Morgunblaðið - 26.01.2019, Blaðsíða 32

Ljósmynd/Snorri Zóphóníasson
vorflóðum er lokið er
afrennsli af svæðum ut-
an jökuls lítið. Jökul-
leysing hefst í júlí og
varir fram í september.
Sumarrennsli Þjórsár
við Dynk byggir að
stærstum hluta á jökul-
leysingunni mánuðina
júlí, ágúst og septem-
ber. Hægt að veita
vatni frá um fimmtungi
Það virðist vera algeng ímynd
meðal fólks að rennsli Þjórsár sé
tæknilega að fullu miðlað fyrir ofan
Búrfell. Vatn af vatnasviði þar fyr-
ir ofan renni í miðlunarlón og
rennsli úr þeim sé síðan stjórnað
til raforkuframleiðslu. Svo er ein-
ungis að hluta. Lónin ná alls ekki
að miðla öllu vatninu sem til þeirra
berst.
Einnig heyrist því haldið fram
að rennsli um fossinn Dynk sé oft-
ast mikið skert vegna þess að búið
sé að veita vatninu burt til orku-
framleiðslu. Þetta er ekki alls-
kostar rétt. Lítum nánar á málið,
sjá meðfylgjandi kort.
Á landakortinu er skyggt það
landsvæði sem rann af til Þjórsár
ofan fossins Dynks áður en menn
höfðu áhrif á það hvert vatnið
rynni. Með Kvíslaveitu hefur af-
rennsli af svæðinu innan rauða
rammans að stórum hluta verið
veitt til Þórisvatns, sjá kort. Þetta
eru hálendissvæði og oftast snjó-
þung að vetri. Rennsli af vatnasviði
Þjórsár ofan við Dynk er og var 20
til 40 m3/s að vetri nema vetrar-
hlákur nái svo hátt og þá aðeins
fáa daga í einu. Vetrarhlákur á
svæðinu eru mun algengari nú en
áður vegna breytinga á veðurfari.
Mikil rennslisaukn-
ing verður í maí og
fram yfir miðjan júní
þegar snjóa leysir. Þá
er svæðið lokað vegna
aurbleytu. Nú eru vor-
flóðin í Þjórsá við
Dynk skert m. a.
vegna minna vatna-
sviðs utan jökla (vatni
veitt til Þórisvatns).
Þrátt fyrir það verða
þarna mikil flóð. Þegar
af jökulvatnasviði Þjórsár úr Hofs-
jökli í Þórisvatn. Jökulbráð frá
Tungnafellsjökli hefur verið veitt i
Þórisvatn en það vatn hefur
minnkað með árunum vegna þess
að sá jökull er orðinn rýr. Með
hlýnandi veðri og aukinni jökul-
bráð í Hofsjökli hefur þessi skerð-
ing yfir sumarið vegist upp að
nokkru leyti. Rennsli árinnar yfir
sumarmánuðina er því mun minna
skert en minnkun heildarárs-
rennslis segir til um. Einungis um
10 til 15% er veitt burt á þeim
tíma. Rennslið um Dynk yfir
sumarmánuðina hefur að stærstum
hluta alltaf byggst á vatnasviðinu
Eftir Snorra Zóphóníasson
»Rennsli árinnar yfir
sumarmánuðina er
því mun minna skert en
minnkun heildarárs-
rennslis segir til um.
Snorri Zóphóníasson Höfundur er jarðfræðingur.
Vatnasvið Þjórsár ofan Dynks. Heimild: Veðurstofa Íslands.
Þjórsá – Náttúrulegt
rennsli um Dynk ekki
mikið skert á sumrin
innan bláa rammans og þá aðallega
frá jöklinum.
Fyrir stuttu las undirritaður
grein í dagblaði þar sem fullyrt var
að ef Norðlingaölduveita hefði ver-
ið framkvæmd hefðu klappar-
brúnirnar undir fossinum Dynk
verið skildar eftir þurrar. Það er
alls ekki sannleikanum samkvæmt.
