Morgunblaðið - 05.10.2018, Qupperneq 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. OKTÓBER 2018
A Star Is Born
Ferill tónlistarmannsins Jackson
Maine er á niðurleið og m.a. vegna
óhóflegrar áfengisdrykkju. Hann
kynnist efnilegri leik- og söngkonu,
Ally, sem breytir lífi hans. Maine
einsetur sér að koma Ally á fram-
færi þannig að hún öðlist frægð og
frama. Leikstjóri er Bradley Coo-
per sem fer jafnframt með eitt af
aðalhlutverkum myndarinnar auk
Lady Gaga. Metacritic: 87/100
Johnny English Strikes Again
Þriðja grínmyndin um njósnarann
Johnny English sem Rowan Atkin-
son leikur. Þegar glæpasamtök
komast yfir raunveruleg nöfn allra
njósnara bresku leyniþjónustunnar
er English fenginn til að bjarga
málum. Hann er sestur í helgan
stein en þar sem allir aðrir njósn-
arar leyniþjónustunnar eru úr leik
er ekki um annan að ræða. Leik-
stjóri er David Kerr og með önnur
helstu hlutverk fara Emma Thomp-
son, Olga Kurylenko og Ben Miller.
Metacritic: 35/100
Bíófrumsýningar
Stjörnuskin og njósnagrín
Lofsungin Kvikmyndin A Star Is
Born hefur hlotið lof gagnrýnenda.
Meira til skiptanna
ICQC 2018-20
Önnur af tveimur einkasýn-ingum sem voru opnaðar íListasafninu á Akureyri íuppgerðum húsakynnum
í lok ágúst, er sýning Sigurðar Árna
Sigurðssonar, Hreyfðir fletir. Í
heimildarmynd Þorsteins J. um
listamanninn, sem er hluti af sýn-
ingunni, lýsir Sigurður Árni þeirri
skoðun sinni að listamenn þurfi ekki
að fá nema eina hugmynd um æv-
ina. Yfirlýsingin gefur til kynna að
hann sjálfur sé einnar hugmyndar
maður, og þar með að verk hans séu
einsleit og list hans tilbreytingar-
snauð. En Sigurður Árni á það sam-
eiginlegt með fleiri listamönnum
sem eru stöðugt að glíma við sömu
vandamálin, hann leysir þau aftur
og aftur, með mismunandi hætti og
í ólíka miðla.
Sigurður Árni heldur sig vissu-
lega á kunnuglegum slóðum á þess-
ari sýningu, en hann sýnir einnig á
sér nýjar hliðar og birtir ferskar
lausnir á gömlum vandamálum sem
snúa að spurningum um tilvistar-
möguleika málverksins í samtím-
anum. Að þessu leyti sver hann sig í
ætt við listamenn á borð við Daniel
Buren, sem hefur haldið sig við
sömu rendurnar í áratugi, án þess
þó að endurtaka sig. Þótt Sigurður
Árni fylgi ekki jafn ströngum
reglum og Buren við gerð sinna
verka, fylgir hann í fótspor hans, og
fleiri listamanna, í þeim skilningi að
hann fæst síendurtekið við viðfangs-
efni er snúa að grundvallarþáttum
málverksins. Í tilfelli Sigurðar Árna
eru það ljós og skuggar sem leikið
hafa stórt hlutverk í sköpun sjón-
rænnar blekkingar í málverki allt
frá tímum endurreisnarinnar.
Blekkingin byggist á því að skapa
form og dýpt á tvívíðum fleti, en
Sigurður Árni tekst ekki síst á við
þær skynrænu villur sem slíkur
blekkingarleikur býður upp á.
Það er ekki að ástæðulausu sem
frönsk málaralist kemur upp í hug-
ann þegar verk Sigurðar Árna eru
skoðuð. Hann er menntaður í
Frakklandi, hefur haldið tengslum
við franskt listalíf og menningu, og
því virðist ekki fráleitt að ætla að
hann hafi einnig sótt áhrif til þar-
lendra listamanna. Fínleg áferð lit-
ar og teikningar í verkum hans og
meðferð hans á notkun ljóss og
skugga tengir málverk hans við
verk fyrri tíma, ekki síst franska 17.
aldar málarann Georges de la Tour,
sem var meistari í meðferð ljóss og
skugga. Myndefni Sigurðar er þó af
öðrum toga en myndefni barkokk-
meistarans, þar sem hann heldur
sig að mestu við grunnform málara-
listarinnar og einlita fleti, hvort sem
það er í verkum sem byggjast á
hringformum eða ímynduðum hlut-
um sem varpa skugga á flötinn.
Form á fleti
Í verkinu „Hreyfðir fletir“, sem titill
sýningarinnar vísar til, sjáum við
kunnuglega útfærslu á hringform-
um, sem birtast eins og göt á einlit-
um flötum. Í þessu tiltekna verki
eru einlitu fletirnir þrír, en þeir
skiptast á milli fjögurra striga. Í
stað þess að mála yfir einn heilan
flöt, er engu líkara en hver litaflötur
lyftist upp frá sjálfu undarlaginu og
sé á leið út af striganum, um leið og
hann „færist“ yfir á næsta flöt.
