um það hvort taka ætti
þá af lífi en að sögn Moon er ferlið í
slíku varðhaldi einfalt en grimmi-
legt: yfirheyrsla, pyntingar og
dauði. Moon lét ekki deigan síga eft-
ir þessa átakanlegu reynslu og hélt
áfram sínu göfuga starfi, að forða
fólki frá því að stíga á jarð-
sprengjur.
Tveimur árum síðar í Mósambík í
Suðaustur-Afríku þar sem Moon var
að störfum við hreinsun jarð-
sprengja steig hann á eina slíka og
missti við það hægri hönd og fót.
Moon sneri hins vegar taflinu við á
undraverðan hátt og dró sama lær-
dóm af báðum atvikum: að vera ekki
fórnarlamb. Hann lét sér ekki að-
eins nægja að læra að lifa á ný án
tveggja útlima heldur hefur hann
síðan þá tekið þátt í meira en 15
maraþonum og fjölda ofurhlaupa við
afskaplega krefjandi aðstæður.
Óhætt er að segja að Moon hafi
breytt veikleikum sínum í styrk-
leika. Undanfarin 20 ár hefur Moon
talað um þolraunir sínar og hvernig
hann sigraðist á erfiðleikum sínum.
Vill hann með fyrirlestrum sínum
koma þeirri þekkingu til sem flestra
og hjálpa fólki þannig að vinna úr
sínum vandamálum. Það er eflaust
ekki mikið vandamál fyrir Moon að
hvetja fólk til dáða enda hefur hann
gengið í gegnum erfiðleika sem fæst
okkar munu nokkurn tíma skilja.
„Ég gerði hluti sem mér var sagt
að væru mér líkamlega ómögulegir.
Ég var þess vegna einfaldlega beð-
inn um að segja mína sögu,“ segir
Chris Moon við Morgunblaðið. „Ég
hef ástríðu fyrir því ferli sem þarf til
að ná afrekum, og að hjálpa fólki að
gera það sem það gerir betur,“ segir
Moon við blaðamann.
Þar var ég sprengdur í loft upp
Moon er þekktur maður og um
hann hefur m.a. verið fjallað í
heimildaþáttum sem bera heitið:
„Ég ætti ekki að vera á lífi“ sem
sýndir voru á sjónvarpsstöðinni
Discovery á sínum tíma.
„Ég var mjög heppinn að lifa það
af að hafa verið rænt af Rauðu
kmerunum. Þetta var árið 1993 í
Kambódíu en ég var þar í tvö ár áð-
ur en ég fór til Mósambík. Þar var
ég sprengdur í loft upp,“ sagði
Moon og er ekkert að skafa af því.
„Við vorum með stórt og mikið
verkefni í Mósambík og ég var að
sinna verkefnum sem voru eins
langt frá því að vera hættuleg í
þessu starfi og hægt var. Ég gekk
sem sagt um á örugga svæðinu en
þeim sem hreinsuðu upp jarð-
sprengjurnar sást yfir eina jarð-
sprengju. Við þetta missti ég hægri
handlegg og fótlegg. Ég var mjög
heppinn að lifa af,“ segir Moon við
blaðamann.
Hann var nær dauða en lífi og fór
á spítala í Suður-Afríku. „Þegar ég
loks komst til Suður-Afríku sögðu
læknar að þeir hefðu aldrei séð
manneskju á lífi með jafn lítið magn
af blóði. Ég var alveg ofboðslega
heppinn að lifa þetta af,“ segir
Moon.
Í dag ferðast hann um allan heim
og er fólki innblástur en á síðustu
sjö dögum hefur Moon til dæmis
ferðast til Sameinuðu arabísku
furstadæmanna, Möltu, Hollands og
London, en hann býr í Skotlandi.
„Ég hef mikla reynslu af því að
vinna bug á erfiðleikum. Ég vil deila
þeim lífsreglum með fólki sem hefur
gert mér kleift að gera hluti sem
mér, fyrir 20 árum, var sagt að væru
mér ómögulegir,“ segir Moon og
nefnir í þeirri andrá þá staðreynd að
gervilimir séu töluvert betri í dag en
þeir voru, en hann notast við gervi-
fót frá Össuri.
