Skessuhorn - 05.07.2017, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 5. júLí 201720
Það var 30. júní árið 2007 sem
Apótek Vesturlands tók til starfa á
Akranesi og fagnar apótekið því tíu
ára rekstrarafmæli sínu um þessar
mundir. Ólafur Adolfsson, lyfja-
fræðingur, stofnaði apótekið og
rekur það enn. „Reksturinn hef-
ur heilt yfir gengið vel og árin hafa
verið fljót að líða. Það hafa orð-
ið miklar breytingar í rekstrarum-
hverfi apóteka og ýmislegt gerst á
þessum tíma. Fyrirtækið hefur vax-
ið upp úr því að vera lítið í að vera
stöndugt fyrirtæki með fjölda fólks
í vinnu,“ segir Ólafur. Fjölmargt
hefur drifið á daga Ólafs frá því
apótekið tók til starfa fyrir tíu árum
og settist blaðamaður Skessuhorns
niður með honum og ræddi við
hann um samkeppnisstríðið sem
einkenndi fyrstu árin og fer senn að
ljúka, bæjarfulltrúastarfið og fram-
tíð apóteksins.
Samkeppnisstríðið
Fyrstu ár Apóteks Vesturlands lit-
uðust mjög af harðri samkeppni á
lyfjamarkaðnum á Akranesi. Mál-
ið fór hátt og vakti athygli á lands-
vísu. „Ég hafði fengið smjörþefinn
af rekstri apóteka áður en ég stofn-
aði Apótek Vesturlands. Ég rak
Apótekið Iðufelli í Reykjavík fyrir
Lyfjabúðir ehf. um þriggja ára skeið
og var það ómetanleg reynsla fyrir
mig. Þegar Apótek Vesturlands var
opnað voru lyfjakeðjurnar Lyf og
heilsa og Lyfja í mjög sterkri stöðu
á markaðnum og voru skilgreind-
ar sem markaðsráðandi. Við vor-
um því að sækja inn á mjög erfiðan
markað og rekstrarumhverfi. Vand-
að var til undirbúnings og við skoð-
uðum lyfjamarkaðinn á Akranesi í
þaula. Þar leituðum við að sóknar-
færum sem og nýjum viðskiptatæki-
færum. Frá upphafi voru tækifæri í
að lækka verð og auka þjónustu t.d.
með því að hafa opið um helgar.
Við vildum líka ná til þeirra Skaga-
manna sem voru hættir að kaupa
lyf sín á Akranesi vegna óánægju
með þjónustu og verð. Verðlagn-
ing á lyfjum og vörum miðaði að
því að vera lægri en stóru lyfjakeðj-
urnar og draga úr hvata til að fara
til Reykjavíkur eftir lyfjum. Fljót-
lega eftir opnun fór mér að ber-
ast til eyrna að verð hjá okkur væri
mun hærra en hjá Lyf og heilsu. Ég
fór að kanna málið og það varð ljóst
að Lyf og heilsa á Akranesi var að
bjóða upp á gríðarlega afslætti bæði
á lyfseðilsskyldum lyfjum og einnig
af lausasölulyfjum. Ég komst einn-
ig að því að þessa afslætti var ekki
að finna í neinum öðrum apótekum
Lyf og heilsu á landinu. Afslættirn-
ir voru með þeim hætti að mér varð
ljóst að Apótek Vesturlands gæti
ekki mætt þeim til lengri tíma og ég
vakti því strax athygli Samkeppnis-
eftirlitsins á þessum viðskiptahátt-
um Lyf og heilsu og barðist hart
fyrir málinu,“ segir Ólafur en frægt
er þegar hann fór með tveggja ára
afmælisköku til Samkeppniseftir-
litsins til að vekja athygli á seina-
gangi stofnunarinnar í málinu. Eft-
ir langt rannsóknarferli kvað Sam-
keppniseftirlitið upp úrskurð þess
efnis að Lyf og heilsa hafi brotið
alvarlega gegn samkeppnislögum
og fékk í kjölfarið sekt upp á 130
milljónir króna. úrskurðinum var
síðan áfrýjað til Áfrýjunarnefndar
samkeppnismála sem staðfesti úr-
skurðinn og lækkaði sektina í 100
milljónir.