Neðri hluti hvers striga er ómál-
aður en litafletirnir virðast hálf
gagnsæir þar sem þeir varpa eigin
skugga á flötinn og hleypa inn birtu
í gegnum götin. Þannig er eins og
holrúm myndist á milli skuggans og
litaða flatarins. Verkið lætur lítið
yfir sér en er áhrifamikið í einfald-
leik sínum. Það skírskotar jafn-
framt til stórrar innsetningar eftir
Sigurð Árna úr lituðum glerplötum
með útskornum hringformum, sem
er að finna á Hjúkrunar- og dvalar-
heimilinu Hlíð á Akureyri. „Hreyfð-
ir fletir“ býr yfir léttleika sem einn-
ig er að finna í málverkinu
„Birtingur“, sem er staðsett and-
spænis því. „Birtingur“ sýnir föl-
gula birtu á vegg og útlínur glugga
sem eru staðsettir hinum megin við
raunverulegan millivegginn í saln-
um, en gætu varpað samskonar
birtu og lit á vegginn og eru í mál-
verkinu, ef ekki væri fyrir fastan
millivegginn. Hvort verkið er sneið
til arkitekta hússins fyrir að láta
fastan millivegginn skyggja á nátt-
úrlega birtuna í rýminu og gera það
óbreytanlegt, skal ósagt látið. Þá
eru ónefndar vatnslitamyndirnar
„Hvarf I“ og „Hvarf II“ sem báðar
sýna tvo samofna skugga af mann-
verum. Líkt og formin í tveimur
fyrri verkunum, vísa skuggarnir út í
rýmið á eitthvað sem ekki er þar, og
sést ekki nema í málverkinu.
Form án flatar
Áðurnefndu verkin búa öll yfir
formum og eiginleikum sem sést
hafa áður í verkum Sigurðar Árna,
en í öðrum sal sýnir hann á sér nýj-
ar hliðar í verkum, þar sem endur-
tekin form og línur hafa verið
skorin út í ál. Formin eru fest á
veggina sem þau varpa skugga sín-
um á. Í tveimur þessara verka,
„Óregluleg regla“ og „Rautt sam-
hengi“, notar Sigurður Árni hring-
formið. Í fyrra verkinu mynda
margir minni samtengdir hringir
eitt stórt hringform. Þetta hring-
form virðist kúpt og koma á móta
áhorfandanum. Í síðara verkinu,
„Rautt samhengi“, er formið ílangt
og virðist bjúgt. Í báðum tilfellum
er um sjónblekkingu að ræða, í
anda bliklistar sjöunda áratugarins,
þótt megintilgangur verksins sé að
gefa hringforminu fyllingu, færa
það af fletinum, og varpa skugga
þess á sjálfan vegginn.
Blekkingin er annars konar í
verkinu „Gólf“, þar sem sex-
strendum formum er þjappað sífellt
meira saman, því ofar sem horft er,
þannig að engu líkara er en gólfið
haldi áfram inn í vegginn. Hér
styðst Sigurður Árni við aðferðir
fjarvíddarinnar, til að skapa dýpt í
verk sem vísar í grunnflöt bygg-
ingar og þá um leið undirstöðu
hennar. Fjórða verkið, „Ferill“, hef-
ur annarskonar skírskotun til mál-
verksins og grundvallarþátta þess
en fyrri verkin. Það byggist á
frjálsri teikningu á gormlaga vafn-
ingum, sem fléttast hver inn í ann-
an, ekki ósvipað skuggunum í verk-
inu „Hvarf“. Þegar búið er að skera
frjálsa handteikningu út í fast mót,
er einfaldleiki að því er virðist til-
viljanakenndrar línuteikningar
dreginn fram. Þessi fjögur verk búa
yfir sterku aðdráttarafli í einfald-
leika sínum og mynda afar sterka
heild í salnum. Verkin á sýningunni
í heild draga fram látleikann í verk-
um Sigurðar Árna, verkum sem búa
jafnframt yfir dýpt sem virðist
endalaus þegar byrjað er að kafa og
vekja heimspekilegar vangaveltur
um grundvallarþætti málverksins
og sjónrænnar blekkingar.
Endurnýjun sjónrænna blekkinga
Ljósmynd/Listasafnið á Akureyri
Ferskar lausnir Sigurður heldur sig á kunnuglegum slóðum en sýnir einnig á sér nýjar hliðar og birtir ferskar
lausnir á gömlum vandamálum sem snúa að spurningum um tilvistarmöguleika málverksins, skrifar rýnir.
Listasafnið á Akureyri
Hreyfðir fletir bbbbn
Sýning Sigurðar Árna Sigurðssonar.
Lýkur 21. október.
MARGRÉT ELÍSABET
ÓLAFSDÓTTIR
MYNDLIST
Gréta Mjöll Bjarnadóttir opnar sýn-
ingu á innsetningum sem byggjast
á leik með klisjur og þrykk í SÍM-
salnum, Hafnarstræti 16, í dag kl.
17. „Verkin spanna ólíkar leiðir í
vinnu við klisjur og þrykk. Annars
vegar flókna þróunarvinnu út frá
lífrænum skissum, stafrænni
vinnslu þessara skissa í lög sem
skorin eru út í birkikrossvið í tölvu-
stýrðum risafræsara CNC í Fab-
Lab. Það ferli byggist á að nútíma-
tækni er beitt á gamlar hefðir
klisjugerðar og prents,“ segir m.a. í
tilkynningu.
Klisjur og þrykk
Grétu í sal SÍM
Á grafíkverkstæði Gréta að störfum.