Morgunblaðið - 24.10.2018, Side 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. OKTÓBER 2018
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
„Óvenjustór hluti slysa virðist gerast
þegar börn gleyma sér í leik og það
er nokkuð sem væri hægt að bregð-
ast við, svo sem með aukinni fræðslu.
En svo þurfa ökumenn einnig að vera
betur vakandi fyrir umferð barna á
gangstéttum,“ segir Katrín Hall-
dórsdóttir verkfræðingur.
Katrín er höfundur rannsóknar-
skýrslu um alvarleg slys á börnum í
umferðinni. Greint var frá skýrslunni
í Morgunblaðinu í gær en hún var ný-
lega birt á vef Vegagerðarinnar.
Í skýrslunni kemur fram að á tíma-
bilinu 2008 til 2017 slösuðust alvar-
lega í umferðinni 233 börn á aldrin-
um 0 til 16 ára. Á sama tímabili létust
12 börn á þessum aldri í umferðar-
slysum.
Þegar slys þessi eru greind nánar
kemur meðal annars í ljós að nokkuð
algengt var að börn væru nokkur
saman í hóp þegar umferðarslys
varð. Í þónokkrum tilvikum var hluti
barnanna farinn yfir umferðargötu
þegar barn varð fyrir bíl.
Katrín segir börn eiga það til að
gleyma sér við leik og gæta þá jafn-
vel ekki nægilega að sér. „Flest þess-
ara slysa eiga sér stað í íbúðarhverf-
um, en svo eiga auðvitað mörg sér
stað í bíl og þannig urðu nokkur
banaslys. Þau eiga sér helst stað úti á
landi eða á vegum þar sem hraði er
mikill.“
Á eftir barni kemur barn
Katrín segir ökumenn þurfa að
hafa í huga að sjái þeir eitt barn
kunni annað að fylgja fast á eftir, en í
skýrslu hennar má finna lýsingu á at-
burðum þeim er leiddu til slyss á
börnum. „Ökumaður […] verður var
við þrjú börn sem hlaupa yfir götuna
frá vinstri. Þegar ökumaðurinn nálg-
aðist voru þau komin á gangstéttina
hægra megin en allt í einu tók öku-
maðurinn eftir fjórða barninu fram
undan vinstra horni bílsins. Það barn
var á hlaupum yfir götuna til hægri.
Ökumanninum brá, beygði til hægri
og hemlaði en náði ekki að koma í veg
fyrir árekstur,“ segir í einni lýsing-
unni.
Flest slysanna eiga sér
stað í íbúðarhverfum
 Stundargáleysi er oft slysavaldur  Ökumenn hugi að sér
Morgunblaðið/Ómar
Vegfarandi Farið með gát yfir götu.
Sala á kindakjöti dróst verulega
saman í sumar. Síðustu þrjá mánuði
var salan 7,3% minni en sömu mán-
uði á síðasta ári. Mestur var sam-
drátturinn í ágúst, 18,5%, og 3,7% í
júlí. Hins vegar var salan í sept-
ember 0,4% meiri en í fyrra.
Þegar litið er á sölutölur bún-
aðarstofu Matvælastofnunar á heilu
ári sést að samdrátturinn er 3,6%
eða sem nemur 256 tonnum kjöts.
Sala á alifuglakjöti sem hér er
framleitt minnkaði um 0,3% á þess-
um ársfjórðungi en hefur aukist um
2,6% á ársgrundvelli. Sala á svína-
kjöti jókst um 5,6% í júlí til sept-
ember og um 7,7% á ári. Þá jókst
sala á innlendu nautakjöti um
12,7% á síðasta ársfjórðungi og um
4% á árinu í heild.
Þetta eru allt tölur um sölu á inn-
lendri framleiðslu, án innflutnings,
sem er orðinn verulegur.
helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Veisla Lambakjötið virðist hafa gleymst í
rigningarsumrinu. Sala dróst mikið saman.
256 tonna sam-
dráttur í sölu
Síldveiðar djúpt austur af landinu
hafa gengið þokkalega undanfarið
þrátt fyrir að bræla hafi sett strik í
reikninginn inn á milli. Skipin voru
fyrst að veiðum í íslenskri lögsögu,
síðan í Síldarsmugunni, en síðustu
daga hafa þau flest verið norðar-
lega í færeyskri lögsögu. Talsvert
er enn eftir af kvóta Íslands í norsk-
íslenskri síld, en sumar útgerðir
eru þó búnar. Tilraunir með veiðar
á kolmunna í íslenskri lögsögu
munu litlu hafa skilað.
Ekkert skip mun vera byrjað
veiðar á íslenskri síld, en reiknað er
með að Víkingur AK haldi til veiða
á næstunni og reyni þá fyrir sér í
Kolluál vestur af landinu. Alls er
kvótinn í íslenskri síld rúmlega 35
þúsund tonn. Heildarafli haustver-
tíðar í fyrra varð rúm 22 þúsund
tonn og að auki fengust tæp 13 þús-
und tonn sem meðafli í veiðum á
makríl og norsk-íslenskri síld.
aij@mbl.is
Farnir að huga að
íslensku síldinni
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Meira en 4.000 Svíar eru sagðir hafa
látið græða í sig örflögur á undan-
förnum mánuðum. Segir í frétt
bandarísku NPR-fréttastofunnar að
örflögurnar séu hannaðar til þess að
auðvelda daglegt líf notenda þeirra,
meðal annars með því að veita þeim
aðgang að heimili og vinnustað,
geyma neyðarupplýsingar eða jafn-
vel kaupa farmiða í sænskar lestir.
