Morgunblaðið - 13.07.2019, Qupperneq 25

25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚLÍ 2019
Um þessar mundir er rætt
um fyrirsjáanlegan orkuskort á
Íslandi og það blasir við að raf-
orkudreifikerfið þarfnast upp-
byggingar. Dreifikerfið tryggir
ekki næga flutningsgetu og
nauðsynlegt öryggi í öllum
landshlutum. En sem betur fer
er mjög víða hægt að virkja og
framleiða raforku.
Fyrirsjáanleg
þróun orkumála
Í þessu ljósi og vegna mjög harkalegrar
umræðu um svokallaðan þriðja orkupakka,
hefur rifjast upp fyrir mér sú mikla vinna
sem fór fram til þess í að tryggja uppbygg-
ingu og framfarir á sviði fjarskipta um leið
og Síminn var seldur og samkeppni á sviði
fjarskipta hófst fyrir alvöru.
Þau átta ár sem ég fór með samgöngu-
málin í ríkisstjórn árin 1999 til 2007 var rík
áhersla lögð á áætlanagerð og löggjöf sem
tryggði uppbyggingu í takt við þá miklu
framþróun sem var á sviði upplýsingatækni,
samgangna og ferðaþjónustu. Þegar þessi
verkefni voru sett af stað fór ekki á milli
mála að ég naut öflugs stuðnings Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra enda þekkti
hann vel sem fyrrverandi borgarstjóri að
framkvæmdir eru forsenda framþróunar.
Sett voru sérstök lög um fjar-
skiptaáætlun þar sem kveðið
var á um fjarskiptasjóð, sam-
þykkt löggjöf um um sam-
gönguáætlun og um ferða-
málaáætlun. Ég leyfi mér að
fullyrða að þessi sterka áhersla
á ítarlegar áætlanir til langs
tíma hafa reynst vel og orðið til
þess að uppbygging var tryggð
á forsendum vandaðra vinnu-
bragða. Um þetta vinnulag má
lesa í skýrslunni Verkefna-
áætlun samgönguráðuneytis
2003 til 2007 sem gefin var út
og er á netinu undir þessum tengli: https://
www.stjornarradid.is/media/innanrikisrad-
uneyti-media/media/Skyrsla/verkefnatl-
unin10082004.pdf.
Ísland altengt
Sérstök lög um fjarskipti tóku gildi 25. júlí
árið 2003 og í kjölfarið var samþykkt á Al-
þingi Fjarskiptaáætlun 2005-2010 og Fjar-
skiptasjóður var stofnaður með tryggri fjár-
mögnun til þess að byggja upp
fjarskiptakerfið milli landshluta. Með þeirri
lagasetningu var stefnt að því að tryggja
hagkvæm og örugg fjarskipti og efla sam-
keppni. Í kjölfar þessarar vinnu fór ég sem
ráðherra fjarskiptamála um allt land og efndi
til um 30 kynningarfunda þar sem farið var
yfir áætlunina Ísland altengt sem byggðist á
áformum í Fjarskiptaáætlun og verkefnum
sem Fjarskiptasjóði var ætlað að fjármagna.
Þessi tæki stjórnvalda Fjarskiptaáætlun og
Fjarskiptasjóður eru enn í fullu gildi og
vinna sitt verk og eiga að tryggja uppbygg-
ingu dreifikerfisins og tengingu ljóðsleiðara
um allt land. Auðvitað hefðum við viljað að
það verk gengi hraðar en það stefnir í rétta
átt, þökk sé ríkum vilja þeirra sem með þau
verkefni hafa farið og öflugri samkeppni á
fjarskiptamarkaði.
Tryggjum dreifingu
raforku um allt land
Því nefni ég þetta að ég tel að með sama
hætti eigi, í ljósi þess að orkumálin eru í
brennidepli og allt stefnir í að svokallaður
orkupakki verði samþykktur og sæstrengur
lagður í framtíðinni, að setja upp áætlun á
sviði orkumálanna og gert var á sviði upplýs-
ingatækni og fjarskipta. Sæstrengur mun
væntanlega verða lagður. Áður en það verður
eigum við að tryggja hagsmuni okkar með
því að stilla upp áætlun miðað við það og
setja okkur það takmark að orkukaup heim-
ilanna verði, svo sem fjarskiptaþjónustan er,
seld á sama verði um allt land. Jafnframt
verði tryggt að arðurinn af orkunýtingu
hvort sem það verður nýting jarðvarma,
vatnsorku, vindorku eða virkjun sjávarfalla
tryggi hagsmuni landsmanna en gangi ekki
til þeirra sem kaupa orku á grundvelli reglu-
verks sem við ráðum engu um og er jafnvel
þröngvað upp á okkur. Það hafa ekki komið
fram skýr svör um hvað verði þegar orkusal-
an hefst um sæstreng. Til þess að fást við
Brusselvaldið í orkumálunum treysti ég eng-
um betur en formanni Sjálfstæðisflokksins
Bjarna Benediktssyni. Vegna þeirrar stöðu
sem uppi er í orkumálum þurfum við sjálf-
stæðismenn að móta okkur nýja og skýra
stefnu og hefja þá umræðu á flokksráðsfund-
inum sem framundan er í haust. Ég hvet nú-
verandi og fyrrverandi forystumenn flokksins
til þess að leggjast á árar og skapa grundvöll
samstöðu um orkumálin. Okkar bestu fjöl-
miðlar verða að vinna með stjórnvöldum við
að skapa nauðsynlega samstöðu í þjóðar
þágu með upplýsandi umræðu. Höfnum rugl-
inu í Viðreisnarliðinu sem sveik okkur sjálf-
stæðismenn. Þau reyna sjáanlega að halda
þeirri iðju áfram á leið sinni til Brussel.