„Ég hef mikla reynslu af því að
vera á mörkum lífs og dauða, og af
mannlegri þrautseigju. Þetta snýst
allt um að miðla þeirri reynslu
vegna þess að hún hefur afar mikið
notagildi,“ segir Moon.
Undraverður bati
Bati hans eftir sprenginguna var
einnig undraverður og tók fimm til
sex sinnum styttri tíma en venjuleg-
ur bati eftir útlimamissi. Að sögn
Moon hefur hann verið notaður sem
efniviður í tilviksrannsóknir þar sem
fjallað er um skjótan bata eftir al-
varleg meiðsli. Eitt atriði sem Moon
segir að sé afar mikilvægt þegar
kemur að því að vinna bug á erfið-
leikum er skopskyn. Húmor.
„Húmor er afar mikilvægur. Við
verðum að geta hlegið. Þegar við
hlæjum styrkist ónæmiskerfið okk-
ar og serótóningildin fara upp
[innsk. blm. okkur líður betur]. Ég
held að ein af ástæðunum fyrir því
að ég náði jafn skjótum bata og raun
ber vitni er sú að ég hef húmor. Þú
verður að geta hlegið að sjálfum
þér. Sérstaklega ef þú missir tvo út-
limi. Hvort myndir þú frekar vilja
sitja við hliðina á einhverjum sem er
vansæll og er að kvarta yfir því
hversu ómögulegur heimurinn er,
eða einhverjum sem er hlæjandi og
glaður?“ spyr Moon. Því þarf auðvit-
að ekki að svara.
Moon hefur eins og áður segir
hlaupið fjölda maraþona og það leið
ekki heilt ár frá því að hann var út-
skrifaður af spítala eftir spreng-
inguna þar til hann var búinn að
hlaupa maraþonið í London. Moon
er einnig fyrsti maðurinn sem hefur
misst útlimi til að hlaupa svokallað
ofurhlaup. Það gerði hann árið 1996
er hann hljóp Marathon Des Sables,
sem er 251 kílómetra löng leið sem
liggur í gegnum Sahara-eyðimörk-
ina. Árið 2012 hljóp hann svo 217
km langa leið í Dauðadalnum í Kali-
forníu þar sem hitinn fór upp í 55
gráður á selsíus.
Stærstu takmarkanir
innra með okkur
Það var hálf-hjákátlegt að spyrja
Moon hvort honum hafi fundist það
vera erfitt, m.v. þær raunir sem
hann hefur gengið í gegnum. En
samt var látið vaða. „Það var mjög
erfitt. En ég vonast til þess að gera
það aftur á næsta ári ef það verður
pláss fyrir mig á meðal þátttakenda.
En þú áttar þig ekki á því hversu
erfitt það er á meðan þú ert að
þessu. En þau gildi sem ég hef tam-
ið mér hafa gert mér kleift að gera
þetta,“ segir Moon.
En hefur hann svar við því hvers
vegna fólk gefst upp? „Ég held að
flest fólk gefist upp vegna þess að
það hættir að hafa trú á sér. Stund-
um vantar það einnig meiri hvatn-
ingu,“ segir Moon. Hann segir að
fólk eigi ekki að láta neitt stöðva sig.
Sjálfur hefur hann sagt að hann vilji
bjóða hugtakinu „takmarkanir“
byrginn. En er það alltaf hægt?
„Þeir hlutir sem takmarka okkur
flest eiga sér stað inni í höfðinu. Það
er svæðið sem ég einblíni á,“ segir
Moon sem skrifaði meistararitgerð
um mannlegt atferli og hefur unnið
með sálfræðingum og geðlæknum í
sínu starfi. „Ég hélt einu sinni að
stærstu hindranir okkar í lífinu
kæmu utan frá. En reynsla mín hef-
ur kennt mér að okkar stærstu tak-
markanir eru innra með okkur og í
hugarfari okkar,“ segir Chris Moon.
Moon „Þeir hlutir sem takmarka flesta eiga sér stað innra með okkur.“
Ætti ekki að
vera á lífi
 Ótrúlegt lífshlaup Chris Moon
 Heldur fyrirlestra á vegum við-
skiptaklúbbs Morgunblaðsins í október
Chris Moon Hann hljóp 251 km
langa leið í Sahara-eyðmörkinni
í Marathon Des Sables árið 1996
og var þar með fyrsti maðurinn
sem misst hefur útlim til að
hlaupa slíkt ofurhlaup.