Morgunblaðið - 04.05.2019, Blaðsíða 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. MAÍ 2019
PÖNTUN AUGLÝSINGA:
Til mánudagins 13. maí
SÉRBLAÐ
–– Meira fyrir lesendur
Skoðuð verða húsgögn og innréttingar,
skrautmunir og fylgihlutir fyrir heimilið,
litir og lýsing ásamt mörgu öðru.NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105 kata@mbl.is
Heimili &
hönnun
fylgir Morgunblaðinu föstudaginn 17. maí
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Á móti gestum tekur svarthvít ljós-
mynd af konu sem horfir stolt í augu
þeirra, með hendurnar á haglabyssu
sem hvílir á herðum hennar og í
snæri sem reyrt er um mittið hanga
nýskotnar gæsir. Á annarri mynd
má sjá konuna standa við heyrúllu
og skjóta ör af boga, næsta ljósmynd
sýnir hana nakta við tré sem á að
fara að gróðursetja. Þetta eru
nokkrar af mörgum ljósmyndum eft-
ir Agnieszku Sosnowska, sem nær
allar eru sjálfsmyndir, og getur að
líta á áhrifaríkri sýningu, Goðsögn
um konu, sem verður opnuð í
Myndasal Þjóðminjasafnsins í dag,
laugardag, kl.14.
Agnieszka Sosnowska er mennt-
aður ljósmyndari frá Bandaríkj-
unum sem flutti til Íslands fyrir 13
árum og býr ásamt íslenskum eig-
inmanni í Hróarstungu á Héraði þar
sem hún sinnir list sinni og kennir
við Brúarskóla. Hún vinnur með
stóra 4 x 5 tommu blaðfilmumynda-
vél og segist festa á filmurnar veg-
ferð lífs sem hún hvorki skipulagði
né átti von á. Innblástur kveðst hún
sækja „til kvenlega kraftsins sem
hún upplifir á Íslandi“.
Það er fengur að þessari sýningu
og svo sannarlega kominn tími til að
sérstakar sjálfsmyndir Agnieszku
fái að sjást hér á landi með svo
myndarlegum hætti en á síðustu
misserum hafa þær vakið sífellt
meiri athygli í erlendri ljósmynda-
umræðu. Á myndunum birtist Ag-
nieszka með kraftmiklum hætti víða
í íslenskri náttúru en hún fer hægt
yfir þessa dagana, styður sig við
hækjur þar sem hún gengur milli
verkanna á sýningunni en í vor datt
hún illa á svelli heima á Jökuldal og
mölbraut á sér ökklann.
Agnieszka dásamar þátt
sýningarstjórans, hins þekkta
bandaríska hönnuðar og ljósmynda-
rýnis Elizabeth Avedon, sem hjálp-
aði henni að velja myndirnar og
móta sýninguna „en það er allt önn-
ur listgrein en það að taka mynd-
irnar,“ segir hún. „Myndirnar eru
allar frá þessum 13 árum sem hafa
liðið síðan ég flutti hingað til lands.
Við maðurinn minn, Rúnar Ingi, eig-
um fátt sameiginlegt og ég hafði
aldrei hugsað mér að flytjast hingað
en það gerðist,“ segir hún og brosir.
„Límið sem hefur haldið okkur sam-
an er að við sóttumst bæði eftir lífs-
mynstri sem byggðist á að búa og
starfa í náttúrunni og okkur tókst
það.“ Hún segir Rúnar Inga vera
bóndason af Suðurlandi og hann hafi
ekki frekar en hún þekkt nokkurn
fyrir austan er þau fluttu þangað.
„En síðan ég var lítil dreymdi mig
um að búa í sveit og smám saman er-
um við að læra á lífið. Þegar ég lýsi
fyrir fólki hvar og hvernig við búum
finnst því það oft ævintýralegt og
rómantískt, en sú er ekki raunin!“
En fyrir austan hefur Agnieszka
fundið myndheiminn sem hún vinn-
ur með í verkunum. Og hefur þurft
að læra ótal margt. „Læra tungu-
málið, læra á menningarheiminn,
eignast vini, og venjast algjörlega
nýju lífi.“
Tenging við útburðinn
Myndirnar allt í kringum okkur
eru afar persónulegar, afhjúpandi
jafnvel, sumar sárar, og Agnieszka
segir að lífið hér hafi ekki alltaf verið
auðvelt. „Ég sótti um styrk frá Þjóð-
minjsasafninu til að vinna þessa
myndröð sem ég kalla „Goðsögn um
konu“ og satt best að segja brá mér
mikið þegar ég fékk hann. Í umsókn-
inni vitnaði ég í kvæðið „Móðir mín í
kví, kví“ sem er úr Loðmundarfirði,“
og hún bendir á ljósmyndir sem eru
teknar þar. „Ég tengdi mig við sagn-
irnar um útburðinn því ég get sjálf
ekki eignast barn. Ég vildi vinna
með það hvað slík staðreynd getur
reynt mikið á samband fólks, eins og
hjónaband mitt.“ Hún segist hafa
skoðað mikið af gömlu myndefni og
hafa klæðst í sumum myndanna föt-
um sem vísuðu til fyrri aldar hér á
landi. Og hún keypti líka, á ebay-
vefnum, barn; dýra og afar raun-
verulega brúðu. „Þegar ég opnaði
kassann þá var þarna alltof raun-
verulegt barn. Ég lokaði kassanum
aftur og fannst ég ekki geta sýnt það
nokkrum. Ég held þessi börn séu
gerð fyrir konur sem hafa misst
börn, til að hjálpa þeim að venjast
missinum. En ég kom svo með barn-
ið til Íslands og tók meðal annars
þessa mynd þarna af mér með það,“
segir hún og bendir á ljósmynd þar
sem hún virðist vera að gefa brjóst.“
En myndirnar sem ég tók á þeim
tíma fjalla annars um niðurbrot
hjónabands okkar; ég sótti um skiln-
að, fór frá Íslandi í ár, þetta var
mjög erfitt. En Rúnar Ingi er besti
vinur minn og ég kom aftur. Og
byrjaði að hafa hann með í sumum
myndanna, þótt hann sé ekkert
mjög ánægður með það,“ segir hún
og hlær. Bætir svo við að hún leyfi
sér líka með auknum hætti að vera
viðkvæm í sjálfsmyndunum.