Sjá nánar.
www.vedur.is/vatnafar/frod-
leikur/greinar/nr/2637
Fossinn Dynkur að hausti.
Rennsli þarna 70 m3/s. Sumar-
rennsli sveiflast 100-300 m3/s.
32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2019
Dásamlegur þvottur
- einfalt, íslenskt
stjórnborð
Íslenskar leiðbeiningar fylgja.
Þurrkarinn TDB130WP fékk góða einkunn
í úttekt þýsku neytendasamtakanna árið 2017.
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík, sími 588 0200, eirvik.is
Þvottavél 119.990 kr.
Þurrkari 144.990 kr.
Það er mismunandi
hverju menn stefna að
á ævinni. Þeir hafa
mismunandi áhuga-
mál. Hjá sumum eiga
veraldleg auðæfi og
völd hug allan á meðan
aðrir safna frímerkj-
um eða fjársjóðum á
himni og eru sælir við
þá iðju. Sumir virðast
leggja allt kapp á að
búa í sem veglegustum híbýlum, en
aðrir hafa kosið að lifa einfaldara lífi
og gegna færri skyldum. Einhverjir
spekingar hafa sagt að jörðin geti
auðveldlega fætt milljarða manna en
þó aldrei fullnægt græðgi eins
manns. Sumir eiga lítið en þrá
meira. Svo eru aðrir ánægðir með
sem minnst því þeir þekkja hvað
raunverulega verðmætast er.
Ekki veit ég nákvæmlega hvernig
mörgum nútímamanninum, sem
kvartar yfir fátækt í velferðarríkjum
Vesturlanda eða annars staðar, hefði
þótt að búa við það sem kallað var
hin sára fátækt á fyrri tímum en hitt
veit ég fyrir víst að þeim mönnum
sem þá lifðu í sárri neyð hefðu þótt
það vellystingar sem alþýða manna
kvartar yfir í dag svo ekki sé nú
minnst á eigur auðmanna.
Víst er fleira að borga í dag og
margt fleira sem glepur hugann en
helst er það vegna sjálfskaparvítis
fólks sem vill lifa sem aðall þó að al-
þýða sé í húð og hár.
Ég tel það guðs gæfu að hafa efni
á því að seðja hungrið, klæða af mér
kuldann og eiga mér næturstað.
Getum við sem manneskjur krafist
meir? Þurfum við í
rauninni nokkurs ann-
ars, þegar allt kemur til
alls? Sá sem aflar meira
eyðir meiru.
Ég þakka fyrir þann
munað, minnugur þess
að margir samferða-
menn mínir um víða
veröld eru ekki þess-
arar gæfu aðnjótandi.
Við ættum að þakka
fyrir það sem við eigum
í staðinn fyrir að gráta
það sem við girnumst og fáum ekki.
Mikill er sá gjörvileiki að tileinka sér
lífsstíl spekinganna sem er á þá leið
að sá sé auðugastur sem ánægðastur
er með minnst og lætur vera að girn-
ast í stöðugri vansæld.
Meistarinn frá Nazaret sagði:
„Lítið til fugla himinsins. Hvorki sá
þeir né uppskera, né safna í hlöður
og faðir yðar himneskur fæðir þá.
Eruð þér ekki miklu fremri þeim?“
(Matteus 6:26)
En þannig gætu mennirnir einnig
lifað á gnægtum jarðar og allir haft
nóg ef enginn væri til að halda þeim í
ánauð og krefja þá stöðugt um
skatta og önnur gjöld.
Eftir Einar Ingva
Magnússon
Einar Ingvi Magnússon
»Mikill er sá gjörvi-
leiki að tileinka sér
lífsstíl spekinganna sem
er á þá leið að sá sé auð-
ugastur sem ánægð-
astur er með minnst.
Höfundur er áhugamaður um sam-
félagsmál. einar_ingvi@hotmail.com
Gömul fátækt og ný