Skessuhorn - 28.01.2015, Qupperneq 24

24 MIÐVIKUDAGUR 28. JANÚAR 2015
Vörur og þjónusta
PARKETLIST
PARKETSLÍPUN
OG LÖKKUN
Sigurbjörn Grétarsson
GSM 699 7566
parketlist@simnet.is
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
Hönnun prentgripa
& alhliða prentþjónusta
Drei bréf - Boðsbréf
Ritgerðir - Skýrslur
Reikningar - Eyðublöð
Umslög - Bréfsefni
Fjölritunar- og
útgáfuþjónustan
Getum við
aðstoðað þig?
sími: 437 2360
olgeirhelgi@islandia.is
www.skessuhorn.is
Þjónustuauglýsingar
Skessuhorns
Auglýsingasími:
433 5500

Pennagrein
Pennagrein
Um skipulagsvald sveitarfélaga
Umræða um flug­
völlinn í Vatnsmýr­
inni og skipulagsvald
sveitarfélaga tók kipp þegar nokkr­
ir þingmenn Framsóknarflokksins
fluttu tillögu um að færa skipulags­
valdið yfir flugvallarsvæðinu til Al­
þingis. Mér sýnist þetta vera skyn­
samleg tillaga, einkum með tilliti
til sögunnar. Ég er hér einkum að
hugsa til tveggja tilvika sem verið
hafa mikið í fréttum undanfarin ár.
Teigsskógsmálið. Málið snertir líf­
æð Vestfjarða, vegasamband til vest­
urs og suðurhluta Vestfjarða. Auk
þess er um að ræða samgöngur inn­
an sveitarfélagsins, t.d. akstur skóla­
barna. Hér er um að ræða grunn­
þjónustu í Reykhólasveit fyrir utan
tengingu við umheiminn. Í fjölda
ára hafa framkvæmdir við veg um
svokallaðan Teigsskóg tafist vegna
„fordóma“ í stofnunum ríkisins. Ég
nota hér orðið fordómar vegna þess
að skógurinn sem um ræðir er ekki
merkilegt fyrirbæri sem skógur, hef­
ur ekkert verndargildi, samanber
ályktun skógræktarmanna á Vest­
fjörðum. Hvernig stendur á því að
skipulagsvaldið í þessu máli er ekki
hjá sveitarfélaginu? Það er ekki einu
sinni hjá Alþingi. Það er hjá stofnun
í Reykjavík! Hver færði skipulags­
valdið frá sveitarfélaginu til stofnun­
ar í Reykjavík? Og hvers vegna?
Grímsstaðir á Fjöllum. Frægt
var þegar kínverski athafnamaður­
inn Núpó vildi kaupa Grímsstaði á
Fjöllum. Núpó ætlaði að hefja þar
framkvæmdir og koma á ýmis kon­
ar starfsemi, m.a. í ferðaþjónustu.
Núpó var meinað að kaupa Gríms­
staði og hefja þar framkvæmdir,
vegna þess að hann átti ekki heimil­
isfestu á Evrópska efnahagssvæðinu.
Sveitarfélög á Norður­ og Austur­
landi sameinuðust um að gera eig­
endum Grímsstaða tilboð í jörðina.
Pennagrein
Upplýsingaöldin-
allt sem þarf!
Góðan og blessaðan
daginn, þingmaður,
ráðherra, útvarpsstjóri, fjarskipta­
sjóður og forsvarsmenn allra þeirra
fyrirtækja sem eiga og eða reka
dreifikerfi farsíma og gagnaflutn­
inga vítt og breytt um land.
Nú í ársbyrjun lifnaði heldur en
ekki yfir dreifbýlisbúum, þegar for­
sætisráðherra í nýársávarpi til þjóð­
arinnar, tilkynnti að ríkisstjórn hans
hafi áhveðið að þegar á þessu ári
verði hafist handa við að ljósleið­
aravæða sveitir landsins. Það lang­
ar mig til að þakka honum fyrir með
þessu stutta pári mínu.
Í dag, í janúar 2015, er staðan sú
hér á Erpsstöðum í Suðurdölum
Dalabyggðar, sem þó eru staðsettir
í miðri sveit, að ekki nást sending­
ar Ríkisútvarpsins, hvorki Rás tvö
né Gufunnar í gegnum FM dreifi­
kerfi RUV. Með herkjum er hægt
að ná þeim í bílútvarpi, en þó þann­
ig að truflanir eru tíðar, sem og að
sjálfvirk leit á erfitt með að staðsetja
útsendingarmerkin. Hins vegar og
það ber að þakka, þá eru hin ágæt­
ustu skilyrði til mótttöku á sending­
um á langbylgju RUV á 189 kíló­
riðum. Því fylgir þó sá baggi að við
sem búum við þessi takmörkuðu
skilyrði, getum ekki valið hvaða út­
varpsefni við hlustum á, heldur er
það í höndum útvarpsstjóra / dag­
skrárstjóra, sem áhveður hvaða efni
hvorrar rásar, okkur er boðið að
meðtaka hverju sinni.
