Morgunblaðið - 03.06.2019, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. JÚNÍ 2019
DRAUMAEIGN Á SPÁNI
Nánar á www.spanareignir.is
ÞÚ ERT Í ÖRUGGUMHÖNDUMHJÁ OKKUR
Aðalheiður Karlsdóttir
Löggiltur fasteignasali
adalheidur@spanareignir.is
Sími 893 2495
Ármúla 4-6, Reykjavík
Karl Bernburg
Viðskiptafræðingur
karl@spanareignir.is
Sími 777 4277
Ármúla 4-6, Reykjavík
• 3 svefnherbergi – 2 baðherbergi
• Fataherbergi – Tæki í eldhúsi fylg ja
• Sérgarður með einkasundlaug
• Sameiginlegur sundlaugargarður
• Fallegt útsýni
• Flott hönnun – vandaður frágangur
• Golf, verslanir, veitingastaðir í göngufæri
HÚSGÖGN AÐ EIGIN VALI FYRIR
Ikr. 500.000,- fylg ja með í kaupunum
Alg jör GOLF paradís
Verð frá 46.400.000 Ikr.
(339.000 evrur, gengi 1evra/137Ikr.)
Við höfum selt fasteignir á Spáni síðan 2001
GLÆSILEGAR GOLFVILLUR
LA FINCA golfvöllurinn
Fallegt umhverfi – stutt frá flugvelli
Í stuttri svipan man
ég eftir fjórum afger-
andi atriðum úr Ís-
landssögunni, er Ís-
lendingar neituðu að
kyssa vöndinn og mót-
mæltu kröftuglega
ágangi yfirboðara
sinna eða stórþjóða.
Þingmenn gætu rifjað
þetta upp, m.a. með
því að líta á stærsta
málverk Alþingis sem þar hangir
uppi – Þjóðfundinn 9. ágúst 1851
þegar Trampe greifi, konungs-
fulltrúi, sleit fundinum í óþökk ís-
lensku fulltrúanna. Jón Sigurðsson
forseti sté þá fram í fótinn og sagði:
Vér mótmælum allir – og aðrir tóku
undir.
Þetta þóttu undur og stórmerki
og mun meiri ákvörðun en sú að
rétta úr baki og segja nei við þriðja
orkupakkanum.
Í annan stað lifir í sögunni einarð-
leg afstaða Hermanns Jónassonar,
þáverandi forsætisráðherra, er hann
neitaði ríkisflugfélaginu Lufthansa
um að fá hér lendingarleyfi og að-
stöðu 1939. Heimsstyrjöldin var sem
næst skollin á og fæst ríki þorðu að
neita Hitler og hans legátum um
nokkurn hlut. Reynslan sýndi að
Hermann gerði rétt og við Íslend-
ingar höfum stært okkur af þessari
skýlausu ákvörðun sem forsætisráð-
herrann tók fyrir hönd landsmanna.
Í þriðja lagi má nefna ákveðna af-
stöðu Íslendinga í landhelgismál-
unum; 12 mílur kostuðu átök og ekki
voru þau minni 1972 og lokasigur
unnum við á stórþjóðinni (sem þá
var) Bretum 1976. Þjóðin stóð að
þessum ákvörðunum – en samt
mátti finna einn og einn sem fannst
við kannski fara offari og gætum átt
á hættu að lenda í tætara Bretaveld-
is. Enginn Íslendingur hefur séð eft-
ir þessum ákvörðunum – enda þær
forsenda þess að við
höfum getað byggt upp
þjóð meðal þjóða sem
litið er til á svo fjöl-
mörgum sviðum er
varðar uppbyggingu og
velmegun alla.
Í fjórða lagi ber að
nefna Icesave, sem
flestum er í fersku
minni. Þegar tillaga
meirihluta þingsins til
lausnar þeim vanda
hafði verið samþykkt
hittist hins vegar svo á að almenn-
ingur, fólkið í landinu, var á allt öðru
máli. Fyrir dugnað og ákveðni for-
seta Íslands fengu landsmenn að
kjósa um málið – og þjóðina brast
ekki kjark og sagði nei.