Að hafa eitthvað að segja
Agnieszka segist bara kunna að
vinna með sinni hægu blaðfilmu-
tækni, sem henti frásagnarmáta
hennar vel. Hún eigi reyndar staf-
ræna vél en hún nái ekki tengingu
við slíkt verklag. „Þegar ég lít í
kringum mig hér þá held ég að ég
hefði ekki hugsað verkin jafn vel út
hefði ég notað stafræna vél, og um
það hvað ég vildi segja með hverri
mynd. Ég tek í mesta lagi sex filmu-
blöð í hverri töku og vonast til að ein
eða tvær myndanna verði í lagi.“
En hvenær gerði hún sjálfa sig að
meginviðfangsefni sínu?
„Það var árið 1989 og ég hef tekið
sjálfsmyndir síðan.“ Hún segist hafa
verið ung og illa að sér, aðeins 18
ára, er hún byrjaði í listrænu ljós-
myndanámi í Massachusetts College
of Art þar sem kunnir meistarar
voru kennarar hennar, meðal annars
Nicholas Nixon, Frank Gohlke og
Barbara Bosworth. „Þetta voru
kröfuharðir kennarar og ég lærði að
vinna, að halda sífellt áfram og læra
af mistökunum. Og ég lærði að
hugsa um innihald myndanna, hvað
skipti máli og hvað maður hafi að
segja. Allir geta tekið ljósmyndir og
margir gera það vel. En maður þarf
að hafa eitthvað að segja…“ Og ljós-
myndir Agnieszku fjalla um hana
sjálfa, en um leið um manninn í
stærra samhengi, einstaklinginn í
náttúrunni og sambandið við aðra.
Morgunblaðið/Einar Falur
Goðsagnir „Maður þarf að hafa eitthvað að segja,“ segir Agnieszka sem er hér á sýningunni, við eitt verkið.
Sjálfsmyndir og sögur af lífi
 Agnieszka Sosnowska sýnir ljósmyndaverkefnið Goðsögn um konu í Þjóðminjasafninu  Vinnur
markvisst með sjálfsmyndir  Hefur verið búsett á Héraði í 13 ár og tekið flestar myndirnar þar
„Sýningin og bókin sem ég er að gefa
út fjallar um kynlífsiðnaðinn í taí-
lensku borginni Pattaya. Þegar ég
kom til borgarinnar tók ég eftir af-
neituninni sem virðist ríkja á ástand-
inu þar. Pattaya er gjarnan talin vera
höfuðborg kynlífsiðnaðarins í Asíu.
Talið er að fimmti hver íbúi starfi í
honum og 27.000 konur og karlar
stundi vændi. 13 milljónir ferða-
manna heimsækja borgina á ári,“
segir Óskar Hallgrímsson ljósmynd-
ari, sem fagnar útkomu bókarinnar
Hello, Love you forever í Gallerí
Porti, að Laugarvegi 23b, í dag kl. 16.
Samhliða sýnir Óskar verk úr bók-
inni. Um er að ræða sölusýningu sem
stendur til 16. maí.
Óskar útskrifaðist úr Listaháskóla
Íslands árið 2015 sem grafískur
hönnuður og hefur starfað í 15 ár
sem ljósmyndari, hönnuður og kenn-
ari. „Undanfarin fjögur ár hef ég
ferðast um Suðaustur-Asíu og ljós-
myndað mikið fyrir hjálparsamtök,
aðallega í Indlandi og Víetnam. Á
milli verkefna kem ég heim og fer á
sjóinn,“ segir Óskar sem bendir á að
vændis- og kynlífsiðnaðurinn sé stór
í fátækari löndum heims.
Í heimsókninni til Pattaya fann
Óskar sig knúinn til þess að kafa að-
eins undir þá glansmynd sem virðist
ríkja af kynlífsiðnaðinum í Pattaya.
„Það er enginn texti við ljósmynd-
irnar á sýningunni, sem er með ráð-
um gert. Ég mun heldur ekki halda
neinar ræður um myndirnar. Ég vil
hafa þær óræðar þannig að sýning-
argestir geti sjálfir metið hvað sé að
gerast á myndunum. Afneitunin og
glansmyndin sem ríkir í hinu skrítna
ástandi á Pattaya hefur aðra hlið og
það eru fordómarnir. Einn vinur
minn orðaði það svo að bókina mína
sé hægt skoða annaðhvort með vatn í
Með vatn í munni
eða tár á hvarmi
 Vændi- og kynlífsiðnaðurinn í Pattaya
sýndur í myndum Óskars Hallgrímssonar
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Ljósmyndari Óskar Hallgrímsson.