Morgunblaðið - 24.07.2019, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 2019
UPPLIFÐU SUMARIÐ Í HLÍÐARFJALLI!
Skemmtilegar gönguleiðir
www.hlidarfjall.is
Þegar fyrstu 20 dagar júlímánaðar
2019 eru bornir saman við sömu júlí-
daga 2018 kemur í ljós gríðarlegur
munur, sumrinu 2019 í vil. Meðalhit-
inn þessa 20 daga í ár er heilum 2,8
stigum hærri en í fyrra. Og ekki er
annað að sjá á veðurspám en hlýind-
in haldi áfram næstu daga.
Samkvæmt yfirliti sem Trausti
Jónsson veðurfræðingur hefur birt á
bloggi sínu er meðalhiti fyrstu 20
daga júlímánaðar nú 12,7 stig í
Reykjavík, +2,2 stigum ofan með-
allags árin 1961-1990 og +1,0 stigum
ofan meðallags sömu daga síðustu
tíu árin.
Meðalhiti í Reykjavík þessa 20 júl-
ídaga árið 2018 var 9,9 stig. Það er
-0,6 stigum neðan meðallags árin
1961-1990, en -2,0 neðan meðallags
sömu daga síðustu tíu ár. Hitinn var
í neðsta sæti á öldinni, þó ómark-
tækt neðar en var 2013. Á langa list-
anum var hitinn í 121. til 122. sæti af
144 mælingum.
Sé litið á meðalhita sömu júlídaga
2019 til lengri tíma er hitinn nú í átt-
unda hlýjasta sæti af 145, á þeim
langa lista teljast sömu dagar 2009
hlýjastir, en kaldastir voru þeir
1885, meðalhiti þá 8,2 stig.
Sólskinsstundir í Reykjavík hafa
mælst 140,4 og er það í ríflegu með-
allagi. Á sama tíma í fyrra höfðu afar
fáar sólskinsstundir mælst í Reykja-
vík, aðeins 56,0.
Á Akureyri er meðalhiti fyrstu 20
daga júlímánaðar 11,4 stig, +0,9
stigum ofan meðallags 1961-90 og
+0,4 ofan meðallags síðustu tíu ár.
Sömu júlídaga 2018 stóð meðalhit-
inn á Akureyri í 11,2 stigum.
sisi@mbl.is
Meðalhitinn í júlí 2,8 stigum
hærri í Reykjavík en í fyrra
Morgunblaðið/Hari
Sumarið Veðrið hefur leikið við höf-
uðborgarbúa og gesti þeirra í júlí.
 Sólskinsstundir
eru margfalt fleiri
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Það er almenn regla hjá Þjóðminja-
safninu að ásælast aldrei gripi,
hvorki kirkjugripi né aðra muni.
Söfn metast heldur ekki um gripi.
Það er löngu liðin
tíð,“ sagði Mar-
grét Hallgríms-
dóttir þjóðminja-
vörður.
Óskar Magn-
ússon, formaður
sóknarnefndar
Breiðabólstað-
arkirkju í Fljóts-
hlíð, sagði í
Morgunblaðinu í
gær að á því hefði
borið um langt árabil að safnamenn
og söfn hefðu ásælst kirkjugripi og
viljað hafa þá í sinni vörslu.
Margrét sagði að þau viðhorf sem
Óskar lýsti tilheyrðu löngu liðnum
tíma. Mjög góð samvinna væri nú á
milli þjóðminjavörslunnar og kirkna
landsins. „Við höfum unnið með
Biskupsstofu, Minjastofnun, frið-
uðum kirkjum og söfnum landsins að
útgáfu ritraðarinnar Kirkjur Ís-
lands. Nú stendur yfir sýning í Þjóð-
minjasafninu í tilefni af fullveld-
isafmælinu og útgáfu lokabinda
ritraðarinnar. Við fengum 66 gripi
að láni úr 42 kirkjum. Það er til
marks um traustið sem ríkir á milli
minjavörslunnar og kirkjunnar.
Samvinnan hefur verið mjög já-
kvæð, sem við erum þakklát fyrir,“
sagði Margrét.
Forkaupsréttur Þjóðminjasafns
Hún sagði að sögur af ásælni safn-
anna byggðust á gömlum misskiln-
ingi vegna þess sem gerðist í byrjun
síðustu aldar og jafnvel áður en söfn
voru stofnuð á Íslandi. Fjallað sé um
það á sýningunni í Þjóðminjasafninu
þegar Íslendingar á 19. öld, áður en
Þjóðminjasafnið var stofnað, seldu
altaristöflur úr gömlum kirkjum til
ferðamanna. Þannig hafi gripir farið
úr landi, á flakk eða forgörðum.
Flestir gripir sem enn eru til varð-
veittust í kirkjunum. Aðrir sem síðar
fóru í Þjóðminjasafn Dana og enn
síðar Þjóðminjasafn Íslands og önn-
ur söfn landsins varðveittust einnig.
Komi á markað gripir úr aflögðum
kirkjum eða kirkjugripir sem hafa
verið í einkaeign ber lögum sam-
kvæmt að hafa samband við Þjóð-
minjasafnið sem hefur forkaupsrétt
að slíkum gripum. Þannig getur
þjóðin eignast þá aftur.