Eftir Sturlu Böðvarsson » Því nefni ég þetta að ég tel
að með sama hætti
eigi … að setja upp áætlun á
sviði orkumálanna og gert var
á sviði upplýsingatækni og
fjarskipta.
Sturla Böðvarsson
Höfundur er fv. bæjarstjóri, samgönguráðherra
og forseti Alþingis.
Orkupakkar og áætlun um orkumál
Stund milli stríða Það gengur á ýmsu í heyskap og verkin geta verið misjöfn – til að mynda að bíða eftir því að komast út á bráðabirgðaveginn milli Hveragerðis og Selfoss í þéttri umferð.
Hari
Ég sótti nýlega fyrsta fund
varnarmálaráðherra NATO síð-
an ég tók við embætti. Við fór-
um yfir mörg mikilvæg mál á
tveggja daga fundi okkar, frá
brotum Rússa gegn Samn-
ingnum um meðaldræg kjarn-
orkuvopn (Intermediate-Range
Nuclear Forces Treaty, INF) til
aðlögunar NATO að breyttum
ógnum við öryggi okkar.
Ákvarðanirnar sem við tókum
munu hjálpa til við að halda
NATO færu um að mæta áskorunum fram-
tíðarinnar og tryggja öryggi borgara banda-
lagsríkjanna.
Margir álitu að NATO yrði úrelt stofnun
þegar kalda stríðinu lauk. En ógnirnar sem
við stöndum nú frammi fyrir eru jafn alvar-
legar og áður. Með Rússland í ögrandi stór-
veldisham, storkandi alþjóðalögum; stöðugri
hryðjuverkaógn; og nýrri tækni sem skapar
bæði nýjar ógnir en líka tæki-
færi fyrir öryggi okkar, þá þurf-
um við á sterku Atlantshafs-
bandalagi að halda, sem aldrei
fyrr.
Gætum öryggis Evrópu
Bretland er staðráðið í að
leggja sitt af mörkum til öryggis
Evrópu, eftirleiðis sem hingað
til. Við trúum því að öryggi okk-
ar sé betur tryggt ef öryggi ná-
granna okkar er það. Skuldbind-
ing okkar að þessu marki er
öllum ljós. Þúsundir breskra
hermanna manna verkefni á vegum NATO
víða um heim, frá Eistlandi til Afganistans.
Orrustuþotur okkar gæta lofthelgi Eystra-
saltslandanna og munu fljótlega sinna
loftrýmisgæslu á Íslandi líka. Skip breska
flotans halda sjóránum í skefjum og kafbátar
okkar hafa í meira en hálfa öld lagt sitt af
mörkum til öryggis bandalagsins. Breski her-
inn hefur boðið að leggja til stóran hluta við-
bragðssveita NATO, í lofti, á láði og legi.
Framtíðarflaggskip breska flotans, flugmóð-
urskipið HMS Queen Elizabeth, og nýjar
F-35 orrustuþotur munu mynda kjarna þessa
framlags.
Fæling er betri en íhlutun. En það kostar
sitt að verja lýðræðið, gildi okkar og hvert
annað. Það krefst varnarbúnaðar og -getu af
fullkomnustu gerð. Sem bandamenn þurfum
við öll að leggja okkar af mörkum. Bretland
hefur jafnan uppfyllt skilyrðið um að leggja
minnst tvö prósent af þjóðarframleiðslu til
varnarmála, og hyggst gera það áfram. Þótt
tveggja prósenta markmiðið eigi síður við í
herlausu landi eru landi eins og Íslandi samt
margar leiðir færar til að leggja sitt af mörk-
um sem virkur meðlimur í þessu varn-
arbandalagi.
Traustir bandamenn gulls ígildi
Það sem mér þótti mest um vert við að
hitta starfsfélaga mína frá hinum NATO-
ríkjunum var hvernig 29 ráðherrar frá ólík-
um löndum og bakgrunni, en með sameig-
inlega hagsmuni og gildi að leiðarljósi, geta
komið sér saman um sameiginlegar aðgerðir
í sumum af erfiðustu viðfangsefnum samtím-
ans. Í óöruggum heimi er það gulls ígildi að
eiga bandamenn að sem hægt er að treysta.
Það er breskum stjórnvöldum mikil
ánægja að vera gestgjafar afmælisleiðtoga-
fundar NATO í London í desember. Þær
áskoranir sem við nú stöndum frammi fyrir
eru ólíkar þeim sem stofnríki NATO stóðu
frammi fyrir árið 1949, en engu síður mikil-
væg. Og við munum halda áfram að mæta
þeim í sameiningu.
Eftir Penny Mordaunt » Orrustuþotur okkar gæta
lofthelgi Eystrasaltsland-
anna og munu fljótlega sinna
loftrýmisgæslu á Íslandi.
Penny Mordaunt
Höfundur tók við embætti varnarmálaráðherra
Bretlands 1. maí.
Þurfum sterkt NATO