Ofangreint og fleira mætti nefna
á ögurstund afgreiðslu þriðja orku-
pakkans. Það þarf ekki langreyndan
mann í pólitík til að vita – vera þess
fullviss – að margir þeir sem nú
þurfa að greiða atkvæði geri það
ekki samkvæmt samvisku sinni; en
munið – hún á að ráða við atkvæða-
greiðslur. Það sem virðist ráða er
hræðsla við eitthvert vald – ganga
gegn stórþjóðum af ótta við að þá
taki þau í lurginn á okkur og
skammi. Hvers konar hnjáskjálfta-
titringur er þetta eiginlega? Lítum
til baka og sjáum á hverju okkar
fullveldi hefur byggst – því að vera
Íslendingur í orði og verki.
Eftir Níels
Árna Lund
» Þingmenn gætu rifj-
að þetta upp, m.a.
með því að líta á stærsta
málverk Alþingis sem
þar hangir uppi – Þjóð-
fundinn 9. ágúst 1851;
Vér mótmælum allir.
Níels Árni Lund
Höfundur er fyrrverandi
skrifstofustjóri.
Eru alþingismenn
hættir að þora að
taka ákvarðanir?
Enn á ég land og þjóð
sem ég tilheyri, en
framtíðin segir mér að
svo verði ekki til handa
afkomendum mínum.
Ég er orðin við aldur,
svo að kannski slepp ég
við missi lands míns og
þjóðar. Hryggilegt er
að horfa upp á vanhæfi
ráðamanna þjóð-
arinnar. Ég spyr, er
ríkisstjórnin og Alþingi leppstjórn
ESB og erum við kannski gengin í
ESB? Ætla mætti það miðað við und-
irskriftir ykkar þar sem þið sam-
þykkið hitt og þetta til tjóns fyrir
þjóðina, svo að ekki sé minnst á fjár-
útlát sem eingöngu stórþjóðir hafa
efni á.
Hér eru 200 þúsund vinnandi hend-
ur, en þið látið eins og hér séu millj-
ónir manna. Við erum sem lítið þorp
einhvers staðar í heiminum, en okkur
er ætlað að framkvæma sem stórþjóð.
Til alls sem miður fer í heiminum er
okkur gert skylt að láta fé af hendi
rakna, og ekki nóg það fé sem sem
sett er í þróunarstarf. Nei, Guðlaugur
Þór dælir út úr ríkiskassanum við
hvert áfall í heiminum. Hví erum við
gerð ábyrg fyrir heiminum? Er verið
að kaupa sér vinsældir eða vita öll
þessi samtök að örþjóð vill vera svo
stór og mikil, þráir svo viðurkenningu
að notfæra sér skal heimsku hennar.
Hér eru allir innviðir að hrynja, ekki
til fjármunir því að heimurinn skal
hafa forgang. Sigurður Ingi stoltur, 4
milljarðar til vegamála, æ, æ.
Hvaða fræðimaður fann upp hinn
hættulega og heimska frasa „Frjálst
land deilir fullveldi sínu með öðrum
þjóðum“. Og nú það nýjasta: „Við ein-
öngrumst“, – orð Guðlaugs Þórs, og
nú skal hræða unga fólkið í þágu
Orkupakka 3, ha, ha, í landi þar sem
allt er opið öllum og öllu og stjórnleys-
ið ræður ríkjum. Hættið þið nú alveg,
hvað er kennt í háskólum landsins?
Og þá er það Lilja Alfreðsdóttir
sem dansar um og útdeilir fjár-
munum, nú skal það lagt á þjóðina að
hluti námslána verði að styrkjum, en
verður farið fram á í staðinn að skila
vinnu til þjóðarinnar? Örugglega
ekki. Áfram skal galað, „menntun
skal metin til launa“. Alltof stór hópur
fólks hefur ekkert að
gera í háskólanám.