Heilbrigð
samkeppni holl
Samkeppnismálinu er ekki enn lok-
ið en árið 2013 staðfesti Hæstirétt-
ur alvarleg samkeppnisbrot Lyf og
heilsu. Nýjasti dómurinn sem teng-
ist málinu var kveðinn upp fyrr á
þessu ári þar sem Ólafur krafði Lyf
og heilsu um skaðabætur vegna
tjóns sem fyrirtækið olli fyrirtæki
hans. Héraðsdómur Reykjavíkur
komst að þeirri niðurstöðu að Apó-
tek Vesturlands hafi ekki sýnt fram
á tjón og hefur málinu verið áfrýjað
til Hæstaréttar. „Niðurstaða Hér-
aðsdóms var vissulega vonbrigði en
vonandi kemst Hæstiréttur að ann-
arri niðurstöðu. Þessu máli fer nú
senn að ljúka og það verður vissu-
lega ákveðinn léttir að klára þenn-
an kafla í lífinu. Ég er mjög hreyk-
inn af þeim áhrifum sem við höfum
haft á smásölumarkað lyfja á þeim
stutta tíma sem við höfum verið í
rekstri. Til dæmis er búið að jafna
samkeppnisstöðu apóteka með því
að banna afslætti í heildsölu á lyf-
seðilsskyldum lyfjum. Apótekskeðj-
urnar eru ekki jafn áberandi og þær
voru þegar Apótek Vesturlands hóf
starfsemi. Fjármálahrunið hafi líka
sitt að segja í því; það má segja að
það hafi myndast svigrúm til þess
að endurraða markaðnum á þeim
tíma og sjálfstæðir einyrkjar fengu
kjark til að opna ný apótek,“ seg-
ir Ólafur sem bætir við að hann sé
talsmaður samkeppni.
„Það er öllum hollt að fá sam-
keppni, það er bara eins og í pólitík
að þegar fleiri sjónarmið koma fram
næst yfirleitt besta niðurstaðan. Ég
vil samt að samkeppnin sé heilbrigð
og það sem var í gangi þegar ég hóf
starfsemi var ekki heilbrigð sam-
keppni. Ef heilbrigð samkeppni á
að þrífast þurfa leikreglur að vera
skýrar og allir að spila með. Það er
sérstaklega mikilvægt að heildsöl-
ur og dreifingaraðilar sýni ábyrgð
og ýti ekki undir fákeppni eins og
gjarnar var raunin hér á árum áður.
Við sátum ekki við sama borð og
lyfjakeðjurnar hjá mörgum heild-
sölum hvað varðaði afslætti og við-
skiptakjör. Það er aldrei gott þeg-
ar fyrirtæki eru orðin svo stór að
þau þurfi ekki að taka tillit til sam-
keppnisaðila, birgja eða viðskipta-
vina og stjórna markaðnum algjör-
lega eftir sínu höfði, tala nú ekki
um ef skortur er á góðu viðskipta-
siðferði.“
Skagamenn stóðu þétt
að baki Ólafs
Apótek Vesturlands hefði vel get-
að orðið undir á fyrstu árun-
um. Það hversu hart Ólafur barð-
ist gegn samkeppnisaðilum sínum
er stór ástæða fyrir því að apótek-
ið hélt velli en Ólafur vill þó meina
að önnur ástæða vegi mun þyngra.
„Það var Skagamönnum að þakka
að fyrirtækið lifði af. Ég hafði ver-
ið hvattur í nokkurn tíma til þess að
opna apótek á Akranesi áður en ég
lét verða af því svo ég vissi af stuðn-
ingi margra bæjarbúa. Þegar sam-
keppnisstríðið fór í gang var magn-
að að upplifa hvað Skagamenn
stóðu þétt við bakið á mér. Þeir
versluðu fremur við mig en Lyf og
heilsu jafnvel þó að vörurnar væru
um skeið ódýrari hjá Lyf og heilsu.
Skagamenn studdu mig og gáfu
ákveðin skilaboð um að þeim þætti
hegðun Lyf og heilsu snautleg. Ég
er mjög þakklátur fyrir það.“
Ólafur segir að hann vilji leggja
allt kapp á að þjónusta Skagamenn
sem best. „Apótek Vesturlands hef-
ur verið opið alla daga eða samfellt
í tíu ár. Ég lagði upp með í upphafi
að þjónusta Skagamenn eins vel og
ég gæti og liður í því er að fólk geti
nálgast lyfin sín alla daga ársins.“
Finnst sveitarstjórnar-
pólitík skemmtilegri en
landspólitík
Ólafur bætti við sig starfstitli fyr-
ir þremur árum þegar hann tók að
sér að leiða lista Sjálfstæðisflokks-
ins í sveitarstjórnarkosningum.
Flokkurinn vann stórsigur og náði
hreinum meirihluta bæjarfulltrúa.
Hann segir að eftir að hann fór að
sinna bæjarmálunum hafi starf hans
hjá apótekinu breyst mikið. „Ég
er minna við afgreiðsluborðið en
ég var. Það fer mikill tími í bæjar-
málin svo það var óhjákvæmilegt
að minnka vinnuna í apótekinu.
Það hefur samt gengið ágætlega að
púsla þessu saman með góðu starfs-
fólki apóteksins. Ástæða þess að ég
sóttist eftir því að setjast í bæjar-
stjórn er sú sem ég held að marg-
ir upplifi á einhverjum tímapunkti
í lífinu að vilja láta gott af sér leiða.
