Morgunblaðið - 28.03.2019, Blaðsíða 36

36 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MARS 2019
GLÆNÝ
LÍNUÝSAKLAUSTUR-BLEIKJA
Opið virka daga 10.00 - 18.15 laugardaga 11.00 - 14.00 | Gnoðarvogi 44, 104 Reykjavík | sími: 588 8686
ÞORSKHNAKKAR
GLÆNÝ LÚÐA
N FRÁ
NÝLÖGUÐ HUMARSÚPA
Gómsætir og girnilegir réttir
í fiskborði beint í ofninn
að þeir yrðu grafnir til eilífðar í gröf
hefðu munirnir ekki verið jafn fal-
legir,“ sagði El Awady við AFP.
Grafhýsi Tutankhamun er enn
sem komið er eina grafhvelfingin frá
tímum egypsku faraóanna sem var
ósnert er hún fannst. Mörg önnur
grafhýsi faraóa og hefðarfólks höfðu
grafarræningjar farið um ránshendi
um aldir. „Hún var ekki bara gluggi
fyrir okkur, heldur opnar dyr inn í
þennan menningarheim. Í fyrsta
sinn gátum við snert eitthvað úr
dýrlegri fortíð landsins,“ bætti hann
við.
Þótt aðstandendur sýningarinnar
hafi staðhæft að sýningargripirnir
séu ómetanlegir að verðmæti hafa
þeir verið tryggðir fyrir 700 millj-
ónir evra, jafnvirði um 95 milljarða
íslenskra króna.
Sýningin í París stendur fram til
15. september. Önnur útgáfa af
henni var sett upp í fyrra í Los Ang-
eles í Kaliforníu í Bandaríkjunum.
Gullinn fjársjóður
Tutankhamun lést aðeins 19 ára
að aldri árið 1324 fyrir fæðingu
Krists, en þá hafði hann setið á
valdastóli í 9 ár. Grafhýsi hans fann
breski fornleifafræðingurinn How-
ard Carter í Konungadal skammt
frá Luxor í nóvember 1922. Safn
rúmlega 4.500 muna var að finna í
fimm hvelfingum. Þar á meðal voru
hásæti, myndastyttur, skartgripir,
húsgögn og vopn.
Meðal muna var gulli slegið rúm
með útskornum ljónshöfðum á
stólpum þess, stríðsvagn og rýt-
ingur með skefti úr gulli sem sér-
fræðingar telja að hafi verið eld-
smíðaður úr járni loftsteina. Veggir
hvelfingarinnar þar sem Tut-
ankhamun var lagður til hinstu hvílu
voru þaktir gulli. Steinkista hans
var þreföld og innst inni í henni 110
kíló af hreinu gulli. Helgríma hans,
einhver þekktasti forngripur sög-
unnar, er úr gulli með innfelldum
asúrsteinum og augum úr hrafn-
tinnu og kvarsi. Hún skemmdist árið
2014 er unnið var við viðhald í safn-
inu í Kairó. Brotnaði hökutoppurinn,
valdatákn faraóanna, af og reyndu
iðnaðarmennirnir að líma hann á
grímuna styttuna með epoxílími.
Tók það þýska sérfræðinga tvo mán-
uði að lagfæra fúskið og færa grím-
una í sitt fyrra horf.
Ráðgáta
Staðfest hefur verið með próf-
unum að faraóinn Akhenaten, sem
var við völd milli 1351 og 1334 fyrir
Krist, var faðir Tutankhamun. Hann
var eiginmaður Nefertiti drottn-
ingar sem var annáluð fyrir fegurð.
Hún var ekki móðir Tutankhamuns,
heldur kona sem ekki er vitað hvað
hét en var systir Akhenaten svo sem
erfðafræðileg rannsókn hefur leitt í
ljós. Varð konungurinn ungi því til
við blóðskömm foreldra sinna. Talið
er að Tutankhamun hafi fengið völd
níu ára gamall, kringum 1333 og tek-
ið við krúnu Efra- og Neðra-
Egyptalands.
Upplausn var í landinu á valda-
tíma Tutankhamun vegna tilrauna
föður hans til að umbreyta trúar-
brögðunum og fá lýðinn til að trúa á
aðeins einn guð, Aton. Talið er að
Tutankhamum hafi gengið að eiga
hálfsystur sína, Ankhesenpaaten, en
hjónaband systkina var algengt í
Egyptalandi á tímum faraóanna.
Hann var faðir tveggja stúlkna sem
dóu fyrir burð, að sögn sérfræðinga.
Grunsamlegur dauði
Andlát Tutankhamuns hefur
löngum verið talið dularfullt. Hefur
dauði hans ýmist verið skrifaður á
veikindi, morð eða slysalegan akstur
stríðsvagns. Árið 2010 leiddi DNA-
rannsókn og tölvusneiðmyndatæki í
ljóst að hann hefði þjáðst af lífs-
hættulegri malaríu og verið með
klumbufót svo hann varð að ganga
við staf.
Nokkrum mánuðum eftir hinn
merka grafhýsisfund, eða í apríl
1923, lést breski lávarðurinn Carn-
arvon sem fjármagnaði leiðangur
Carters. Banameinið var blóðeitrun
eftir að hann hafði skorið sig lítils-
háttar á hnífi. „Bölvun faraóanna“
var kennt um, hann hafi í augum
þeirra verið einn af þeim sem ábyrgð
báru á því að grafarhelgi „Tuts kon-
ungs“ var raskað. Carter lést svo
1939 og hafði aldrei tekist að fá fund
sinn birtan á bók. Ein skýring á
dauða Carnarvon og Carters er að
þeir hafi komist í snertingu við eitr-
aða sveppi sem var að finna í dílum
hér og þar í grafhýsinu. Glæpa-
sagnahöfundurinn Agatha Christie
byggði eina af frægustu smásögum
sínum, „Ævintýri egypska grafhýs-
isins“, á bölvun Tutankhamuns.
Himinguð Stytta af foregypska himinguðnum Hórusi í
líki hauks á sýningunni á egypsku fornmununum.
Stytta Ein af styttunum sem er til sýnis í París. Þar eru
sýndir yfir 150 munir sem fundust í gröf Tutankhauns.