Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.05.2019, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26.5. 2019
Þ
essu lauk öllu laugað í táraflóði.“ Þann-
ig hljómaði yfirskrift Daily Mail um
tilkynningu May forsætisráðherra um
afsögn, en hún gat ekki leynt því
hversu illa brotin hún er.
Mail hafði lengi stutt tillögu for-
sætisráðherrans um það hvernig standa skyldi að
ákvörðun bresku þjóðarinnar um að yfirgefa Evrópu-
sambandið.
Tillagan eina
Sú tillaga endaði þó sem endemistillaga. May sagði
hana vera allt í senn: „Fyrsta tillagan, síðasta tillagan,
eina tillagan og langbesta tillagan í málinu og eina til-
lagan sem ESB samþykkti. Þegar einhver hefur komið
sér upp svo einstakri tillögu, sem er svo kolfelld í
þinginu, þá á sá sami, þótt forsætisráðherra sé, enga
aðra leið en að fá hana borna upp aftur og aftur, ein-
ungis til að fá hana fellda með ósköpum á ný.
Andastaðan við tillöguna hafði vissulega minnkað
nokkuð á þessari skrítnu vegferð ráðherrans sem þing-
forsetinn sjálfur hafði ítrekað sagt að hæpið væri að
stæðist lög eða þingskaparvenjur. Óþekkt væri í þings-
ögunni að bera í sífellu upp sömu tillöguna og horfa
fram hjá því að hún hefði nýverið verið felld og reyndar
með fáheyrðum meirihuta. Eftir þriðju hrakför May
með þennan málatilbúnað töldu flestir ljóst að þeim
kafla væri lokið. May fór hvað eftir annað með bein-
ingapottlok sitt til forystumanna í Brussel og þeir nið-
urlægðu hana pínulítið meir í hverri ferð. Það var ekki
aðeins ljót sjón lítil að horfa upp á, heldur með öllu
óskiljanlegt út frá þeirra sjónarhorni horft.
Og nú síðast fyrir tveimur vikum, eftir að hún kom
enn tómhent og sneypt frá byttum og burgeisum í
Brussel, tilkynnti May í örvæntingu sinni að nú myndi
hún enn leggja tillögu sína fyrir þingið. En nú var mæl-
irinn í London orðinn jafnfullur og æðstistrumpur í
Brussel er að jafnaði.
Jafnvel langavitleysa þarf að enda
Forsætisráðherrann sagði reyndar að nú yrði hin
margfellda tillaga lögð fram í breyttri mynd og þær
breytingar væru bæði djarfar og umfangsmiklar!
Fáir tóku þó þetta tal alvarlega því engar vísbend-
ingar höfðu borist frá Brussel um meiri sveigjanleika
eða hjálp við örvæntingarfullan forsætisráðherra í húsi
númer 10 við Öngstræti.
Og á daginn kom að það eina sem gerst hafði var að
ofið hafði verið inn í og utan um það sem fyrir var hald-
lausri froðu og flúri í formi setninga sem bundu engan
en virtust horfa til óskalista hinna ýmsu þingmanna-
hópa.
Var látið að því liggja að þetta flúr gæti hugsanlega
breyst í eitthvert tilbrigði við raunveruleikann ef meiri-
hluti þingsins fengist nú til að samþykkja gömlu, góðu
tillöguna frá frú May, sem væri jú eina tillagan, sú
besta …
Nú var öllum lokið, vinum
sem fjandmönnum
Jeremy Corbyn, formaður Verkamannaflokksins, gein
ekki við þessari flugu þótt þessir viðbótarþræðir hefðu
verið hnýttir við hana og einn tveir glimmerþræðir aðr-
ir. Nicola Sturgeon, leiðtogi Skota, hafnaði bænarkvaki
frú May. Sturgeon heimtar nú nýtt þjóðaratkvæði um
sjálfstæði Skotlands sem þýðir í raun að hún virði ekki
atkvæðagreiðsluna sem fór fram fyrir skömmu og hafn-
aði sjálfstæði. Og um leið hamast hún við að eyðileggja
niðurstöðuna fyrir þeim sem unnu atkvæðagreiðsluna
um ESB í Bretlandi öllu. Þetta eru skrítnir pappíarar.
