Morgunblaðið - 21.12.2018, Side 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 2018
við Fellsmúla | 108 Reykjavík | OPIÐ ALLA DAGA
GÓLFLAMPI MEÐ LESLJÓSI
Litir: króm, svart króm,bustað stál og antík
GÓLFLAMPAR
19.995kr.
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Ríkið er ekki alveg að standa sig
gagnvart langveikum og fötluðum
börnum og því þarf einkaframtakið
að brúa bilið,“ segir Sigurður Hólmar
Jóhannesson, gjaldkeri Góðvildar,
styrktarsjóðs fyrir langveik og fötluð
börn sem stofnaður var árið 2016 og
fjármagnaður er með mánaðarlegum
framlögum 3.000 félagsmanna.
„Það var löngu kominn tími á nýja
hjólastóla sem foreldrar nota fyrir
veik börn sín á Barnaspítalanum,“
segir Sigurður en Góðvild afhenti í
gær Barnaspítala Hringsins 10 hjóla-
stóla, að verðmæti um 1,5 milljónir
króna. Sigurður segir að við afhend-
ingu stólanna hafi komið í ljós að
vöntun sé á kerrum fyrir yngstu
börnin og því þurfi að bregðast við.
„Næsta verkefni okkar er að styðja
með mánaðarlegu framlagi, Stuðn-
ingsmiðstöðina Leiðarljós, sem er
fyrir veikustu börnin,“ segir Sigurður
þakklátur stuðningsmönnum Góð-
vildar sem hann segir vera ljós í
myrkri langveikra fjölskyldna á Ís-
landi.
Gjafir Góðvild, styrktarsjóður kom færandi hendi í gær og afhenti Barna-
spítala Hringsins 10 hjólastóla fyrir börn sem þurfa að fara um spítalann.
Tíu nýir hjólastólar
á Barnaspítalann
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Heildarmagn úrgangs sem borist
hefur SORPU bs. í ár er talsvert
meira heldur en í fyrra og hefur
sorpvísitalan trúlega aldrei verið
hærri. Á hverju ári frá 2014 hefur
heildarmagnið aukist og í ár verður
það um 60% meira heldur en það var
þá. Útlit er fyrir að alls berist
SORPU um 268
þúsund tonn af
úrgangi í ár og er
það meira en
nokkru sinni áð-
ur.
Björn Hall-
dórsson, fram-
kvæmdastjóri
SORPU bs., segir
þessa þróun til
vitnis um upp-
sveiflu í samfélag-
inu. Árin 2008 og 2017 voru svipuð í
heildarmagni með rúmlega 230 þús-
und tonn hvort ár og efst í saman-
burði á magni úrgangs þar til í ár.
Lítil aukning í gráu tunnunum
Athygli vekur að magn úrgangs úr
gráum tunnum við heimili stefnir í að
aukast einungis um 0,22% á sama
tíma og stefnir í 2,5% fjölgun íbúa og
ferðamönnum hefur fjölgað. Björn
segir eðlilegast að skýra það með
aukinni flokkun á sorpi.
„Fólk er greinilega duglegra að
flokka en áður og nýtir í auknum
mæli þær leiðir sem eru fyrir hendi,
til dæmis þjónustu endurvinnslu-
stöðva, grenndargáma og aðra þá
þjónustu sem sveitarfélög bjóða upp
á. Heimilin eiga því alls ekki stærst-
an hlut að máli þegar kemur að mik-
illi aukningu úrgangs,“ segir Björn.
Á endurvinnslustöðvunum stefnir
hins vegar í að magnið aukist um
rúm 9% og að fjöldi heimsókna verði
rétt tæp 970 þúsund þetta árið sem
er um 5,1% aukning frá fyrra ári.
Björn veltir fyrir sér hvort víða hafi
verið komin þörf á að endurnýja t.d.
húsgögn og tæki og hvort slík end-
urnýjun hafi setið á hakanum frá
efnahagshruni. Hins vegar virðist
mest af magnaukningunni vera frá
fyrirtækjum.