Mér fannst þetta vera tímapunkt-
urinn minn og ég vildi beita kröft-
um mínum í að vinna fyrir bæjar-
félagið.“
Ólafur segist alltaf hafa haft gam-
an af málefnum sveitarfélaga og því
njóti hann sín vel í því starfi. Á
kjörtímabilinu hafa verið stór og
erfið mál inni á borð Akraneskaup-
staðar og ber þar helst að nefna
lífeyrisskuldbindingar hjúkrunar-
heimilisins Höfða, málefni fisk-
þurrkunar HB Granda og lokun
bolfiskvinnslu HB Granda á Akra-
nesi. „Málin hafa verið krefjandi á
þessum tíma og oft á tíðum erfið
en einnig skemmtileg. Fjárhagur
bæjarins er á réttri leið og margt
jákvætt í pípunum. Bæjarstjórnin
hefur staðið sig vel að mínu mati
en það má alltaf gera betur og það
á að vera markmið okkar að gera
betur. Ég tel mig heppinn að fá að
vinna að þessum verkefnum með
frábæru fólki í bæjarstjórn, í öll-
um flokkum. Bæjarfulltrúarnir hafa
mismunandi sýn og við erum alls
ekki alltaf sammála en okkur hef-
ur tekist að ræða okkur til niður-
stöðu í öllum málum,“ segir Ólaf-
ur sem telur að miklar líkur á því
að hann haldi áfram í næstu kosn-
ingum. „Ég hef gaman að þessu og
tel mig eiga áfram erindi, en það
er ekki ákvörðun sem ég tek einn
og á endanum eru það auðvitað
kjósendur sem ráða.“ Ólafur hefur
einnig verið orðaður við landspóli-
tíkina. „Fólk hefur oft spurt mig út
í það hvort ég ætli ekki í landspóli-
tíkina. Ég horfi ekki til þess núna
enda finnst mér sveitarstjórnarmál
að mörgu leyti meira spennandi og
skemmtilegri en landsmálin. Ég hef
samt mjög sterkar skoðanir á lands-
málunum, það vantar ekki,“ segir
Ólafur.
Vonast eftir fleiri úr-
ræðum en lyfjagjöf
Hraðar tæknibreytingar hafa orð-
ið í flest öllum atvinnugreinum
undanfarin ár. Breytingarnar kalla
oft á að hlutir séu endurhugsað-
ir. Apótek eru ekki þar undan-
skilin og telur Ólafur að starfsemi
apóteka muni breytast nokkuð
á næstu árum. „Læknar landsins
eru takmörkuð auðlind og í dag
er verulegur skortur á þeim á ís-
landi. Einnig hefur almenningur
meiri aðgang en áður að upplýs-
ingum um sjúkdóma og meðferðir
við sjúkdómum. Fyrsti viðkomu-
staður í heilbrigðiskerfinu hefur
því í auknum mæli verið apótek-
in og með fjölgun lausasölulyfja
fjölgar úrræðum sem hægt er að
bjóða upp á við ýmsum kvillum.
Þetta gerir meiri kröfur til starfs-
fólks apóteka en áður og felur í
sér aukna ábyrgð á að vísa fólki
til læknis ef nauðsyn krefur. Ég
tel að þróunin muni halda áfram
í þessa átt. Apótekin verði sam-
ofin heilbrigðiskerfinu og munu
vera í ríkari tengslum við sjúklinga
og heilbrigðisstarfsfólk. Ég tel að í
framtíðinni muni apótek samein-
ast í færri en stærri einingar sem
verða fyrir vikið öflugri en þær eru
í dag,“ segir Ólafur.
Hlutverk apóteka
mun aukast
Ólafur telur að í framtíðinni muni
einstaklingar í ríkari mæli bera
ábyrgð á eigin heilsu. „Samskipti
fólks við lækna og heilbrigðiskerf-
ið í heild mun verða meira í gegn-
um veraldarvefinn og þar verða
heilsufarsupplýsingar geymdar og
aðgengilegar. Sú þróun er þegar
hafin en ég tel að með því fari fólk
að fylgjast betur með sér og hugsa
meira um eigin heilsu. Með þess-
ari þróun verður hlutverk apó-
teksins í heilbrigðiskerfinu stærra
en áður að mínu mati. Við gæt-
um farið að sjá ákveðnar mæling-
ar sem nú fara fram á heilsugæslu
færast yfir í apótekin. Þá erum við
að tala um mælingar á blóðþrýst-
ingi, blóðsykri og jafnvel blóðfitu.
Fræðsluhlutverk okkar og eftir-
fylgni við lyfjagjöf verður því mun
meiri en er í dag,“ segir Ólafur.
„í framtíðinni verður einnig
aukin áhersla á forvarnir og heil-
brigt líferni til að fyrirbyggja sjúk-
dóma og bæta heilsu. Einnig verð-
ur aukið framboð af öðrum með-
ferðarúrræðum en lyfjum við t.d.
ýmsum lífstílssjúkdómum og er
það vel. Lyf eru sannarlega góður
kostur í baráttunni við marga sjúk-
dóma en þau eru engin töfralausn
og öll lyf hafa aukaverkanir sem
verður alltaf að hafa í huga,“ segir
Ólafur að endingu.
bþb
Rætt við Ólaf Adolfsson í tilefni tíu ára afmælis Apóteks Vesturlands
„Það var Skagamönnum að þakka
að fyrirtækið komst á koppinn“
Ólafur Adolfsson lyfsali í Apóteki Vesturlands.