Morgunblaðið - 03.04.2019, Blaðsíða 6

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Velta erlendra greiðslukorta án flug-
samgangna nam 30,3 milljörðum
króna í janúar og febrúar. Það var
10% aukning milli ára og mesta velta
frá upphafi.
Þetta má lesa úr tölum Rannsókn-
arseturs verslun-
arinnar (RSV).
Samkvæmt
þeim var velta er-
lendra korta um
237 milljarðar
króna í fyrra sem
einnig var met.
Árni Sverrir
Hafsteinsson,
hagfræðingur og
framkvæmda-
stjóri RSV, bendir
á að gengi krónu hafi gefið töluvert
eftir í fyrra. Því sé ekki gefið að veltan
hafi aukist í erlendri mynt.
Hann segir aðspurður ekki óraun-
hæft að velta erlendra greiðslukorta
muni dragast saman í ár. Fall WOW
air sé þar meginástæðan.
Veltan gæti orðið jafn mikil
Á hinn bóginn kunni frekari veik-
ing krónunnar að hafa í för með sér að
veltan verði jafn mikil í krónum talið í
ár og hún var í fyrra. Erlendir ferða-
menn muni geta keypt fleiri krónur
fyrir sína erlendu mynt.
Árni Sverrir segir kaup á flugmið-
um undanskilin í þessum veltutölum.
Þau viðskipti komi til viðbótar.
Kortaveltan skiptist þannig að um
36 milljarðar í fyrra, af um alls 237
milljörðum, hafi runnið til verslunar
en meirihlutinn í þjónustu. Þá til
dæmis hótelgistingu, skipulagðar
skoðunarferðir, bílaleigubíla og
hvalaskoðun.
Sé skipting kortaveltunnar skoðuð
eftir þjóðerni kemur í ljós að Banda-
ríkjamenn keyptu vörur og þjónustu
fyrir 9,6 milljarða á fyrstu tveimur
mánuðum ársins. Bretar voru í öðru
sæti með 6,5 milljarða.
Næstir koma Þjóðverjar með 1,46
milljarða og svo Frakkar með 1,35
milljarða. Skammt á eftir Frökkum
voru Kínverjar með 1,33 milljarða.
Hefði einhvern tímann þótt saga til
næsta bæjar að Kínverjar væru orðn-
ir svo kaupglaðir á Íslandi.
Kínverjar eiga þátt í meti
Árni Sverrir segir aðspurður að
aukningin frá Kína eigi sinn þátt í að
kortametið féll í janúar og febrúar.
Má geta þess að Kínverjar héldu
upp á nýárið í febrúar. Það kann aftur
að hafa haft áhrif á kauphegðun.
Árni Sverrir segir ekki liggja fyrir
gögn varðandi farþega WOW air hvað
snertir lýðfræðilega þætti. Þá til
dæmis lífsstílshópa, efnahag eða
þjóðerni. Því sé erfitt að meta áhrifin
betur út frá þeim þáttum.
Samkvæmt þessu liggur ekki fyrir
hvert vægi farþega WOW air var í
verslun á Íslandi.
Samkvæmt skráningu Seðlabank-
ans var miðgengi evru 124,25 krónur í
ársbyrjun 2018 en 137,7 krónur í gær.
Þá var miðgengi Bandaríkjadals
102,86 krónur í byrjun árs 2018 en
122,89 krónur í gær. Krónan kostar
þannig um 11% minna í evrum og um
19,5% minna í dollurum en í byrjun
árs 2018. Til samanburðar gerir Ar-
ion banki ráð fyrir að erlendum ferða-
mönnum fækki um 16% í ár vegna
samdráttar í flugframboði.
Kortavelta erlendra
ferðamanna
Kortavelta í janúar og febrúar 2013-2019
Samtals allt árið 2013-2018
Kortavelta í janúar og febrúar
Milljarðar kr.
Milljarðar kr.
