Skessuhorn - 25.01.2017, Blaðsíða 10

MIÐVIKUDAGUR 25. JANÚAR 201710
Skaginn3X hefur gert samning
við Grieg Seafood í Alta í Noregi
um sölu á hraðkælikerfi við slátr-
un og vinnslu á eldislaxi. Kerfi
þetta hefur Skaginn3X þróað á
síðustu árum og er talað um að
aðferðin boði eina mestu byltingu
í hraðkælingu á fiski sem um get-
ur. Grieg Seafood, sem er fjórði
stærsti laxaframleiðandinn í Nor-
egi, er fyrsta fyrirtækið í Noregi
sem tekur kerfið í notkun en sams
konar kerfi hefur verið notað með
góðum árangri hjá Arnarlaxi á
Bíldudal síðan 2015. „Þessi samn-
ingur er einn sá þýðingarmesti
sem við höfum gert á erlendum
markaði vegna þeirrar viðurkenn-
ingar sem í honum felst. Sú tækni
sem við höfum verið að þróa á
undanförnum árum hef nú öðl-
ast viðurkenningu í laxeldi í Nor-
egi sem er stórveldi á alþjóða-
vísu. Þessi sala, ásamt sölunni til
Arnarlax, mun án efa færa okkur
mikil tækifæri í framtíðinni. Með
þessari nýju tækni verða ákveð-
in straumhvörf í verðmætasköp-
un í matvælavinnslu auk þeirra já-
kvæðu umhverfisáhrifa sem hún
veldur,“ segir Ingólfur Árnason
framkvæmdastjóri Skagans í sam-
tali við Skessuhorn.
Kælitækni þessa kallar Skag-
inn3X „SUB-CHILLING™“ og
er um að ræða nýja kæliaðferð
sem gerir framleiðendum kleift að
kæla fiskinn niður að frostmarki á
afar skömmum tíma, án þess þó
að frysta afurðina. Tæknin snögg-
kælir fiskinn strax eftir slátrun svo
hitastig fisksins fer niður í -1,5°C
við pökkun. „Helstu kostir kæl-
ingar með SUB-CHILLING™
er að geymsluþol vörunnar eykst
um 5-7 daga. Kæliorkan flyst í
hold fiskins sem leiðir til þess að
hægt er að geyma og flytja fisk-
inn án íss. Þessir kostir bjóða upp
á ódýrari flutningsleiðir, tæki-
færi til að sækja á nýja og fjarlæga
markaði, aukið afhendingaröryggi
ásamt minni umhverfisáhrifum af
völdum framleiðslu og flutninga.
Gert er ráð fyrir að búið verði
að koma kerfinu í fulla notkun í
norska laxeldisfyrirtækinu í apríl á
þessu ári,“ segir Ingólfur
Systurfyrirtækin Skaginn og 3X
Technology eru staðsett á Akra-
nesi, Ísafirði og Reykjavík. Þau
hafa vaxið hratt á síðastliðnum
árum. Starfsmenn þeirra leggja
metnað í að skapa nýjar lausn-
Samkvæmt nýjum búvörusamn-
ingum geta bændur nú sótt um
bæði jarðabótastyrki og land-
greiðslur. Þar er skilyrt að færð sé
uppskera í skýrsluhaldskerfið jörð.
is og að teiknuð hafi verið túna-
kort fyrir hvert lögbýli sem nýtt
eru til fóðuröflunar. Skrá þarf síð-
an uppskeru í jörð.is. Á vefsíðu
Búnaðarsamtaka Vesturlands segir
að landgreiðslur séu greiddar út á
allt land sem uppskorið er til fóð-
uröflunar. Ekki er greitt út á land
sem eingöngu er nýtt til beitar.
„Skilyrði fyrir greiðslum er að til
sé viðurkennt túnkort fyrir spild-
ur sem sótt er um framlag fyrir
og spildurnar uppskornar á því ári
þegar framlag er greitt, enda liggi
fyrir uppskeruskráning. Greidd-
ar eru landgreiðslur út á allt land
sem nýtt er til fóðuröflunar og á
það líka við um tún sem eru nýtt á
öðrum jörðum en þeirri sem fram-
leiðsla fer fram á, með því skilyrði
að fyrir sé túnkort sem tengt er
jörð.is þar sem uppskera er skráð.
Reikna ná með að landgreiðsla á
árinu 2017 geti numið 3-5 þúsund
kr. á ha. af túnum sem uppskera
fæst af,“ segir í frétt BúVest.
