Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2015, Blaðsíða 5

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2015
http://www.ætt.is aett@aett.is5
því bera að hann liti stórt á sig og þyldi illa að vita ljós
sitt sett undir mæliker.
Fræg er frásögnin af því þegar þau fluttu bæði
minni brúðhjóna í veislu og var þar gerður mun betri
rómur að kvæði Guðnýjar en Sveins. Honum mun
hafa sárnað það mjög. Eins þótti hún semja miklu
betri stólræður en hann, en að því mun hún oft hafa
leikið sér. Þá er sagt að einhverju sinni hafi þau bæði
verið í samkvæmi, hafi þá legið fyrir honum að svara
einhverju orði eða setningu, og hafi hann ei getað, en
hún hafi þá tekið að sér hans vegna að svara, hafi hon-
um mislíkað svo mjög að hann gat ei orðið meiri og
hafi ekki viljað láta hana gera sér oftar slíka hneisu.
Það var því vandlifað hjá Guðnýju.
Glatt á hjalla
Guðný var í eðli sínu létt í lund og naut þess að vera
innan um fólk. Heimilislífið í Klömbrum hefur verið
heldur dauflegt, oftast fámennt, og henni sjálfsagt oft
leiðst. Hún hefur sjaldan getað gert manni sínum til
hæfis og sorgin yfir að missa litlu börnin sín var yf-
irþyrmandi.
Meðal þeirra sem Sveinn tók til náms voru þrír
bræður frá Reykjahlíð við Mývatn, Hallgrímur,
Þorlákur og Sigfús, synir séra Jóns Þorsteinssonar
og Þuríðar Hallgrímsdóttur konu hans. Mikil vinátta
var milli Grenjaðarstaðar og Reykjahlíðar og síðar
átti Kristrún, systir Guðnýjar, eftir að giftast einum
bræðranna þaðan, séra Hallgrími Jónssyni.
Þegar Reykjahlíðarbræðurnir komu var glatt á
hjalla í Klömbrum. Þeir voru kátir og sönghneigðir
og Guðný naut þeirra stunda og tók fullan þátt í söng
þeirra og glaðværð. Þetta mislíkaði Sveini mjög. Jón,
faðir Guðnýjar, segir í bréfi til Gísla Brynjúlfssonar
að hún hafi haft unun af því að syngja en Sveinn
hafi aftur á móti haft óbeit á söng hennar og látið
hana merkja það með bítandi orðum. Í ævisögu séra
Sveins, sem Árni Halldór Hannesson skráir, segir þó
að Sveinn hafi verið söngmaður mikill.
Á sama tíma og Guðný býr með manni sínum í
Klömbrum býr önnur skáldkona á næstu grösum,
Hólmfríður Indriðadóttir á Hafralæk, f. 1802, formóð-
ir Guðmundar Friðjónssonar skálds á Sandi og þeirra
bræðra. Hvort þær skáldkonurnar hafa þekkst eða hist
veit enginn nú en fróðlegt hefði verið að vita það.
Það sama gildir um Skáld-Rósu en þær Guðný voru
á svipuðum aldri og á æskuárunum bjuggu þær báðar
lengur eða skemur í Hörgárdal, Guðný að Auðbrekku
en Rósa á Ásgerðarstöðum og síðar í Fornhaga.
Guðmundur faðir Rósu var um tíma meðhjálpari hjá
séra Jóni föður Guðnýjar.
Örlagarík ferð
1. maí 1830 eignast þau hjónin þriðja barn sitt, son
sem fær nafn bróður síns, Jón Aðalsteinn. Hann er
foreldrum sínum mikill gleðigjafi. Ári síðar, þann 11.
júlí 1831, fæðist þeim lítil dóttir sem skírð er Sigríður.
Frú Þuríður, ljósmóðir í Reykjahlíð, tekur á móti telp-
unni og hefur hana hjá sér um tíma. Sigríður litla er
svo heima hjá foreldrum sínum um veturinn. Um
sumarið ákveður Sveinn að litlu telpunni skuli aftur
komið fyrir uppi í Reykjahlíð hjá Þuríði svo Guðný
geti gengið út til heyvinnu. Það urðu móðurinni erfið
spor að fara með telpuna sína, þá tíu mánaða gamla, í
fóstur. Í fanginu bar hún hana upp Hvammsheiðina og
yfir að Mývatni. Þegar hún gengur ein til baka yrkir
hún tregablandið ljóð þar sem hún reynir að hugga sig
við litla drenginn sinn heima á Klömbrum.
Á heimleið
Myrkt er af kvíða.
Meybarnið fríða
menn frá mér taka.
Faðmur er snauður,
alheimur auður,
oft mænt til baka.
Samt má ei gleyma,
að sonurinn heima
semur mér yndi.
Augað hægt grætur,
til alls liggja bætur,
ef hver það fyndi.
Þessi ferð varð örlagarík. Sigríður litla kom aldrei
aftur heim í fang móður sinnar, „aðeins sonurinn
heima samdi henni yndi.“
Kastað úr hjónabandi
Svo líða nokkur ár og allt virðist slétt og fellt í hjóna-
Sveinn Níelsson. Almenningsálitið bar Svein þungum
sökum og mun sá kross hafa fylgt honum lengi. Það blés
kuldalega um hinn unga klerk jafnt frá háum sem lág-
um. Hann var kallaður bæði þræll og fantur.