Jan.-feb. 2019, tíu stæstu, milljónir kr. Jan.-feb. samtals 2013-2019
Heimild: Rannsóknasetur
verslunarinnar
250
200
150
100
50
0
Janúar Febrúar
Bandaríkin
Bretland
Önnur lönd
8,3 9,8
13,1
18,8
26,0 27,6
30,3
Bandaríkin
Bretland
Þýskaland
Frakkland
Kína
Kanada
Danmörk
Noregur
Holland
Spánn
9.612
6.468
1.455
1.349
1.327
924
685
601
569
546
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18 ’19’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18
Bandaríkin, 32%
Bretland, 21%
Önnur lönd, 47%
237
216
194
138
103
87
Enn eitt kortametið
 Velta erlendra korta var 30,3 milljarðar í janúar og febrúar
 Það er met  RSV bendir á þátt gengisveikingar í veltu
Morgunblaðið/Eggert
Vel búnir Erlendir ferðamenn á ferð í miðborg Reykjavíkur.
Árni Sverrir
Hafsteinsson
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. APRÍL 2019
Dalvegi 10-14, 201 Kópavogi - Sími: 555-1212 - handverkshusid.is
Opið frá kl. 8 - 18 virka daga og 12 - 16 laugardaga
TORMEK T-4
Vinsæla brýnsluvélin
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Runólfur Ágústsson, framkvæmda-
stjóri Fluglestarinnar – þróunar-
félags, segir framkvæmdir við flug-
lestina mögulega geta hafist 2022.
Fall WOW air breyti ekki heildar-
myndinni til
lengri tíma litið.
„Öll sveitar-
félög sem ætlunin
er að fluglestin
fari um hafa þeg-
ar samþykkt
samstarfssamn-
ing um skipulags-
mál nema Hafn-
arfjörður. Við
vonumst til að ná
samkomulagi við
Hafnarfjörð og eigum á næstunni
fund með bæjarstjóranum. Verkefn-
ið er háð því að slíkt samkomulag ná-
ist,“ segir Runólfur um stöðu máls-
ins. Ef samþykkið fæst tekur við
skipulagsvinna fyrir verkefnið.
Rannsóknir kosta sitt
„Það er auðvitað mikil vinna.
Langdýrasti liðurinn er rannsóknar-
vinna hér á höfuðborgarsvæðinu.
Það þarf að bora töluvert af litlum
tilraunaholum og staðreyna jarðlög
áður en byrjað er að grafa göng fyrir
lest. Menn þurfa að geta lesið sig í
gegnum jarðlögin metra fyrir metra.
Það skortir heilmiklar rannsóknir á
jarðlögum sem kosta sitt. Samhliða
þarf að vinna mat á umhverfisáhrif-
um sem er tveggja ára ferli og for-
hanna verkefnið til útboðs.“
Þegar næsta áfanga lýkur tekur
við fjármögnun og gangagerð frá
Hafnarfirði við Straumsvík og að
Umferðarmiðstöðinni, BSÍ. Ætlunin
er að lestin verði ofanjarðar frá
Keflavíkurflugvelli að Hafnarfirði.
„Framkvæmdir gætu hafist árið
2022 ef fjármögnun næsta áfanga
gengur vel. Það eru kannski ekki
kjöraðstæður í augnablikinu. Við
vonum að það rætist þó fljótt úr því.
Þá ætti þessi vinna að taka um þrjú
ár,“ segir Runólfur og vísar til fjár-
mögnunar rannsókna á jarðlögum.
Miðað við 4 milljónir 2030
Hann segir aðspurður gert ráð
fyrir 3,5% árlegri fjölgun erlendra
ferðamanna, 2020-2028, og að alls
sæki tæplega 4 milljónir erlendra
ferðamanna landið heim árið 2030.
Vegna falls WOW air gangi spá um
7% fjölgun í ár hins vegar ekki eftir
en langtímaspáin sé varfærin. Hann
segir Evrópska fjárfestingabankann
(EIB) m.a. hafa lýst áhuga á verk-
efninu. Rætt sé um að lestin kosti
milljarð evra og að 75-80% fjárfest-
ingarinnar komi erlendis frá.