En það sem miklu verra var fyrir May forsætisráð-
herra var það að þeir þingmenn Íhaldsflokksins sem
höfðu í vandræðaganginum látið sig hafa að kjósa með
May í þriðju tilraun hennar lýstu því yfir að þessi enda-
leysa væri orðin ögrun við heilbrigða skynsemi. Og þar
með varð öllum ljóst að leiknum var lokið þótt farist
hefði fyrir að flauta hann af. Þegar sagt er „öllum“ verð-
ur að taka fram að May forsætisráðherra var þó seinust
til að fylla þann hóp.
Hið sökkvandi skip flúið
Nú tóku ráðherrar að segja af sé hver af öðrum eða
gefa til kynna að afsögn þeirra væri yfirvofandi. Þeir
ráðherrar sem gegndu veigamestu ráðherraembættum
óskuðu tafarlaust eftir fundi með forsætisráðherranum
og talið var víst að þeir myndu segja henni sitt sameig-
inlega álit, að nú gæti hún ekki lengur þráast við.
May leysti þá stöðu með því að neita helstu ráðherr-
um sínum um viðtal!
Fréttir allra fjölmiðla snerust samstundis upp í það
hvar forsætisráðherrann hefði girt sig af og hvar hann
væri í felum. Sumir þeirra héldu helst að Theresa May
væri komin ofan í hið gamla og sögufræga stríðsbyrgi
Churchills, (Cabinet war rooms) sem er í örskotsfæri
frá heimili og skrifstofu hennar.
Nú þótti svo komið að líklegast hefði May klúðrað
sínu síðasta tækifæri til að hverfa úr forystu flokks síns
með sæmilegri reisn. Nú er talið að á þessari ögur-
stundu hafi hennar besti trúnaðarvinur (jafnvel eini),
eiginmaðurinn, sagt henni að nú hefðu allar und-
ankomuleiðir lokast.
Lokapunktur
Hún tilkynnti því fyrir dyrunum númer 10 í Downings-
træti að hún myndi segja af sér sem leiðtogi hinn 7. juní
næstkomandi. Hún mun því ná að taka á móti Donald
Trump sem kemur senn í opinbera heimsókn til Bret-
lands. Trump, sem lengi hefur látið sitt vaða hvað sem
ímynduðum kurteisisvenjum líður, hafði fyrir nokkru
gefið til kynna að May ylli ekki hlutverki sínu og að
Boris Johnson ætti að taka við, enda væri hann góðvin-
ur sinn.
Það verða því ekki endilega fagnaðarfundir þegar
May gestgjafi tekur á móti forseta Bandaríkjanna. En
hinu verður ekki neitað að Trump notaði sína fyrstu
daga í embætti til að sýna May sóma. Á meðan Obama
hafði hótað Bretum að setja þá aftast í röð þjóða sem
vildu gera viðskiptasamninga við Bandaríkin sagði
Trump eftir að hann kom í Hvíta húsið að Bretar
mættu vænta góðra samninga við Bandaríkjamenn
fljótt og vel. May hljóp hins vegar ætíð til og um borð í
þá vagna sem fjandskaparmenn forsetans óku af stað í
Evrópu. Það var með eindæmum heimskulegt. Virtist
hún telja að vinum væri helst að mæta í Brussel þar
sem hún hefði verið yfirlýstur andstæðingur útgöngu
fyrir þjóðaratkvæðið.
Dómgreind hennar þá brást eins og jafnan endra-
nær. Cameron fyrirrennari hennar, sem einnig barðist
fyrir áframhaldandi veru Breta í ESB og sveik þar
með æskuhugsjónir sínar, fékk heldur betur trakter-
ingarnar frá útbelgdum búrókrötum þar í „samninga-
Löng sverð og högg-
þung betri í pólitískum
skylmingum en langt
nef og sultardropar
Reykjavíkurbréf24.05.19