Morgunblaðið - 28.03.2019, Blaðsíða 45

UMRÆÐAN 45
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MARS 2019
SANDALADAGAR
Imac sandalar
9.995
Imac sandalar
9.995
Imac sandalar
9.995
Ecco Flowt
14.995
Ecco Flowt
14.995
Imac sandalar - herra
10.995
Rohde sandalar- herra
7.995
Ecco flowt sandalar- herra
14.995
Imac sandalar
12.995
Imac sandalar
12.995
20% AFSLÁTTUR
28. mars til 1. apríl
Í fyrirlestri Morten
Harper, rann-
sóknastjóra norsku
samtakanna Nei til
EU, 21. mars sl., kom
fram að samtökin
stefna að því að Nor-
egur verði kominn úr
EES 2025. Norðmenn
eru að snúast gegn
EES. Skoðanakann-
anir sýna að 70% af
þeim sem taka afstöðu í Noregi vilja
þjóðaratkvæðagreiðslu um EES-
samninginn.
Umræðan um EES hefur á síðustu
misserum tekið nýja
stefnu. Vissir stjórn-
málaflokkar, verkalýðs-
félög, samtök og sér-
fræðingar hafa þegar
lýst andstöðu við EES-
samninginn og and-
staða almennings hefur
vaxið. Mikil mótmæli
hafa verið við 3. orku-
tilskipanapakka ESB
og hefur Nei til EU haf-
ið dómsmál á hendur
ríkisstjórn Noregs og
telur að samþykkt til-
skipanapakkans hafi verið stjórn-
arskrárbrot. EES-löndin hafa rétt til
að hafna löggjöf ESB, Norðmenn
hafa gert það einu sinni.
EES-samningurinn er orðinn
öðruvísi en menn ætluðu þegar hann
var gerður. Mikið áhyggjuefni er
eyðilegging tveggja stoða kerfisins
skref fyrir skref þar sem stjórnvalds-
stofnanir ESB fá beint vald í Noregi
og á Íslandi. Dæmi eru EBA sem
stjórnar fjármálageiranum og ACER
sem fær stjórnvald yfir orkukerfinu.
EES hefur fært Noregi 12.000 ný
ESB-lög. Áhrifin á vinnumarkaðinn
og launakjör og aðstæður vinnandi
manna hafa verið slæm. Norsk lög
um almenningseign virkjana hafa
veri ógilt af dómstól EES (Efta-
dómstólnum). Margir málaflokkar
sem EES átti ekki að ná til hafa orðið
fyrir slæmum áhrifum af yfirvaldi
ESB í skjóli EES, dæmi: Skattamál,
mál fiskiðnaðar og opinber þjónusta.
ESB stefnir að millitengingu raf-
orkukerfa aðildarlanda ESB/EES.
Tekjur orkufyrirtækja í EES/ESB
eiga að fara í fjárfestingar, þ.á m. í
nýjar virkjanir og tengimannvirki
milli kerfa og landa til að tryggja að-
gengi aðila í ESB að orku. Lagning
sæstrengs frá Íslandi til Evrópu er
forgangsverkefni hjá ESB. Verk-
efnin lúta lögum ESB. Vegna EES
getur Noregur ekki hafnað nýjum
sæstrengjum til ESB með vísun til
þjóðarhagsmuna.
Úrsögn Noregs úr EES hefði
hverfandi lítil áhrif á útflutning Nor-
egs til ESB. Flest lönd sem versla
við ESB eru utan sambandsins. Nor-
egur og Ísland höfðu fríverslun við
sambandið þegar fyrir tíma EES.
Stefna Nei til EU er að gera nú-
tímalegan viðskiptasamning milli
jafnrétthárra aðila við ESB í stað
EES og án lýðræðishalla, án „skap-
andi“ túlkunar á lögum ESB, og að
afnema lögsögu eftirlitsstofnunar og
dómstóls EES/ESB (ESA og
EFTA-dómstólsins). Áframhaldandi
tollfrjáls verslun með iðnaðarvörur
og sameiginlegur aðgangur að þjón-
ustumörkuðum.
Andstaðan við EES vex í Noregi
Eftir Friðrik
Daníelsson
Friðrik Daníelsson
» Skoðanakannanir
sýna að 70% af þeim
sem taka afstöðu í Nor-
egi vilja þjóðaratkvæða-
greiðslu um EES-
samninginn.
Höfundur er verkfræðingur.