Fluglestin er
áfram á áætlun
Runólfur
Ágústsson
 Evrópski fjárfestingabankinn sýnir
málinu áhuga  Rætt um milljarð evra
Dýpt lestarganga
Fluglestin á að
liggja ofanjarðar frá
Kefl avíkurfl ugvelli að
Straumsvík. Þaðan
á að gera 15-16 km
göng að BSÍ.
Meðaldýpt gang-
anna verður um 40
metrar frá yfi rborði.
Til samanburðar er
Hallgrímskirkja 74,5
metrar á hæð.
-25 m
-50 m
75 m
50 m
25 m
BSÍ
Heimild:
Efl a verkfræðistofa
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Greiningardeild Arion banka spáir
því í nýrri efnahagsspá, 2019-2021,
að raunverð fasteigna muni lækka.
Það muni þannig lækka um 1,3% í
ár, 4,5% árið 2020 og um 2% 2021.
Nýja hagspáin var birt í gær en
hún tekur tillit til efnahagslegra
áhrifa af brotthvarfi WOW air.
Halldór Kári Sigurðarson, sér-
fræðingur í greiningardeild Arion
banka, segir samansafn margra
þátta skýra spá um verðlækkun.
„Fyrir það fyrsta má nefna aukið
framboð og horfur á hægari fólks-
fjölgun. Atvinnuleysi hefur verið að
stíga og því ekki forsendur fyrir jafn
miklum fólksflutningum til landsins
og undanfarin tvö ár,“ segir Halldór.
Telur greiningardeildin að íbúum
á hverja íbúð muni fækka og með því
ganga á íbúðaskortinn.
„Annað sem er lykilatriði er
versnandi aðgengi að lánsfé. Það má
sjá á reiknivélum bankanna. Til
dæmis þegar skoðuð eru viðbótar-
lán. Lánstími er að styttast og jafn-
vel jafnar afborganir komnar í stað-
inn fyrir jafnar greiðslur sem leiðir
allt til þess að greiðslubyrðin þyng-
ist,“ segir Halldór og rifjar upp að
vísitala íbúðaverð á höfuðborgar-
svæðinu lækkaði um 1% í febrúar.
Ívilnanir gætu haft áhrif
„Þetta hefur stutt þennan grun
okkar … Komi til ívilnana stjórn-
valda munu áhrifin fara eftir því
hvort ýtt verði undir aukið framboð
eða ráðstöfunartekjur heimilanna
auknar,“ segir Halldór. Rætt var um
slíkar ívilnanir í tengslum við kjara-
samninga. Loks segir Halldór að-
spurður að aukið atvinnuleysi gæti
unnið á móti áhrifum launahækkana.
Spá lækkun fasteignaverðs
 Greiningardeild Arion banka bendir á aukið atvinnuleysi
Húsnæðisverð
Heimild: Greiningar-
deild Arion banka
15%
10%
5%
0%
-5%
Breyting á raunverði
2015-2018
Spá fyrir
2019-2021
’15 ’16 ’17 ’18 ’19 ’20 ’21
Breyting á milli ársmeðaltala
Heiða Björg Pálmadóttir hefur verið skipuð í embætti
forstjóra Barnaverndarstofu en hún hefur verið settur
forstjóri frá 1. mars 2018. Heiða Björg er með embættis-
próf í lögfræði frá Háskóla Íslands frá árinu 2004 og
hlaut réttindi til að starfa sem héraðsdómslögmaður ár-
ið 2008.
Heiða Björg hefur stundað doktorsnám við lagadeild
Háskólans í Reykjavík frá 2013. Doktorsverkefni hennar
lýtur að samspili málsmeðferðarreglna stjórnsýsluréttar
annars vegar og réttar barna til verndar og umönnunar
hins vegar. Áætluð námslok eru í ár, að því er segir í
frétt félagsmálaráðuneytisins.
Heiða skipuð forstjóri Barnaverndarstofu
Heiða Björg
Pálmadóttir