Sameign þjóðarinnar
Þegar hlutir koma í Þjóðminja-
safnið eru þeir skráðir sameiginleg
eign þjóðarinnar. „Þá berum við
ákveðna lagalega ábyrgð á þessum
gripum. Það er því ekki hægt að
skila þeim en það er hægt að efna til
sýninga á gripunum í réttu sam-
hengi,“ sagði Margrét. Það er sam-
eiginlegt viðfangsefni þjóðminja-
vörslunnar og kirknanna í landinu
að tryggja öryggi gripanna sem þar
eru varðveittir.
Margrét sagði að lengi hafi verið
rætt um að finna þurfi samræmda
leið til að tryggja öryggi kirkjugripa
í kirkjunum. Þjóðminjasafnið,
Minjastofnun, Biskupsstofa og sókn-
arnefndir hafa nú þegar tekið hönd-
um saman um það verkefni sem er
bæði umfangsmikið og kostn-
aðarsamt. Margrét sagði að það
þyrfti að tryggja að munirnir væru í
öruggri geymslu þegar þeir væru
ekki í notkun þannig að hvorki væri
hægt að stela þeim né að þeir eyði-
legðust ef eldur kæmi upp.
„Það er mikilvægt að landsmenn
og komandi kynslóðir geti notið
þessara gripa, hvort sem er í
kirkjum landsins eða söfnum þess,“
sagði Margrét.
Ásælist hvorki
kirkjugripi né
aðra safnmuni
 Góð samvinna ríkir á milli þjóð-
minjavörslunnar og kirkna landsins
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Þjóðminjasafnið Gripirnir í safn-
inu eru sameign þjóðarinnar.
Rósa Margrét Tryggvadóttir
rosa@mbl.is
Ronald Fatalla, íslenskur ríkisborg-
ari, sem er fæddur og uppalinn á Fil-
ippseyjum, telur samskipti Íslands og
Filippseyja upp á síðkastið hafa ein-
kennst af fáfræði.
Hann er vonsvik-
inn að íslensk
stjórnvöld skuli
ekki hafa leitað
eftir áliti Filipps-
eyinga hér á landi
vegna ályktunar
Íslands sem
mannréttindaráð
Sameinuðu þjóð-
anna samþykkti á
dögunum. Ronald hefur þó ekki mikl-
ar áhyggjur af afleiðingum sem
versnandi samband milli landanna
tveggja muni hafa á hann persónu-
lega og telur fjölmiðla hafa dregið
upp dekkri mynd en raunin sé. Hann
býst þó við að erfiðara yrði fyrir hann
sem ríkisborgara hér á landi að
ferðast til Filippseyja ef samskiptin
milli landanna fari versnandi.
Ronald staðfestir að Filippseying-
ar skiptist í fylkingar varðandi skoð-
anir á forseta Filippseyja, Rodrigo
Duterte, og segir álit fólks oftast
tengjast stjórnmálaskoðunum þess.
„Mér finnst Duterte forseti bara
vera að gera rosalega góða hluti úti á
Filippseyjum. Það er svo mikið af
fíkniefnum og alls konar veseni þarna
úti,“ segir Ronald og bætir við að Du-
terte hafi til að mynda beitt sér fyrir
því að uppræta spillingu í stjórnmál-
um í landinu.
„Erum að tala um líf“
Um gagnrýni á meintar aftökur
Dutertes á fíkniefnasölum og -neyt-
endum segir Ronald að hann telji það
ekki vera ætlun forsetans að drepa
fólkið en telur að drápin komi til
vegna þess hversu algengt er að fólk
sem tengist fíkniefnaheiminum beri
skotvopn.
„Ég er auðvitað sammála því að
það er ekki í lagi að drepa fólk. Við er-
um að tala um líf. Ég held að þetta sé
ekki meining Dutertes en það gerist
samt,“ segir Ronald sem bendir á að
landið sé þróunarland og því séu að-
stæður ekki sambærilegar því sem
þekkist í Bandaríkjunum og Evrópu.
„Duterte talar um að Íslendingar
borði bara ís, sem sýnir að hann veit
ekki neitt um Ísland. Það er svipað
með okkur. Við vitum ekkert hvernig
allt virkar úti á Filippseyjum þannig
að ég myndi segja að allt sem virkar
þarna sé bara gott mál.“
Ronald segist hefðu viljað sjá ís-
lensk stjórnvöld fá álit Filippseyinga
á Íslandi áður en ályktun Íslands var
send í mannréttindaráðið en honum
finnst ákvörðunin ekki hafa verið
nægilega vel skipulögð.
Sjálfur heimsækir Ronald upp-
runaland sitt á um fimm ára fresti.
Hann áætlar ferðalag þangað í sumar
en neitar því að hann sé áhyggjufullur
vegna ferðarinnar.
„Ég er bara rólegur. Ég held að
það verði allt í góðu og það verði ekki
gert mál úr þessu,“ segir hann.
Segir samskiptin ein-
kennast af fáfræði
 Hefði viljað að stjórnvöld hefðu leitað álits Filippseyinga
Ronald
Fatalla
Margrét
Hallgrímsdóttir
Á vegi ljósmyndara í Árbænum í gær urðu þessir ungu
og spræku drengir sem stóðu þar með spjöld, sem þeir
höfðu búið til sjálfir, með einföldum en skýrum skila-
boðum til vegfarenda um Árbæinn: Engin mengun!
Morgunblaðið/RAX
Unga kynslóðin berst gegn mengun