Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.08.2019, Side 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18.8. 2019
N
ú lágu Danir í því!
Hugtakið er þekkt en upp-
tök þess ekki. Og Danir koma
ekki við sögu frekar en aðrir.
Og hér og nú tengist hún ekki
áhuga Donalds Trumps á því
að setja Grænland í innkaupakerruna með öðru því
sem hann girnist.
En nefna má að þar vestra voru þeir gamansömu
fljótir til að bæta fréttina dálítið:
„Trump forseti ætlar að kaupa Grænland og mun
að láta Mexíkó borga það.“
„Tilboð Trumps forseta í Grænland sett á ís.“
„Herráðið kom saman í Pentagon og styður kaup
Trumps á Grænlandi og einnig að Hvíta húsið verði
flutt þangað, því að þá munu óvinir landsins ekki sjá
það úr lofti. Það verður ósýnilegt eins og önnur
snjóhús.“
Þarna lágu Danir í því
En Danir lágu sem sagt í því núna af ástæðum
ótengdum Trump. Og þeir sem lágu í því eru að
þessu sinni íslenskir, eins og frumlegasta notkunin á
máltækinu til þessa, sem var þegar Sigurður Sig,
hinn frábæri íþróttafréttamaður Ríkisútvarpsins
sagði: „Nú lágu Danir í því,“ eftir 14-2 sigur þeirra á
okkur.
En sem sagt þá hlupu margvísleg samtök og ein-
staklingar á sig í tilefni af frétt um yfirvofandi komu
leiðtoga tveggja vinaþjóða. Þá bregður svo við að
öðrum gestinum er tekið fagnandi en hinn for-
dæmdur.
Það er þekkt að sumir láta hatur á Bandaríkj-
unum heltaka sig af minna tilefni en þessu, einkum
þó ef gestirnir eru ekki demókratar.
Það er auðvitað út í hött að fordæma heimsókn
varaforseta Bandaríkjanna til Íslands, enda sýnir
hún vinsemd og virðingu í garð lands og þjóðar.
Mike Pence er varaforseti þjóðar sem hefur í sögu-
legu samhengi staðið betur með okkur en flestar ef
ekki allar aðrar.
Yfirlýsing Roosevelts forseta um viðurkenningu á
sjálfstæði Íslands skipti sköpum árið 1944. Það er
mikilvægasta verkefni fyrir sjálfstætt ríki að tryggja
öryggi þess í bráð og lengd.
Viðurkenning Bandaríkjanna og hervernd á váleg-
ustu tímum, var forsenda þess að umheimurinn tæki
yfirlýsingu um sjálfstæði alvarlega.
Bandaríkin höfðu orðið við beiðni Íslands um her-
vernd áður en að þau gerðust beinir þátttakendur í
stríðinu. Til er fræg mynd þar sem Roosevelt sjálfur
hefur dregið mörk austur fyrir Ísland og rökstyður
að ákvörðun sín sé tekin, þrátt fyrir hlutleysisstefnu,
með hliðsjón af Monnroe-yfirlýsingunni frægu.
Vissulega er vitað að sú ákvörðun var ekki síst
tekin vegna yfirvofandi innrásar herja Hitlers í
Bretland og Churchill þrýsti mjög á að fá að losa
breska herliðið héðan, svo að það gæti lagt sitt af
mörkum við varnir lands síns. Íslendingar eru aðilar
að Nato sem tryggir varnarumgjörð landsins. Meira
að segja leiðtogar VG láta slagorðin víkja fyrir ráð-
herrastólum í þeim efnum. Og allir sem eitthvað vita
skilja að Nato yrði lítils virði án Bandaríkjanna.
Trump forseti hefur jafnvel þurft að beita hörðu
til að fá stórfjáð ríki eins og Þýskaland til að standa
við marglofaðar skuldbindingar sínar gagnvart
bandalaginu.
En skýringin sem gefin er fyrir ónotum og ill-
indum í garð varaforseta þessa vinaríkis okkar nú er
að hann hafi sem ríkisstjóri verið andvígur því að
samkynhneigðir fengju að ganga í hjónaband. Sagt
er að slíkir menn ættu ekki að fá að koma til lands-
ins. Er mönnum alvara? Langflestir Íslendingar
voru sömu skoðunar og Pence varaforseti í þessum
efnum fyrir aðeins örfáum árum. Sjálfsagt eru ýmsir
enn þessarar skoðunar og mega auðvitað vera það.
Við hin, sem teljum að fyrrnefnd þróun hafi verið
rétt og í takt við tíðarandann og miklu fremur fagn-
aðarefni en hitt, höfum sjálfsagt mörg verið ann-
arrar skoðunar áður, eða kannski í flestum tilvikum
ekki leitt huga sérstaklega að þessu álitaefni, því
það var ekki uppi á borðinu fyrr en baráttumenn
hristu upp í þjóðarsálinni. Það var svo margt sem
þurfti að laga gagnvart þessum hópi, að hjónabandið
kom ekki fyrr en nokkuð seint á þó hraðri þróun eft-
ir að hún hófst fyrir alvöru. Áður en umræðan
breytti almenningsálitinu voru þeir sem voru hugs-
andi eða á móti breytingunum örugglega í veruleg-
um meirihluta.
Það, hversu hratt tókst að breyta veruleika sem
staðið hafði um aldir sem óskeikull hluti tilverunnar,
sýnir að afstaðan byggðist að hluta til á gömlum
vana þótt hún hefði að nokkru sótt styrk í trúar-
legan skilning.
Það er alveg fráleitt að banna mönnum að hafa þá
afstöðu sem meginþorri þessar þjóðar hafði fyrir
skömmu og að segja frá henni.
En hitt, þetta sem varð til þess að Danir lágu í því
í þessu skrítna máli, er að reyndin er sú að Merkel
kanslari hefur verið miklu virkari í sinni neikvæðu
Morgunblaðið/RAX
Hver er fulla
tréð í skóginum
sem allir óttast?
’
Ef það er svo að öryggisventillinn sé
bara innihaldslaust skraut til að plata
íslenska þjóð þá stendur eftir að löggjafarvald
þjóðarinnar hafi verið flutt úr landi. Enginn
getur hafnað því að það væri ljótasta brot
gagnvart stjórnarskrá landsins sem hægt
væri að hugsa sér.
Reykjavíkurbréf16.08.19
Jökulpollar milli Oksins
og Þórisjökuls.