Maður kaupir sér ekki
vitið, en um að gera að
dæla meiru fé í hrörnun
kerfisins. Fátt af þessu
menntafólki er síðan
hæft til vinnu, – það
sannast, samanber Al-
þingi, borgarstjórn,
sveitarfélög, – flestar
ófarir okkar koma frá
ykkur, sem þykist svo
menntuð, enda hvar er-
um við stödd? Nóg er
blaðrað, minna framkvæmt, aðrir
eiga að sjá um framkvæmdir og fólki
vísað fram og til baka þurfi að sækja
eitthvað til kerfisins. Svörin eru
gjarna „ég veit ekki“.
En aftur að landi mínu. Fyrirsögn í
DV eða Vísi: „Erlendur auðjöfur sel-
ur allar eigur sínar á Íslandi til
Nestle“. Er það ekki fyrirtæki sem
nýtir sér vatn í Afríku og Indlandi
umfram íbúa? Þurfa þeir nú að kom-
ast í vatnið okkar? Ég spyr: Vita
ráðamenn þjóðarinnar hverjir kaupa
hér víðerni og jarðir og gambla síðan
með landið ? Katrín Jakobsdóttir,
væri ekki nær að tala fyrir því að inn-
ræta skuli börnum okkar ábyrgð á
því að varðveita landið sitt. Þau geta
þá gargað það á Austurvelli og það án
þess að skilja eftir sig rusl.
Vaknið þið, hægt og bítandi er ver-
ið að koma fátækt yfir alþýðuna og
landamissi, síðan er verið að flytja
inn fólk sem erfa mun landið, – undir
það var skrifað. Já, UNESCO, Sam-
einuðu þjóðirnar, UN Women, UNI-
CEF og Guð má vita undir hvað og
hvar þið skrifið undir. Séuð þið ekki
fær um að stýra landi og þjóð án af-
skipta annarra þjóða, segið þá af ykk-
ur. Ekkert ykkar hefur sjálfstæða
hugsun, hvað þá getu til að rökræða
og engin er sjálfsgagnrýnin.
Og já sporin hræða okkur sem
eldri erum, – talið ekki niður til okk-
ar, þið hafið hvorki visku, reynslu, né
yfirhöfuð efni á því.
Eftir Stefaníu
Jónasdóttur
»Alltof stór hópur
fólks hefur ekkert að
gera í háskólanám. Mað-
ur kaupir sér ekki vitið.
Stefanía Jónasdóttir
Höfundur býr á Sauðárkróki.
Undir það var skrifað
Talsvert hefur verið
fjallað um starfsemi
smálánafyrirtækja
undanfarið og reyndar
mörg undanfarin ár.
Pólitíkusarnir hafa ver-
ið fljótir að henda sér á
umræðuvagninn í von
um að veiða nokkur at-
kvæði. Ávallt er talað
um að banna starfsemi
þessara fyrirtækja og
koma í veg fyrir starfsemi þeirra sem
skráð eru erlendis en lána á íslensk-
um markaði. En í þessum efnum ger-
ast hlutirnir á jafnmiklum elding-
arhraða og hvað varðar aðgerðir
gegn vinnumansali og svartri at-
vinnustarfsemi. Nýjasta afrek ráð-
herra í þeim efnum var að skipa út-
brunninn pólitíkus úr sama
sauðahúsi til að hafa yfirumsjón með
þeim málum svo tryggt verði að
skúrkarnir sem hagnast á neyð þess
fólks sem er ofurselt þessari starf-
semi geti óhindrað haldið brota-
starfsemi sinni áfram.
Þegar litið er til starfsemi smá-
lánafyrirtækjanna þar sem raunvext-
ir lána fara langt umfram það sem
lög leyfa verður ekki hjá því komist
að horfa til þess hvernig þessir sömu
pólitíkusar leyfa bönkunum að starfa
og þar eru þeir allir í sama liði. Bank-
arnir á Íslandi stunda okurlána-
starfsemi og álagning þeirra á fjár-
muni sem þeir höndla með í umboði
innlánseigenda er stjarnfræðilega
langt umfram það sem forsvarsmenn
fjárvörslufyrirtækisins Ávöxtunar
voru dæmdir í fangelsi fyrir þegar
starfsemi þess var stöðvuð fyrir
mörgum árum. Ef tekið er dæmi af
raunverulegum innlánsreikningi
bankanna þá eru innlánsvextir í
kringum 0,1% á móti útlánsvöxtum
sama reiknings upp á 12,1%. Álagn-
ing bankans á innlán þessa reiknings
er því 12,1/0,1 = 121 föld eða sem
jafngildir 12.100% álagningu. Sann-
gjarnt er þó að benda á að mögulegt
er að fá hærri innlánsvexti á aðra
tegund reikninga og með því að
binda fjármuni.
