Morgunblaðið - 26.01.2019, Qupperneq 29

UMRÆÐAN 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2019
Hjörvar Steinn Grétarssoner í efsta sæti á Skák-þingi Reykjavíkur og áskákhátíð MótX í Kópa-
vogi. Í fyrrnefnda mótinu hefur
Hjörvar hlotið 5½ vinning af sex
mögulegum en í 2.-3. sæti eru
Sigurbjörn Björnsson og Guð-
mundur Kjartansson, báðir með 5
vinninga. Sigurbjörn og Hjörvar
tefla í 7. umferð en þá mætir Guð-
mundur hinum unga Stephani
Briem.
Nokkuð var um að menn gleymdu
hvað tímanum leið í þriðju umferð
skákhátíðar MótX á þriðjudags-
kvöld; Jón L. Árnason féll á tíma
þegar hann var að leika afar slung-
inn leik í flókinni stöðu gegn Hjörv-
ari Steini og Karl Þorsteins féll líka,
með unnið tafl gegn Baldri Krist-
inssyni.
Hjörvar Steinn komst einn í efsta
sætið með 3 vinninga en í 2.-4. sæti
eru Þröstur Þórhallsson, Guð-
mundur Kjartansson og Baldur
Kristinsson, allir með 2½ vinning.
Jóhann Hjartarson tók yfirsetu í
þessari umferð, en hann situr nú að
tafli á opna mótinu á Gíbraltar í vik-
unni og er með 2½ vinning af þrem-
ur eftir sigur í fyrstu og þriðju um-
ferð og jafntefli við rússneska
stórmeistarann Vitiugov í 2. umferð.
Viðureign Davíðs Kjartanssonar
og Guðmundar Kjartanssonar í 6.
umferð á miðvikudaginn var ein
innhaldsríkasta viðureign Skák-
þings Reykjavíkur. Eftir mikinn
darraðardans hafði Guðmundur
betur:
Davíð Kjartansson – Guðmundur
Kjartansson
Caro-Kann vörn
1. e4 c6 2. d4 d5 3. e5 Bf5 4. Rc3
e6 5. g4 Bg6 6. Rge2 c5 7. Be3 h5!?
Eitt hvassasta afbrigði Caro-
Kann varnar er komið upp og þessi
leikur er sjaldséður. Algengara er
7. … Rc6.
8. Rf4 Rc6 9. Rxg6 fxg6 10. Re2
hxg4 11. Rf4 cxd4 12. Bxd4 Rxd4
13. Dxd4 Kf7 14. Bd3?!
Hér missir hvítur frumkvæðið.
Eðlilegra er 14. 0-0-0 strax og síðan
jafnvel c2-c4.
14. … Re7 15. 0-0-0 Rf5 16. Da4
a6 17. c4? b5!
Guðmundur bregst hart við og
hvítur hefur ratað í mikil vandræði.
18. cxb5 axb5 19. Dxb5 Dc7+ 20.
Kb1 Da7 21. Bc4 Hb8 22. Dc6
- Sjá stöðumynd-
22. … Hxb2+?
Algerlega óþörf hróksfórn þegar
litið er til þess að svartur átti tvo
góða kosti, 22. … Hb6! eða jafnvel
22. … Rd4 með hugmyndinni 23.
Rxd4 Hxb2+! og vinnur, t.d. 24.
Ka1 Hxa2+! o.s.frv.
23. Kxb2 Dxf2+ 24. Ka1
Og hér var 24. Kb1! rétti leikur-
inn.
24. … Dxf4 25. Hxd5
25. … Bb4 !? 26. Hd7+ Kg8 27.
Hd8+ Kh7 28. Hxh8+ Kxh8 29.
Hd1 Rd4! 30. Dc8+ Kh7 31. Bxe6
Rxe6 32. Dxe6 Bc3+ 33. Kb1 De4+
34. Kc1 Bxe5 35. Db3?
Báðir voru í miklu tímahraki.
Best var 35. Dd5 og hvítur á jafn-
teflisvon.
35. … Bxh2 36. Dd3 Bf4+ 37.
Kc2 Dg2+ 38. Kb3 g3 39. Df1 Dxf1
40. Hxf1 Be3!
– og hvítur gafst upp.
