Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.06.2019, Side 15

bandi nokkrar ástæður. „Í fyrsta lagi erum við
öll betur upplýst um ástandið, ekki síst vegna
vaxandi öfga í veðurfari úti um allan heim. Þá er
ég að tala um flóð, fellibyli, skógarelda og aðrar
náttúruhamfarir sem setja sívaxandi svip á
samtímann.
Í öðru lagi er endurnýjanleg orka, svo sem
vind- og sólarorka, orðin mun ódýrari og skil-
virkari en áður sem gerir baráttuna við mengun
í heiminum miklu viðráðanlegri. Við sjáum
hverju þetta skilar og það hvetur okkur til dáða.
Í þriðja lagi held ég að fólk sé almennt farið
að skynja betur að hagsmunir einstakra ríkja
og hagsmunir heimsbyggðarinnar í heild geta
hæglega farið saman. Það er ekkert endilega
annaðhvort eða.“
Lítum í eigin barm!
Figueres hefur margoft sagt að mannkyni sé
mikil hætta á höndum vegna loftslagsbreytinga
og að mikið verk sé fram undan, hvað sem líður
góðum vilja, metnaði og merkilegum samn-
ingum. „Átakið hefst hjá hverju og einu okkar.
Hvort sem um er að ræða einstakling, fyrir-
tæki, stofnun, sveitarfélag borg eða ríki. Öll
þurfum við að líta í eigin barm og spyrja okkur
hvað við getum lagt af mörkum. Það er skylda
okkar allra, hvar sem við erum í heiminum, að
helminga losun gróðurhúsalofttegunda fyrir ár-
ið 2030. Og eins og ég kom inn á áðan þá er það
alls ekki óvinnandi verk. Með samstilltu átaki
getum við náð þessu markmiði. Ef ég sannfæri
sjálfa mig um að ég geti minnkað losun um
helming á næstu tíu árum þá mun það ganga
eftir. Sama máli gegnir um þjóðir sem heild.
Auðvitað mun þetta ekki gerast á einni nóttu en
við megum samt ekki missa móðinn. Ástandið
er sannarlega alvarlegt, það hefur enga þýðingu
að fara í grafgötur með það, en það er eigi að
síður engin ástæða til að örvænta. Að því sögðu
þá megum við engan tíma missa – við verðum að
byrja núna að átta okkur á því hvernig við ætl-
um að draga úr losun um helming. Ef við hikum
núna kann það að verða of seint.“
Figueres segir tilgangslaust að velta sér upp
úr fortíðinni, mistökum og eyðileggingu sem
þar hafi átt sér stað. „Það hefur enga þýðingu
að horfa til baka. Það sem er búið og gert er ná-
kvæmlega það, búið og gert. Ég hef enga þörf
fyrir að benda á sökudólga; þetta er bara hluti
af mannkynssögunni og við höfum nákvæmlega
ekkert um það að segja úr þessu. Við getum á
hinn bóginn haft heilmikil áhrif á framtíðina.“
Fagnar frumkvæði barnanna
– Talandi um framtíðina þá hafa börn víða um
heim verið að mótmæla því sem þau kalla að-
gerðaleysi stjórnvalda í loftslagsmálum. Hefur
það aðhald einhver áhrif?
„Það vona ég svo sannarlega. Ég fagna frum-
kvæði yngstu kynslóðarinnar eins dapurlegt og
það er að hún hafi þurft að grípa til slíkra ör-
þrifaráða. Börnin eru ekki að mótmæla að-
gerðaleysi, margt hefur verið gert, en þau eru á
hinn bóginn sannfærð um að hægt sé að gera
enn betur. Börnunum er annt um framtíðina og
sitt eigið líf. Þess vegna mótmæla þau og við
ættum öll sem eitt að styðja þær aðgerðir.“
Vísindamenn hafa fært fyrir því rök að hlýn-
un sé hvergi meiri en á norðurslóðum og því
hefur til dæmis verið spáð að allir jöklar á Ís-
landi verði horfnir innan 200 ára. Figueres segir
þetta að sjálfsögðu mikið áhyggjuefni og komi
ekki bara íbúum á norðurslóðum við, heldur öll-
um heiminum, enda gæti áhrifa jökulbráðnunar
víða, svo sem með hækkandi sjávarmáli og hita-
stigi.
