Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2015, Blaðsíða 6

6http://www.ætt.is
Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2015
aett@aett.is
bandinu. Enginn varð þess nokkru sinni var að Guðný
væri óánægð með mann sinn, heldur sýndi hún hon-
um alltaf elskusemi. Haft var fyrir satt að samfarir
þeirra væru hinar farsælustu. Það er því enn margt
á huldu um hvað orsakaði sambandsslit þeirra
Guðnýjar og Sveins átta árum eftir að þau gengu í
heilagt hjónaband. Fregnin kom fólki mjög á óvart og
um fátt var meira rætt manna á meðal í langan tíma.
Sveinn mun að vísu hafa trúað konu sinni fyrir því
að hann elskaði aðra konu og mundi giftast henni eftir
að þau slitu samvistir. Sú varð þó ekki raunin.
Séra Jón, faðir Guðnýjar, tók sambandsslitin mjög
nærri sér og skellir allri skuldinni á Svein. Hann skráir
í kirkjubókina vorið 1835: „Kastað úr hjónabandi,
saklausri af manni hennar.“
Reynt var að tala á milli þeirra hjónanna og kom
það í hlut séra Vernharðs Þorkelssonar. Hann seg-
ir í líkræðunni yfir Guðnýju að vegna ástleysis séra
Sveins hafi lífið orðið henni óbærileg byrði og sorg.
Hverja stund vildi hún gjöra honum annarri ynd-
islegri; leiða hann til dauðans og fylgja honum með
trúfesti. Þolinmóðari sálu sé vart að finna, og sátt-
gjarnara hjarta mun varla brjóst bera, segir séra
Vernharður, og aldrei ámælti hún manni sínum. Allt
bendir því til þess að Guðný hafi verið manni sínum
auðmjúk og undirgefin.
Með valdi slitið
Séra Vernharður segir einnig: „Hryggur var ég við-
staddur skilnað þeirra, og mætti mér seint úr minni
líða, hversu mér var þá afmálað, að það band var með
valdi slitið, er tengdi hennar hjarta við hans.“
Þegar hjónabandinu lýkur er tilvera Guðnýjar að
hrynja til grunna. Litla telpan hennar er enn, fjögurra
ára gömul, í fóstri hjá Þuríði í Reykjahlíð, heimilið
horfið, eiginmaðurinn farinn og hjarta hennar kramið.
Meira að segja kemur Sveinn litla drengnum þeirra
fyrir hjá sambýlisfólki þeirra á Klömbrum, áður en
hann fer vestur. Guðný gefst upp, búin á sál og lík-
ama.
Hún fer með Hildi systur sinni og manni hennar til
Raufarhafnar þar sem hún upplifir sig í útlegð. „Hér er
eyðimörk hin mesta,“ segir hún í ljóðinu „Að norðan“
sem hún sendi Kristrúnu systur sinni á Grenjaðarstað
í bréfi.
Hún er veik, finnur dauðann nálgast og les göm-
ul bréf frá Sveini sér til hugarhægðar og huggunar.
Hún yrkir eitt þekktasta kvæði sitt Endurminningin
er svo glögg sem lýsir djúpum söknuði og trega með
slíkum innileik og viðkvæmni að öllum er lásu gekk
til hjarta.
Endurminningin er svo glögg
um allt það, sem í Klömbrum skeði,
fyrir það augna fellur dögg
og felur stundum alla gleði.
Þú getur nærri, gæskan mín,
Guðný hugsar um óhöpp sín.
.......
Vonin og kvíðinn víxlast á,
veitir honum þó langt um betur,
hvort börnin muni og megi hjá
mér framar hafa gott aðsetur.
Sú áhyggjan er söm og jöfn
sælu þar til eg kemst í höfn.
.......
Dó af sorg
Eftir rúma misserisdöl á Raufarhöfn, þann 11. janú-
ar 1836 er Guðný Jónsdóttir frá Klömbrum liðið lík,
aðeins 32 ára. Faðir hennar skrifar í kirkjubókina:
„Dó af sjúkdómi, orsökuðum af skilnaðargremjunni.“
Allur almenningur trúði því að hún hefði dáið af sorg.
Öll sveitin syrgði.
Dalurinn sem tekið hafði svo vel á móti henni ungri
og ásfanginni draup höfði og Hvammsheiðin mjúka
varð hljóð. Laxáin breiddi út faðm sinn mót eilífðinni
og hraunhólarnir stóðu hnuggnir. Sandur feigðar fauk
og það varð hljótt í hraunsins borg. Skáldkonan unga
var horfin á braut.
Guðný var lögð til hinstu hvílu í kirkjugarð-
inum á Skinnastað, fjarri ættingjum og vinum, og
börn unum sínum sem lágu bæði í kirkjugarðinum á
Grenjaðarstað.
Almenningsálitið bar Svein þungum sökum,
og mun sá kross hafa fylgt honum lengi. Það blés
Kristrún systir Guðnýjar. Hún var ung heitbundin
Baldvini Einarssyni en hann mun hafa svikið hana í
tryggðum. Hún giftist síðar Hallgrími syni Reykja-
hlíðarhjónanna. Hjá þeim ólst Sigríður, dóttir Guðnýjar,
upp frá tíu ára aldri.