Magnús Carlsen efstur
í Wijk aan Zee
Magnús Carlsen er heldur betur
kominn í gang í efsta flokki skák-
mótsins í Wijk aan Zee. Í 10. um-
ferð vann hann Indverjann Anand í
76 leikjum. Lengi vel virtust jafn-
tefli líklegustu úrslitin en Norð-
manninum tókst að vinna riddara-
endatafl með þrjú peð gegn tveimur
– öll á sama væng. Helsti keppi-
nautur hans á lokasprettinum sem
hófst í gær virðist ætla að verða
heimamaðurinn Giri. Þeir tefla
saman í lokaumferðinni á morgun.
Staðan: 1. Magnús Carlsen 7 v. (af
10) 2. Giri 6½ v. 3.-5. Nepomni-
achtchi, Liren Ding og Anand 6 v.
6.-7. Radjabov og Vidit 5 v. 8.-11.
Fedoseev, Rapport, Duda og
Shankland 4½ v. 12.-13. Van For-
eest og Mamedyarov 4 v. 14. Kram-
nik 2½ v.
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Morgunblaðið/Ómar Óskarsson
Byrjar vel Jóhann Hjartarson teflir þessa dagana á Opna Gíbraltar-mótinu.
Myndin er frá síðasta Reykjavíkurskákmóti.
Hjörvar Steinn
efstur á tveimur
mótum samtímis
Sími 564 6711 | thingvangur@thingvangur.is | thingvangur.is
Viltu stofna hótel? Löglegt Airbnb íbúðarhótel?
Eða sameina fyrirtæki/stofnanir á einum besta stað í Reykjavík?
Staðsetning lóðar án bygginga Ein af mörgum tillögum hvernig svæðið gæti litið út
Þingvangur ehf. er að vinna að deiliskipulagi á Köllunarkletti. Óskað er eftir samstarfsaðilum til að móta fyrirhugaða
uppbyggingu á Köllunarkletti. Mögulegir samstarfsaðilar eru t.d. stofnanir, hótelrekendur og almenn fyrirtæki.
Einstakt tækifæri til að hanna hús eftir þörfum (eðli) rekstursins og eða að sameina reksturinn í eitt húsnæði.
Fyrirhuguð starfsemi á lóðunum er: Hótel, íbúðarhótel, verslun og þjónusta, skrifstofur, geymslur og fleira.
Möguleiki á að vera með umferðamiðstöð eða bílaleigur í bílakjallara.
Áhugasamir geta haft samband í gegnum netfangið kristjan@thingvangur.is og í síma 6980088.
Alþjóðlegi persónu-
verndardagurinn
verður haldinn hátíð-
legur í 14. skipti
mánudaginn 28. jan-
úar næstkomandi. Við
þetta tækifæri hafa
persónuverndarstofn-
anir í ríkjum Evrópu,
og raunar víðar, stað-
ið fyrir kynningu og
vitundarvakningu um
málefni persónuverndar.
Fyrsti alþjóðlegi samningurinn á
sviði persónuverndar var Evrópu-
ráðssamningur um vernd einstak-
linga vegna vélrænnar vinnslu per-
sónuupplýsinga frá 28. janúar
1981. Þrátt fyrir að meginreglur
samningsins hafi haldið vel gildi
sínu í gegnum árin og samningur-
inn hafi verið tæknilega hlutlaus
þótti rétt að uppfæra hann og nú-
tímavæða, í því skyni að mæta nýj-
um áskorunum sem fylgja upplýs-
ingasamfélagi nútímans. Ný og
uppfærð útgáfa af samningnum
var því fullunnin á árinu 2018 og
er nú í fullgildingarferli, en samn-
ingurinn var undirritaður fyrir Ís-
lands hönd 21. nóvember síðast-
liðinn. Nútímavæðing samnings
Evrópuráðsins helst þannig að
nokkru leyti í hendur við þær
breytingar sem orðið hafa á per-
sónuverndarlöggjöf Evrópusam-
bandsins en ný íslensk persónu-
verndarlög, byggð á þeirri löggjöf,
tóku gildi um mitt síðasta ár.
Hvernig eru upplýsingarnar
unnar – hvað er hér undir?