Ég get ekki með nokkru móti skil­
ið hvernig á því stendur ágætu ávar­
pendur hér að ofan, af hverju þetta
er ekki búið að laga. Síðan ég fór
að fylgjast með pólitík og taka virk­
an þátt í kosningum í kringum 1990,
hefur þetta verið eitt af þeim mál­
um sem alla tíð ber hæst á góma hér
í Dölum á framboðsfundum! Síð­
an 1990 hefur tækni fleygt fram og
búið er að byggja upp hin ýmsu nýju
dreifikerfi, svo sem fyrir GSM síma,
NMT síma og nú síðast háhraða­
vætt Ísland og Tetra! Samt sem
áður næst ekki útvarp nema með
herkjum.
Ég geri mér fyllilega grein fyr­
ir því að þetta litla erindi mitt mun
ekki verða bleksins virði þegar það
kemur fyrir augu ykkar, sem hér
í upphafi eru ávörpuð, en á móti
kemur að ég veit að þessi grein fer
ekki framhjá ykkur, þar sem þið fáið
öll Skessuhorn og lesið það spjald­
anna á milli, meira að segja forsæt­
isráðherra!
Þorgrímur E Guðbjartsson.
Höfundur er fagmenntaður
nautgripahirðir samanber reglugerð
um velferð nautgripa. III. kafla 4.
grein frá 26. nóvember 2014.
Ritstjórnarstefna Skessuhorns
Í forystugrein 14. janúar síðastlið­
inn ræðir Magnús Magnússon rit­
stjóri um samkeppni, sem hann telur
til bóta og er auðvelt að fallast á það.
Útfrá þeirri fyrirsögn ræðir hann um
Mjólkursamsöluna (MS) og eys hana
rakalausum óhróðri, sem mig langar
til að svara.
Þegar ýmsar málalengingar hafa
verið skafnar í burtu, stendur þetta
eftir sem álit ritstjórans:
Íslenskir kúabændur kjósa að ein­
angra sig og vilja ekki nema eitt úr­
vinnslufyrirtæki í mjólkurvinnslu.
MS festist ómeðvitað í þæginda­
ramma vegna óeðlilegrar íhlutun­
ar með lagasetningu, styrkjum og
viðskiptahindrunum. Hvatinn til að
standa sig í vöruþróun, gæðum og
þjónustu hefur gufað upp og þar hef­
ur MS sofið á verðinum.
MS hefur ekki kjark til að styðja
við aukna samkeppni í úrvinnslu
mjólkur.
MS hefur „útilokað vitneskju“
um hvort pláss sé fyrir aukna fram­
leiðslu.
Skyndilegt æði fyrir kolvetnakúr­
um og fjölgun ferðamanna þurfti til
að þvinga MS til að framleiða meira
úr próteinhluta mjólkurinnar.
MS er fyrirtæki í eigu íslenskra
kúabænda og stjórnað af þeim og
velgengni þess (eða hrakfarir) hafa
bein áhrif á afkomu okkar. Þannig
er fyrirtækið okkar lífakkeri í barátt­
unni fyrir viðunandi afkomu og þar
af leiðandi undir miklum þrýstingi
til að standa sig vel. Ég fullyrði óhik­
að að það hafi MS heppnast. Áhersla
hefur alltaf verði lögð á vöruþróun,
vörugæði og þjónustu við viðskipta­
vini, bæði kaupendur og bændur.
Það er enda almennt viðurkennt,
bæði innanlands og utan, að vöru­
framboð MS sé með ólíkindum fjöl­
breytt og gott miðað við okkar ör­
smáa markað á mælikvarða nálægra
landa.
Í hitteðfyrra varð skyndileg, ófyrir­
séð og fordæmalaus aukning í neyslu
mjólkurfitu, sem sneri við áratuga
þróun í átt að aukinni próteinneyslu.
Samt sem áður hefur okkur, með
samstilltu átaki, alltaf tekist að fram­
leiða nóg fyrir heimamarkaðinn.
Það hefur því aldrei þurft að þvinga
MS til að framleiða þær vörur, sem
markaðurinn hefur kallað eftir.
Svo lengi sem ég man, sem eru
nokkrir áratugir, hefur markvisst
verið unnið að öflun erlendra mark­
aða fyrir íslenskar mjókurafurðir og
til þess varið ófáum milljónatugum.
Það er svo á síðustu árum að þetta
skilar sér í stóraukinni spurn eftir
skyri í Evrópu, sem líklega má skýra
með fjölgun evrópskra ferðamanna
sem hafa kynnst því hér og svo vax­
andi áhuga á heilsusamlegu mat­
aræði.