Þá segir að víða vanti túnkort,
sérstaklega þar sem tún eru tekin
á leigu á öðrum jörðum og því vill
starfsfólk Búnaðarsamtaka Vest-
urlands hvetja bændur til að hafa
samband við BV um aðstoð við
túnkortagerð. Eins þarf víða að
bæta inn nýjum túnum og uppfæra
eldri túnkort.
Búnaðarsamtök Vesturlands
hefur nú ráðið starfsmann til að
vinna að túnkortagerð fyrir bænd-
ur. Það er Helgi Már Ólafsson bú-
fræðingur, sem sér nú um korta-
gerðina og hægt verður að ná sam-
bandi við hann á skrifstofu BV s.
437-1215, í gsm síma 893-0715
eða í tölvupósti: helgim@bondi.is.
mm
Túnkort eru forsenda fyrir
landgreiðslum og jarðabótastyrk
Nýrækt á Sólheimasandi. Ljósm. Mats Wibe Lund.
Niðurstöður skýrsluhalds í mjólk-
urframleiðslu fyrir árið 2016 hafa
verið reiknaðar og birtar á vef Ráð-
gjafarmiðstöðvar landbúnaðarins.
Meðal niðurstaðna er að 25 þúsund
árskýr skiluðu 6.129 kg nyt að með-
altali. Það er afurðaaukning um
278 kg frá árinu 2015 en þá skilaði
árskúin meðalnyt upp á 5.851 kg.
Jafnframt eru þetta mestu meðal-
afurðir frá upphafi vega og í fyrsta
skipti sem þær ná yfir sex þús-
und kg eftir árskú. Meðalbústærð
á landinu reiknaðist 43,5 árskýr á
árinu 2016 en sambærileg tala var
44,0 árið á undan. Þegar litið er á
niðurstöður eftir svæðum kemur í
ljós að í Skagafirði eru meðalafurð-
ir mestar, eða 6.486 kg eftir árskú,
en skammt undan er Austurland
með 6.424 kg á árskú. Þriðja sæti
verma Árnesingar en þar skilaði ár-
skýrin að meðaltali 6.379 kg. Stærst
voru búin í Eyjafirði, 53,5 árskýr,
en minnst í Suður-Þingeyjarsýslu,
27,9 árskýr.
Kúabú eru nú 580
Búum er bæði að fækka og þau að
stækka sem eftir eru. Nú jókst með-
albústærð umtalsvert milli ára enda
jókst innlegg mjólkur um 4,3 millj-
ónir lítra milli ára, þrátt fyrir fækk-
un kúabúa. Meðalinnlegg á bú með
innlegg allt árið nam 250.182 lítr-
um samanborið við 233.991 lítra á
árinu 2015. Þetta er aukning upp á
6,92%. Á sama tíma fækkaði inn-
leggjendum mjólkur um 40 og voru
kúabú í framleiðslu 580 um síðustu
áramót.
Mest meðalnyt eftir árskú á ný-
liðnu ári var á Brúsastöðum í Vatns-
dal. Þar skilaði hver árskú að með-
altali 8.990 kg. Þar með féll fimm
ára gamalt Íslandsmet á búi Ólafs
og Sigurlaugar í Hraunkot í Land-
broti en það var 8.340 kg á árskú
á árinu 2011. Búið á Brúsastöð-
um var fimmta afurðahæsta búið
á árinu 2015 en vermdi efsta sæti
listans árin 2013 og 2014. Árangur
þeirra hjóna Gróu Margrétar Lár-
usdóttur og Sigurðar Eggerz Ólafs-
sonar á Brúsastöðum undanfarin ár
þykir stórglæsilegur en þau hlutu
m.a. Landbúnaðarverðlaunin 2015.
Annað búið í röðinni árið 2016 var
bú Þrastar Þorsteinssonar á Mold-
haugum í Eyjafirði en þar var nyt-
in 8.274 kg eftir árskú. Þriðja í röð-
inni við uppgjörið nú var bú þeirra
Guðlaugar og Eybergs á Haunhálsi
í Helgafellssveit en þar var meðal-
nyt eftir árskúna 8.173 kg. Í fjórða
sæti var bú Félagsbúsins á Syðri-
Grund í Höfðahverfi við Eyjafjörð
þar sem meðalafurðir árskúnna
voru 8.129 kg. Fimmta búið var bú
Péturs Friðrikssonar á Gautsstöð-
um á Svalbarðsströnd, meðalnytin
þar var 8.091 kg eftir árskú.