Örflögurnar eru græddar í notand-
ann rétt fyrir ofan þumalfingur, og
kostar aðgerðin um 1.600 sænskar
kr., eða um 21.000 íslenskar kr.
Tæknin komin til að vera
Kristinn R. Þórisson, prófessor í
tölvunarfræði við HR og stofnandi
Vitvélastofnunar
Íslands, segir
nokkuð ljóst að
örflögutæknin sé
komin til að vera.
Hann segir að
henni geti fylgt
miklir kostir, sér-
staklega þegar
kemur að heil-
brigðisþjónustu.
„Það fyrsta
sem fólk hugsar er: hvað ef tölvu-
þrjótar komast í gögnin, sem vissu-
lega þarf að huga að, en það er
kannski erfiðara að sjá tækifærin,
sem eru gífurleg.“ Segir Kristinn að
ef vel tekst til með að þróa þessa
tækni sé það þess virði.
„Ég yrði mjög hissa ef enginn Ís-
lendingur væri kominn með örflögu,
eða Ísland væri ekki búið að taka af-
stöðu til þessara mála eftir 20 ár, því
að tækninni fleygir það hratt fram að
þetta verður eflaust orðið jafnsjálf-
sagt mál og að fara í læknisskoðun
eða fá bólusetningu,“ segir Kristinn.
Gæti bjargað mannslífum
Hann nefnir sem dæmi að þegar
hafi borist fréttir af því að snjallúr
hafi bjargað mannslífum, þar sem
þau hafi sinnt stöðugu eftirliti með
nokkrum veigamiklum þáttum, en
örflögutækni í heilbrigðisþjónustu
myndi meðal annars sinna slíku eft-
irliti. Kristinn segir að þegar litið sé
til næsta áratugar séu atriði á borð
við þau að geta opnað dyr eða borgað
reikninga með ígræðslu í hendinni
aukaatriði við hliðina á þeim fram-
förum í heilsugæslu sem tæknin gæti
haft í för með sér. „En ef við lítum til
enn lengri tíma gæti vel verið að hitt
tæki meira yfir, þegar heilsugæslu-
hliðin hefur verið dekkuð.“
Spurður um neikvæðar hliðar
tækninnar segir Kristinn að augljós-
lega þurfi að taka tillit til persónu-
verndarsjónarmiða, auk þess sem
einhver hætta sé á því að tæknin geti
opnað leið fyrir tölvuþrjóta að við-
kvæmum upplýsingum. „Með öll
gögn og sérstaklega stafræn gögn,
þar sem mikið af þeim er komið sam-
an á einn stað, er hættan á því að ein-
hver misnoti þau meiri. Tölvuöryggi
er auðvitað og verður áfram algjört
lykilatriði í þessari þróun.“ Hann
bætir við að allri framþróun fylgi
kostir og gallar. „Og þegar kostirnir
bera gallana ofurliði er fólk yfirleitt
tilbúið að taka áhættuna sem fylgir.“
Láta græða í sig örflögur
 Miklir kostir gætu fylgt tækninni  Tölvuöryggi algjört lykilatriði í þróuninni
Kristinn R.
Þórisson
Glatt var á hjalla í afmælisfögnuði Bandalags há-
skólamanna í Borgarleikhúsinu, en sextíu ár
voru liðin í gær frá stofnun samtakanna. Þau
Sólveig Ásgrímsdóttir, Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir, formaður samtakanna, Bryndís Hlöðvers-
dóttir ríkissáttasemjari og Páll Halldórsson, for-
maður samninganefndar BHM, voru á meðal
gesta þegar ljósmyndara Morgunblaðsins bar að
garði og fögnuðu stórafmælinu ásamt öðrum.
Morgunblaðið/Eggert
Sextíu ár liðin frá stofnun BHM
„Þetta hefur verið mjög mikið síð-
ustu vikur og mánuði,“ segir Heimir
Björn Janusarson, umsjónarmaður í
Hólavallagarði við Suðurgötu, en
hann vakti athygli á því í gærkvöldi
á hverfissíðu Vesturbæjarins á
Facebook að neysla maríjúana í
kirkjugarðinum hefði stóraukist á
þessu ári og nú væri jafnvel farið að
bera á því að ungir neytendur á
skólaaldri væru í garðinum fyrir há-
degi að reykja gras.
Hann segir að það hafi alltaf verið
eitthvað um að fólk notaði garðana
til þess að stunda þessa iðju að
kvöldi til og ummerki um slíkt fynd-
ust daginn eftir. Það væri hins vegar
ný þróun að grasreykingar væru
stundaðar um miðjan dag. „Þetta
virðist vera orðið bara samþykkt eða
normalíserað. Það er verið að reykja
á miðjum degi, maður verður var við
lyktina og gengur jafnvel fram á
unglinga á miðjum degi.“
Í færslu sinni skoraði Heimir
Björn á foreldra að setjast niður
með börnum sínum og ræða við þau
um þessi mál. Segir hann að slíkt
samtal gæti átt sér stað í samstarfi
við skólana, enda hljóti það líka að
snerta þá ef ungmenni eru að reykja
kannabisefni fyrir hádegi. sgs@mbl.is
Reykja gras um
hábjartan dag
 Segir grasneyslu hafa stóraukist
Morgunblaðið/Hanna
Hólavallagarður Neysla kannabis-
efna hefur færst í vöxt í garðinum.