Auk alls þessa hefur mikil áhersla
verið lögð á hagkvæmni í rekstri og
endurskipulagning mjólkuriðnað­
arins á síðustu 10 árum hefur skil­
að 3.000 milljónum kr. á ári í lækk­
uðuðum vinnslukostnaði, sem hef­
ur skilað sér bæði til neytenda og
bænda. Þessar hagræðingarðgerð­
ir voru engan veginn auðveldar og
kröfðust erfiðra ákvarðana en nú er
öllum ljóst að þær voru nauðsyn­
legar. Á það má benda að allt frum­
kvæði að því verkefni kom frá bænd­
um og stjórnendum MS. Það má því
einu gilda hvar á er litið, ásakanir um
að við höfum sofið á verðinum falla
ómerkar um sjálfar sig.
Þá eru það samkeppnismálin.
Jafnan segjast menn fagna allri sam­
keppni, en ég held nú að þar tali
menn gjarnan um hug sér. A.m.k.
fagnaði ég ekki innkomu Mjólku
Ólafs Magnússonar á sínum tíma þar
sem það dró augljóslega úr umsvif­
um MS og kom þannig niður á af­
komu okkar. Samt sem áður fullyrði
ég að aldrei hafi verið reynt að leggja
stein í götu hans, þvert á móti lið­
sinnti MS honum við söfnun mjólk­
ur þegar tæki hans biluðu og þegar
hann gafst upp á þeirri útgerð fékk
hann að kaupa mjólk af MS eft­
ir þörfum eins og þau þrjú fyrirtæki
sem stunda úrvinnslu mjólkur nú
um stundir. Þegar svo Mjólka var að
komast í þrot keypti samstarfsaðili
okkkar, Kaupfélag Skagfirðinga, fyr­
irtækið og heldur því gangandi í sam­
keppni við MS. Þannig hefur mjólk­
uriðnaðurinn stutt við samkeppni en
ekki hindrað hana.
Jafnan hefur MS legið undir ámæli
um samkeppnishömlur. Fjöldamarg­
ar kærur hafa verið teknar til rann­
sóknar gegnum árin (t.d. gegn Sam­
sölubrauðum hf og MS ís hf og einn­
ig gegn fyrirtækinu sjálfu) en aldrei
hefur fundist nein sök. Þó er skylt
að geta þess að enn er óútkljáð síð­
asta málið sem er enn í höndum
Samkeppniseftirlitsins eftir ógild­
ingu fyrri úrskurðar þess. Þar er MS
raunar gefið að sök að selja Mjólku
vinnslumjólk á of lágu verði, sem tal­
ið er að skapi ójöfnuð en er auðvitað
ekki til hagsbóta MS.
Skessuhorn telur sig málsvara
landsbyggðarinnar, bæði fólks og
fyrirtækja, og hefur oft staðið við það
með ágætum en tryggustu kaupend­
urnir munu vera íbúar strjálbýlisins
á Vesturlandi. Því er það mér nokk­
uð snúið umhugsunarefni hvers
vegna ritstjóri blaðsins ræðst ítrek­
að og með ósanngjörnum hætti að
MS, sem er bókstaflega undirstaða
lífsafkomu okkar kúabænda. Eig­
um við að þurfa að kyngja því að við
séum einhver utangarðshópur sem
engu máli skipti í samfélaginu eða
atvinnulífinu og verðskuldum aðeins
skammir og ónot?
Er það ritstjórnarstefna Skessu­
horns?
Guðmundur Þorsteinsson.
Mér skilst að samkomulag hafi náðst
um kaupin. Ætlunin var að leigja at­
hafnamanninum Núpó jörðina svo
hann gæti hafið framkvæmdir við
sköpun starfa á svæðinu. Hvað
gerðist? Í stað þess að innanríkisrá­
herrann fyrrverandi liðkaði til fyr­
ir sveitarfélögunum á Norður­ og
Austurlandi, var frumkvæði sveitar­
félaganna stöðvað! Vinna við verk­
efnið kostaði sveitarfélögin fyrir­
höfn og fjármagn. Skipulagsvaldið
var tekið af sveitarfélögunum!
Þetta eru tvö nýleg dæmi um að
stofnanir í Reykjavík hrifsi skipu­
lagsvaldið úr höndum sveitarfélaga.
Eigum við að hafa leikreglurnar
með sama hætti áfram?
Hér mætti svo nefna þriðja dæm­
ið, miðhálendið og svokallaðar
þjóðlendur. Ég man að þegar lögin
um þjóðlendur var samþykkt, höfðu
þingmenn Framsóknarflokksins haft
miklar efsemdir um ágæti þeirra.
Þeir hafi að lokun samþykkt að
styðja lögin, gegn því að skipulags­
valdið yrði hjá sveitarfélögunum.
Mér skilst að nú sé að hluta til búið
að færa skipulagsvaldið til Reykja­
víkur. Sé þetta rétt eru þetta svik við
fólk utan Reykjavíkursvæðisins. Enn
eitt dæmið um að skipulagsvaldið sé
tekið af sveitarfélögunum.
Sveinn Hallgrímsson.
Höf. er eftirlaunaþegi.