Vinnumarkaður - 01.09.1996, Side 20

18
Greinargerð um aðferðir og hugtök
Tafla 2.3.
Table 2.3.
Staðalskekkja, frávikshlutfall og
öryggismörk í vinnumarkaðskönn-
unum Hagstofu Islands
Standars error, relative standard error and con-
fidence limits in the labour force surveys
Metinn fjöldi
Estimated
number
Staðalskekkja
Standard error
Frávikshlutfall
Relative
standard error
Öryggismörk
Confidence
limits
1.000
200
17,8
±400
höfuðborgarsvæðinu oftar fjarverandi en fólk annars staðar
á landinu.
Konur, höfuðborgarbúar og eldra fólk eru líklegri en aðrir
Tafla 2.4. Meðalmannfjöldi 16-74 áraeftiraldri
og aðsetri 1993-1995
Table 2.4. Mean population 16-74 years by age groups and
residence 1993-1995
3.000 300 10,2 ±600 Árlegur meðalfjöldi Alls Á Islandi Erlendis
5.000 400 7,9 ±800 annual averages Total In Iceland Abroad
12.000
17.000
23.000
31.000
41.000
56.000
90.000
600
700
800
900
1.000
1.100
1.200
5,0
4,1
3,5
2,9
2,4
2,0
1,3
± 1.200
± 1.400
± 1.600
± 1.800
± 2.000
± 2.200
± 2.400
1993
Aðrar skekkjur. Aðrar skekkjur en úrtökuskekkju má
flokka í þrennt. Þekjuskekkjur, brottfallsskekkjur og aðrar
skekkjur.
Þekjuskekkjur. Þekjuskekkjur stafa annars vegar af því
að sú skrá sem lögð er til grundvallar vali á úrtakinu, þ.e.
úrtökuramminn, er ekki tæmandi og hins vegar af því að í
rammanum eru einstaklingar eða einingar sem ekki eiga þar
heima. Þetta kallast hvort um sig vanþekja og ofþekja.
Eins og áður er getið er úrtak vinnumarkaðskannana tekið
úr hópi fólks á aldrinum 16-74 ára sem hefur lögheimili á
Islandi skv. þjóðskrá. I þjóðskránni er hins vegar allstór hópur
fólks sem hefur aðsetur erlendis vegna náms eða vinnu lengur
en 6 mánuði. Aðeins hluti þessa fólks er skráður með slíkt
aðsetur. Sé þessi hópur ekki dreginn frá mannfjöldanum á
vinnualdri kemur fram umtalsverður bjagi, mat á
heildarstærðum verður ofáætlað sem því nemur.
í þessari skýrslu hafa því allar áætlaðar heildartölur verið
umreiknaðar til samræmis við meðalmannfjölda á
viðkomandi ári, eins og Hagstofan reiknar hann út, að
frádregnum fjölda þeirra sem vinnumarkaðskannanimar gefa
vísbendingu um að séu búsettir erlendis en hafa lögheimili
á Islandi. I töflu 2.4 er birt yfirlit um meðalmannfjölda 1993-
1995 eftir aldri og aðsetri eins og hann er metinn skv. þessari
aðferð.
Ekki er ástæða til að ætla að í þjóðskránni sé umtalsverð
vanþekja, þ.e. að í hana vanti fólk sem ætti að teljast til
þýðisins.
Brottfallsskekkjur. í öllum rannsóknum geta niðurstöður
skekkst vegna þess að brottfall í úrtakinu dreifist misjafnt
eftir hópum. Helstu ástæður brottfalls em neitanir, erfiðleikar
vegna veikinda eða fötlunar, fjarvera frá heimili meðan
könnun stendur yfir eða að ekki tekst að fmna heimili eða
símanúmer þeirra sem em í úrtakinu.
Yfirleitt reynist erfiðara að ná til karla en kvenna. Oftast
er það vegna fjarvem frá heimili eða þess að ekki tekst að
leita þátttakendur uppi. Erfiðara er að hafa uppi á ungu fólki
í síma en þeim sem eldri eru. Þá reynist fólk á
Alls Total 182.040 177.848 4.192
16-24 ára years 37.505 35.820 1.685
25-34 ára years 43.034 41.435 1.599
35^t4 ára years 38.101 37.668 433*
45-54 ára years 26.210 26.015 195*
55-64 ára years 20.610 20.424 186*
65-74 ára years 16.580 16.485 95*
1994
AIls Total 183.579 178.969 4.610
16-24 ára years 37.299 35.735 1.564
25-34 ára years 42.537 40.878 1.659
35—44 ára years 38.869 38.073 796*
45-54 ára years 27.459 27.264 195*
55-64 ára years 20.477 20.208 269*
65-74 ára years 16.938 16.811 127*
1995
AIls Total 184.989 179.835 5.154
16-24 ára years 37.391 35.298 2.093
25-34 ára years 41.685 39.983 1.702
35—44 ára years 39.504 38.685 819*
45-54 ára years 28.774 28.524 250*
55-64 ára years 20.268 20.054 214*
65-74 ára years 17.367 17.291 76*
* Frávikshlutfall yfir 20%. Relative standard error exceeds 20%
að neita að taka þátt í könnuninni. Hins vegar eru konur,
fólk utan höfuðborgarsvæðis og fólk á miðjum aldri að
jafnaði með hærra svarhlutfall en aðrir þátttakendur enda er
oft auðveldara að ná til þessara hópa í síma en annarra. (Tafla
2.5).
Til þess að minnka bjaga vegna þessa hafa niðurstöður
verið vegnar eftir kyni og aldri.
Af einstaka starfsstéttum eru það sjómenn og aðrir sem
vinna fjarri heimili sínu sem eru hlutfallslega flestir í hópi
þeirra sem annað hvort eru fjarverandi eða finnast ekki. Frá
og með nóvember 1993 hefur verið reynt að mæta þessu
sérstaklega með því að leggja spurningar fyrir maka eða
foreldra þessara þátttakenda. Fjöldi slíkra svara er þó
óverulegur eða innan við 1% af öllum svörum.
Annars konar brottfall er vegna svara við einstökum
spurningum. Þótt einstaklingur sé tilbúinn að taka þátt í
könnun getur verið að hann vilji ekki svara einhverjum
spurningum, annað hvort vegna þess að þær ganga honum
nærri eða hann man ekki eða veit ekki rétta svarið. Einnig
getur slíkt brottfall stafað af því að spyrlum láðist að leggja
fram spurninguna eða gleymdu að skrá svarið.