Mikil leyndarhyggja hvílir yfir
starfsemi bankanna þar fyrir utan.
Ég leitaði eftir því að fá að sjá dæmi-
gert skuldabréf íbúðaláns áður en
farið yrði í að sækja um
slíkt en svoleiðis nokk-
uð láta bankarnir alls
ekki frá sér og því
hljóta að vera í þeim
skjölum skilmálar sem
ekki þola dagsljósið.
Bankinn útbýr einfald-
lega skuldabréfið og
lántakandi getur svo
fengið að berja það aug-
um þegar hann skrifar
undir það. Stjórnendur
bankanna berja sér svo
á brjóst og státa af gríð-
arlegum hagnaði en í þeirri umræðu
gleymist að nefna að bankarnir hafa
með sér löglegt samráð í gegnum
Samtök fjármálafyrirtækja sem
stýrt er af útbrunnum pólitíkusi og
hegða sér því með þeim hætti sem
raun ber vitni. Miklu frekar ætti að
kalla afkomuna ránsfeng heldur en
hagnað því svona starfsemi getur
ekki átt nokkra tilvísun í merkingu
þess orðs. Það er aðeins tímaspurs-
mál hvenær sett verður á gjaldtaka
við miðavél í bönkunum til að fá núm-
er til þjónustuaðila.
Enginn aðili á raunverulegum
samkeppnismarkaði getur hegðað
sér með þeim hætti sem bankarnir
gera en hafa verður í huga að þeir
hegða sér á þennan hátt í skjóli heim-
ilda frá kjörnum fulltrúum sem aftur
hafa umboð frá þegnum landsins í
kosningum. Í samanburði við álagn-
ingu bankanna á fé sem þeir höndla
með í umboði innlánseigenda er okur
smálánafyrirtækjanna aðeins hjákát-
legt. Ofurlaun bankastjórnenda eru
svo réttlætt með gríðarlegri ábyrgð
sem í raun er engin og endurspeglist
í gríðarlega góðum rekstri sem þess-
ir stjórnendur hafa skilað. Á manna-
máli heitir þetta að hafa í skjóli fá-
keppni og samráðs náð að svína svo
hressilega á þegnum samfélagsins
sem ekki eiga í nein önnur hús að
venda að afkoman á sér ekki hlið-
stæðu í myrkustu kimum atvinnu-
rekstrar sem aðeins þrífst neðan-
jarðar. Ekki er nú mikil reisn yfir
þessu fólki frekar en þeim sem fela
sig neðanjarðar en þó verður að virða
því það til vorkunnar að það sér ekki
ljótleikann í þessu sökum eigin sið-
blindu og ofurgræðgi.
Þeir pólitíkusar sem ætla á slá um
sig á ódýran hátt með orðskrúði og
gjálfri varðandi starfsemi smálána-
fyrirtækja ættu að byrja á að leggja
lóð sín af fullum þunga á vogarskál-
arnar við að koma lögum yfir bank-
ana sem stunda stórrán á íslenskum
neytendum.
Tekið skal fram að starfsemi smá-
lánafyrirtækjanna veldur greinar-
höfundi mikilli velgju, en þó talsvert
minni en starfsemi bankanna.
Smálán og stórrán
Eftir Örn
Gunnlaugsson » Álagning bankans
á innlán þessa
reiknings nemur
tólf þúsund og eitt
hundrað prósentum.
Örn Gunnlaugsson
Höfundur er fv. atvinnurekandi.
orng05@simnet.is