„Mörg vistkerfi eru í hættu og fyrstu vist-
kerfin sem koma til með að heyra sögunni til
eru kóralrifin vítt og breitt um heiminn. Þau
munu hverfa að fullu á undan skautssvæðunum
en um helmingur þeirra er nú þegar horfinn, því
miður. Það þýðir að barnabörnin okkar munu
aldrei kynnast náttúrulegum kóralrifjum sem
er ákaflega sorglegt.
Næsta vistkerfi sem verður fórnarlamb lofts-
lagsbreytinga er sumarísinn á norðurslóðum og
ef við gætum ekki að okkur mun hann hverfa að
fullu á skömmum tíma. Það er stórmál enda hef-
ur sumarísinn þar um slóðir bein áhrif á hitastig
í heiminum fyrir þær sakir að hvítur ísinn end-
urvarpar geislum sólarinnar aftur út í andrúms-
loftið. Um leið og hvítur ísinn verður orðinn að
dökku vatni kemur hann til með að drekka í sig
geislana og stuðla að aukinni hlýnun jarðar.
Þetta er mikið áhyggjuefni.“
Átti danska ömmu og afa
Síga fer á seinni hluta símtalsins en við notum
seinustu mínúturnar til að fara yfir í allt aðra
sálma. Seinna eftirnafn Figueres, Olsen, bendir
til norrænna tengsla.
„Það er rétt,“ segir hún hlæjandi. „Foreldrar
móður minnar voru danskir en fluttust til New
York, þar sem móðir mín fæddist. Hún flutti
síðar til Kostaríka og giftist föður mínum, sem
þá var forseti landsins,“ segir Figueres en þess
má geta að móðir hennar, Karen Olsen Beck,
var aðeins 23 ára þegar hún varð forsetafrú í
Kostaríka. Hún sat síðar á þjóðþinginu og
gegndi embætti sendiherra Kostaríka í Ísrael.
Spurð hvort hún sé í sambandi við sitt fólk í
Danmörku svarar Figueres játandi. „Olsen- og
Beck-fjölskyldurnar eru hvor tveggja mjög
stórar, með hundruð fjölskyldumeðlima. Sumir
þeirra búa í Danmörku en aðrir annars staðar.
Ég er í ágætu sambandi við sumt af þessu
fólki.“
Eins og fram kom hér að ofan flutti Figueres
aftur til Kostaríka fyrir fáeinum mánuðum eftir
46 ára fjarveru. „Ég fór mjög ung að heiman og
hef búið erlendis allt mitt líf sem fullorðin
manneskja.“
– Hvað hefur breyst á þessum 46 árum?
„Úff, því get ég ekki svarað strax. Það er svo
stutt síðan ég sneri aftur,“ svarar hún hlæjandi.
„Ég get þó sagt þér að þrengslin eru meiri, sem
dregið hefur úr framleiðni. Þá eru mun fleiri bif-
reiðar á götunum og loftmengun hefur aukist.
Það eru slæmu fréttirnar. Góðu fréttirnar eru
hins vegar þær að Kostaríka er eitt af fáum,
jafnvel eina landið sem snúið hefur vörn í sókn
varðandi skóglendi. Áður vorum við eitt af þeim
ríkjum sem gengu hvað mest á skóglendi sitt en
nú erum við eitt af þeim ríkjum sem gróðursetja
mest af trjám. Ekki nóg með að 25% landsins
séu þjóðgarður heldur eru hér um bil 50%
landsins skógivaxin.“
– Ertu sest að í Kostaríku?
„Það er ómögulegt að segja. Ekkert dugar að
eilífu. Ég bý þar nú en enginn veit hvað fram-
tíðin ber í skauti sér.“
Stálver í Scunthorpe á Eng-
landi með tilheyrandi meng-
un fyrir andrúmsloftið.
AFP
Vísindamenn spá því að
allir jöklar á Íslandi verði
bráðnaðir innan 200 ára.
Morgunblaðið/RAX
’ Það var vissulega mikiláskorun að taka við keflinu áþessum tíma. Þungt var í mönn-um um allan heim og ekkert
traust ríkti í málaflokknum.
Margir virtust sammála um að
baráttan væri vonlaus.
2.6. 2019 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15