Persónuupplýsingar eru nær
undantekningalaust skráðar inn í
rafræn kerfi og í slíku umhverfi
myndast nær óteljandi möguleikar
á aukinni dreifingu, miðlun og
vinnslu slíkra upplýsinga. Stað-
reyndin er sú að nær allt sem við
gerum á netinu er kortlagt. Úr
þessum upplýsingum er unnið –
oft gegn okkar eigin hagsmunum.
Flestar tækninýjungar undanfarin
ár hafa snertiflöt við persónu-
vernd, þar sem hægt er að rekja
notkun þeirra niður á
hvern einstakling.
Gervigreind stýrir því
t.d. hvaða upplýsingar
fólk sér á samfélags-
miðlum, hvaða auglýs-
ingar fólk sér á net-
inu, hvaða vörur
Amazon leggur til að
fólk kaupi og hvaða
efni Netflix telur að
henti tilteknum not-
anda. Erlendis er
gervigreind notuð í
þjónustu við við-
skiptavini, t.d. bjóða bankar víða
upp á netspjall við „ráðgjafa“ –
sem er í raun tölva. Svo eru það
Siri, Alexa og sambærilegir „að-
stoðarmenn“ sem hægt er að ræða
við – og ófá eru leyndarmálin sem
slíkir aðstoðarmenn fá að heyra í
netspjalli á síðkvöldum – og fólk
áttar sig ekki á því að það deilir
hér jafnvel mjög viðkvæmum per-
sónuupplýsingum með bandarísk-
um vélmennum sem skrá allt í
gagnabanka!
Við þá umfangsmiklu samfélags-
miðlanotkun sem á sér stað á
heimsvísu, og ekki síst á Íslandi,
bætist sú tækni sem tengist inter-
neti allra hluta. Hér er um að
ræða sítengd snjalltæki sem ryðja
sér til rúms í hverjum geira sam-
félagsins á fætur öðrum og kort-
leggja enn frekar athafnir okkar,
hvort sem það felst í snjallborgum,
fjarheilbrigðisþjónustu, fjar-
menntun, snjallúrum eða nettengd-
um leikföngum sem nema samtölin
í svefnherbergjunum. Margar
tækninýjungar eru af hinu góða,
en við þurfum að halda vöku okkar
svo að tæknin vinni ekki gegn
mannlegri reisn. Mörg þessara
nettengdu tækja eru t.d. nær ekk-
ert varin fyrir aðgangi annarra og
heimilið okkar er þannig orðið
undir, ef við t.d. fjarstýrum því og
hugum ekki að örygginu og verj-
um tækin fyrir aðgangi óviðkom-
andi, t.d. með því að breyta lykil-
orðum.
Hvaða þýðingu hafa ný lög
fyrir daglegt líf okkar?
Mikilvægt er að hafa í huga að
með nýrri löggjöf skapast fjölmörg
áhugaverð tækifæri, t.d. við hönn-
un nýrra kerfa sem þjóna betur
þörfum einstaklinga og fyrirtækja
til persónuverndar. Þá er rétt
meðferð persónuupplýsinga til
þess fallin að auka traust neytenda
og annarra í garð fyrirtækja og
stofnana. Fyrirtæki sem axla
ábyrgð og leggja metnað sinn í að
tryggja öryggi og vernd persónu-
upplýsinga geta þannig bætt sam-
keppnisstöðu sína og orðspor.
Sama á við um opinbera aðila. Ný
löggjöf á umfram allt að styrkja
réttarvernd allra einstaklinga því
hér er um að ræða raunveruleg
réttindi sem hægt er að sækja. Út-
gangspunktur nýrrar löggjafar er
að standa vörð um ein mikilvæg-
ustu réttindin sem við eigum sem
manneskjur – persónuréttindin
okkar og persónuupplýsingarnar –
það sem gerir okkur að því sem
við erum. Ný persónuverndar-
löggjöf er hér kynnt sem bjarg-
vættur – og sem tækifæri til betri
vinnslu persónuupplýsinga á
heimsvísu.
Er vernd persónuupplýsinga
að breyta heiminum?
Eftir Helgu
Þórisdóttur
»Ein mikilvægustu
réttindin sem við
eigum sem manneskjur
eru persónuréttindin
okkar og persónuupp-
lýsingarnar – það sem
gerir okkur að því sem
við erum.
Helga Þórisdóttir
Höfundur er forstjóri Persónuverndar.
Allt um
sjávarútveg