Vestlenskar kýr
koma við sögu
Alls skilaði 71 kýr afurðum yfir
11.000 kg og þar af 20 yfir 12.000
kg. Árið 2015 náðu 44 kýr nyt
yfir 11.000 kg. Nythæsta kýrin á
skýrsluhaldsbúunum árið 2016 var
Nína 676 á Brúsastöðum, und-
an Ófeigi 02016, en hún mjólk-
aði 13.833 kg með 4,02% fitu og
3,95% prótein og sló þar með tíu
ára gamalt Íslandsmet Blúndu
468 á Helluvaði á Rangárvöllum
sem var 13.327 kg. Önnur í röð-
inni árið 2016 og skammt á hæla
Nínu 676 var Hrísa 336 í Austur-
hlíð í Skaftártungu, en hún mjólk-
aði 13.779 kg með 4,20% fitu og
3,33% prótein. Þriðja nythæsta
kýrin var Stebba Dýra 684 á Brúsa-
stöðum í Vatnsdal. Fjórða nyt-
hæsta kýrin var Skvís 1161 á Gili í
Skagafirði sem mjólkaði 13.594 kg
með 4,17% fitu og 3,82% prótein.
Fimmta í röðinni var Króna 131
í Ásgarði í Reykholtsdal, fædd á
Gunnlaugsstöðum í Stafholtstung-
um. Króna sem er sonardóttir Stígs
97010, bar sínum sjöunda kálfi 26.
nóvember 2015 og fór hæst í 51 kg
dagsnyt en hún skilaði 13.400 kg
á árinu með 3,78% fitu og 3,22%
prótein. Skráðar æviafurðir Krónu
eru 69.769 kg.
Urður felld
sökum aldurs
Loks vekur RML athygli á þeirri
kú sem skipar sjöunda sæti listans
að þessu sinni. Þar fer hin gamal-
kunna Urður 1229, dóttir Laska
00010, á Hvanneyri en hún mjólk-
aði 13.148 kg á árinu 2016 með
2,84% fitu og 2,86 prótein. Urð-
ur var engu að síður felld núna
11. janúar síðastliðinn vegna elli
og var þá búin að skila sínu og vel
það. Skráðar æviafurðir hennar á
sjö mjólkurskeiðum eru 77.468 kg.
Hún bar fyrsta kálfi 22. desemb-
er 2009 og mjólkaði í rétt sjö ár að
meðaltali 11.020 kg á ári. Þessu til
viðbótar skilaði hún kynbótanaut-
inu Úranusi 10081 og annar sonur
hennar, Plútó 14074, bíður nú af-
kvæmadóms.
Nánar er hægt að lesa um niður-
stöður skýrsluhalds á mjólkurbúum
á vef Ráðgjafarmiðstöðvar land-
búnaðarins; rml.is mm
Meðalafurðir komnar upp fyrir
sex þúsund kíló eftir árskú
Kýrin Urður á Hvanneyri var sjöunda afurðahæsta kýr landsins árið 2016, en
var fyrr í þessum mánuði felld sökum aldurs. Hún á fjölda afkomenda sem vonir
standa til að bæti enn frekar meðalafurðir íslenskra mjólkurkúa. Skráðar ævia-
furðir Urðar voru 77.468 kg.
Skaginn3X selur hraðkælilausnir í norskt laxeldi
ir með það að leiðarljósi að auka
gæði og verðmætasköpun í grein-
inni, ásamt því að stuðla að heil-
brigðara vinnuumhverfi fyrir
starfsfólk í sjávariðnaði.
Grieg Seafood ASA, sem nú
kaupir kælikerfið, er eitt af leið-
andi laxeldisfyrirtækjum í heim-
inum með ársframleiðslu yfir
90.000 tonn af slægðum fiski.
Fyrirtækið er staðsett í Noregi,
Kanada og í Hjaltlandseyjum og
þar starfa um 700 manns. Við-
skiptaáætlun félagsins er með fók-
us á hagkvæmni, sjálfbæra nýtingu
á auðlindum og samkeppnishæfni
á markaði.
mm
Hraðkælibúnaðurinn frá Skaganum3X fer nú til notkunar í norsku laxeldi. Laxaflökin eru snöggkæld niður í -1,5°C við pökkun.