Kraftur í byggingariðnaði
„Fjöldi byggingarkrana á höfuð-
borgarsvæðinu og aukinn fram-
kvæmdaúrgangur eru merki um
sömu þróun,“ segir Björn. „Núna er
kraftur í starfsemi í byggingaiðnaði,
sem nánast hvarf eftir hrun. Þetta
skýrir væntanlega að stórum hluta
magnaukningu upp á 15,1% á milli
ára í úrgangi í heild.“
Björn bendir á að magn úrgangs
spegli vel uppsveiflu og þenslu í þjóð-
félaginu. Þannig hafi aldrei borist
meira af úrgangi til SORPU en 2006-
2008. Svo hafi hrunið komið og magn
úrgangs farið úr 234 þúsund tonnum
2008 í 143 þúsund tonn ári síðar. Árið
2014 kom kippur í sorpvísitöluna og
sú þróun upp á við hefur haldið
áfram síðan.
Heildarmagn úrgangs til SORPU 2001 til 2018*
Þúsundir tonna
60% er magnaukningin á fjórum árum
*Áætlun fyrir 2018. Heimild: SORPA.
234
152
143
167
181
210
233
270*
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
250
200
150
100
50
0
268 þúsund tonn af úrgangi
 Sorpvísitalan aldrei verið hærri  Heimsóknir á endurvinnslustöðvar nálgast
milljón  Þróunin er til vitnis um uppsveiflu segir framkvæmdastjóri SORPU
Björn H.
Halldórsson
Álfsnes Áætlað er að starfsemi hefjist í nýrri jarðgerðarstöð eftir rúmt ár.
Milljarða króna
vinningar eru
greiddir út árlega
í happdrætti,
lottói og getraun-
um hér á landi.
Ekki tekst þó
alltaf að koma
vinningunum út
og árlega ganga
milljónir króna til
baka til þeirra
sem að leikjunum standa. Sam-
kvæmt gildandi reglugerðum fyrn-
ast ósóttir vinningar á einu ári.
Sigurður Ágúst Sigurðsson hjá
Happdrætti DAS segir ósótta vinn-
inga að jafnaði vera um 1% af heild-
arupphæð vinninga. Um 200 millj-
ónir eru greiddar út árlega þannig
að ósóttir vinningar eru þá um tvær
milljónir króna.
Happdrætti SÍBS greiðir vinn-
inga beint inn á bankareikninga
miðaeigenda svo fólk þarf ekki sjálft
að bera sig eftir því að sækja þá.
Guðmundur Löve, framkvæmda-
stjóri SÍBS, segir það undantekn-
ingu ef ekki næst í miðaeiganda.
„Happdrætti SÍBS hefur þó engu
að síður greitt út vinninga svo langt
aftur í tímann sem bókhaldsgögn
ná,“ segir Guðmundur og bendir á
að árið 2017 hafi ógreiddir vinningar
numið 720 þúsund krónum. Það sé
aðeins brotabrot af þeim hundruðum
milljóna sem SÍBS greiðir vinnings-
höfum árlega.
Stefán Konráðsson, framkvæmda-
stjóri Íslenskrar getspár, segir að
ósáttir vinningar séu í sögulegu lág-
marki þar á bæ í ár. „Þetta eru um
30 milljónir króna í ár og enginn
stórvinningur. Það eru langflestir
komnir með þetta rafrænt og því
auðveldara að finna vinningshafa en
áður. Við hvetjum þá sem eru með
handhafamiða til að skoða þá vand-
lega.“ Ósóttir vinningar fyrnast eftir
eitt ár og skiptast þá þannig að ÍSÍ
fær 46,67%, ÖBÍ fær 40% og UMFÍ
fær 13,33%. hdm@mbl.is/bjb@mbl.is
Minna fé
fyrnist en
áður var
Stefán
Konráðsson
 Ósóttir vinningar
í sögulegu lágmarki