Séu þeir sem dirf-
ast að gera at-
hugasemdir við
óvægna gagnrýni
Þórarins Ævars-
sonar, bakara og
framkvæmdastjóra
IKEA á Íslandi, á
framleiðendur og
seljendur matvæla,
berrassaðir, þá er
hann sjálfur varla
meira klæddur. Enn og aftur kýs
Þórarinn að vera ómálefnalegur og
tínir til ágætan veitingastað sem
reyndi að beita formúlu hans um
lækkun verðs með þeim eina ár-
angri að meira var að gera en velt-
an sú sama eða minni. Nokkuð víst
að afkoman er varla
betri.
Þórarinn fer frjálslega
með tölur sem fyrr og
kastar þeim tölum fram
er henta hverju sinni.
Aðstöðumunur lítilla og
meðalstórra fyrirtækja
við milljarðafyrirtækið
Miklatorg er hrópandi.
Sé gluggað í ársreikning
fyrirtækisins fyrir árið
2017 sést að bæði er
hlutfallslegur launa-
kostnaður fyrirtækisins
helmingur af því er keppinautar í
sölu og framleiðslu matvæla þurfa
að sætta sig við og einnig er efna-
hagur fyrirtækisins með þeim hætti
að Orkuveitan mætti vera stolt af.
1.280 milljóna króna afskriftir árið
2012 hafa eflaust hjálpað til. Laun
Þórarins sjálfs voru uppgefin
61.000.000 króna á ári.
Tóti byggir
Á heimasíðu Íbúðalánasjóðs í apr-
íl 2017 kemur eftirfarandi fram;
„IKEA byggir blokk til að missa
ekki starfsfólk“. Þar er haft eftir
Þórarni: „Ef manni er annt um
starfsfólkið sitt þá vill maður að-
stoða það á þessum erfiða húsnæð-
ismarkaði.“ Þórarinn sagði að hægt
verði að leigja minnstu íbúðirnar,
fullbúnar með húsgögnum og hús-
búnaði, á undir 100.000 kr. á mánuði
og samt vera með eðlilega ávöxtun á
fjárfestingunni! „Það er minna en
fólk er að greiða fyrir greni hér og
þar í bænum.“ Einnig var þetta haft
eftir Þórarni: „Upphaflega hug-
myndin var að reyna að byggja
mjög ódýrar íbúðir, sem leigja
mætti út á 70 þúsund krónur á mán-
uði, en af ýmsum ástæðum tókst
það ekki. T.a.m. var byggingarlóðin
dýr, vinnan við Svansvottunina
hækkaði byggingarkostnaðinn tölu-
vert, auk þess sem ákveðið var að
spara ekkert hvað varðaði gæði
hönnunar og efnis.“ Hvert var síðan
endanlegt leiguverð? Samkvæmt
frétt í Morgunblaðinu 21. febrúar
2019 er leiguverðið eftirfarandi:
Litlu íbúðirnar, sem flestar eru 25
fm, eru leigðar á 135.000. Íbúðir
sem eru 60 fm eru leigðar á 220.000.
Einhver verkalýðsforingi gæti nú
talið þetta vera „okur og græðgi“!
Lóðarhafarnir, Pálmasynir, hafa
líklega ekki skilið formúlu Þórarins
með það að lækka verðið.
Að drulla yfir?
Skrif Þórarins er hann vitnar í
Einstein eru forvitnileg, telur sig
hafa sama skilning og hann á gang-
verkinu. Sakar hann andstæðinga
sína um öfund og að drulla yfir
hann. Eitthvað sem hann sjálfur
hefur einmitt gert án afláts. Kvart-
ar yfir skorti á málefnalegri um-
ræðu um leið og hann ber saman
sitt stóra mötuneyti með einföldum
réttum og litla veitingastaði, fjöl-
skyldufyrirtæki oft og tíðum í dýru
leiguhúsnæði. Málefnalegt eða hitt
þó heldur. Einnig gerir hann lítið úr
þeirri samkeppni er ríkir á frjálsum
markaði. Enginn er neyddur til að
kaupa neitt matarkyns hér á landi
og má t.d. efast um að við-
skiptavinir matstofu IKEA væru til
í að greiða meira fyrir veitingarnar
en nú er gert. Ég held ég beini „öf-
und“ minni að einhverjum sem hef-
ur fært fólki eitthvað bitastæðara
en sænskar kjötbollur á niðursettu
verði.
Eftir Steinþór
Jónsson
»Ég held að ég beini
„öfund“ minni að
einhverjum sem hefur
fært fólki eitthvað bita-
stæðara en sænskar
kjötbollur á niðursettu
verði.
Steinþór Jónsson
Höfundur rekur bakarí.
Einstein vorra daga