Skessuhorn - 24.01.2018, Blaðsíða 14

MIÐVIKUDAGUR 24. JANúAR 201814
Á ferð blaðamanns um Lundar-
reykjadal í Borgarfirði í vetrarblíð-
unni í síðustu viku var komið við hjá
Óskari Halldórssyni bónda á Krossi.
Óskar er fæddur og uppalinn í sveit-
inni en hefur á seinni árum dregið úr
búskap enda kominn á löggilding-
araldur, eins og það er kallað. Hann
heldur ríflega hundrað kindur á húsi
auk þess að eiga nokkur hross. Þeg-
ar blaðamann bar að garði var Ósk-
ar að gefa útiganginum. Vel er búið
að hrossunum. Í tveimur litlum
bröggum geta þau leitað skjóls und-
an veðrum og þar komast þau í salt-
aða síld að auki. Óskar gefur þeim
síðan óáborið hey, hefur ekki keypt
útlendan áburð í mörg ár og kveðst
eingöngu gefa bæði hrossunum og
fénu hey af óábornu. Engan fóður-
bætir kaupir hann heldur en kveðst
þrátt fyrir þetta fá ágæta meðal-
vigt og að jafnaði tvö lömb eftir
hverja kind. Hann kveðst ekki hafa
átt dráttarvél í mörg ár en Eygló
Hulda dóttir hans keypti notaða vél
frá Englandi á síðasta ári sem Óskar
nýtir í bústörfin. Hann á hins vegar
átt liðlétting sem hann notar til að
koma heyrúllum til skepnanna. „Ég
læt slá fyrir mig túnin og hirða, það
kemur betur út fyrir mig heldur en
þurfa að kaupa og halda við tækjum
og vélum fyrir svona lítinn búrekst-
ur,“ segir Óskar.
Della fyrir mislitu
En bóndinn á Krossi hefur eina
dellu sem aðskilur hann frá flestum
öðrum bændum. Hann er með dellu
fyrir mislitu fé. Hann kveðst alla tíð
haft ánægju af að halda mislitt fé og
sem fjölbreyttast, en viðurkennir að
þetta sé della sem hafi ekki mikið
notagildi, en skaði hins vegar engan
svo best hann veit. „Ég er með 103
hausa á húsi núna. Þar af eru 101
mislit og tvær hvítar. Ég segi í gríni
að þessar hvítu séu til að stofninn
deyi ekki út,“ segir Óskar og hlær.
Kindurnar eru í gamalli skemmu,
en fjárhúsin á Krossi fuku í óveðr-
inu mikla sem gekk yfir vestanvert
landið í febrúar 1991. Fyrir þann
tíma var Óskar með um 300 fjár.
„Þegar þetta veður eyðilagði húsin
var ég svo heppinn að eiga minka-
hús sem ég gat hýst kindurnar í.
Fjárhúsin og áföst hlaða hins vegar
fauk út í veður og vind, bókstaflega
splundruðust, enda var þetta veð-
ur eitt það versta í manna minnum.
Íbúðarhúsið okkar er steypt og jafn-
vel þótt það sé steypt plata í loftinu
lék húsið á reiðiskjálfi í þessu veðri.
Sannkallað mannskaðaveður,“ rifjar
Óskar upp.
Selur gærur en
ullin er verðlaus
Óskar segir mislita féð heimarækt-
að en hann reyni þó að fá mislita
hrúta til að eignast sem flest litaaf-
brigði. „Mig vantar þó botngolsótt
í hópinn, en þá er hvít rönd fram-
an í þeim og svartur kviður. Ég veit
hins vegar hver á slíkt fé og kannski
falast ég eftir kind frá Jökli Helga-
syni bónda á Ósabakka á Skeiðum.
Hann hefur líkt og ég mikið dá-
læti á fjölbreytileika í sauðfé en hef-
ur þrátt fyrir þetta áhugamál gríð-
arlega afurðagott fé. Hafði 11,40 í
gerð í fyrra sem setti hann í fjórða
sæti yfir landið með kjötgæði,“ seg-
ir Óskar.
Bóndinn á Krossi segist aðspurð-
ur ekki viss um hversu mörg lita-
afbrigði eru í húsunum, en vissu-
lega séu þau mörg og hjá honum
væri hægt að taka myndir á nýtt
plakat líkt og Bændasamtökin létu
gera fyrir allmörgum árum og sýna
sauðalitina. „Það er helst að mig
vanti gráflekkótta liti og svo botn-
golsótt.“ Óskar segir ókostinn við
að féð sé mislitt að fyrir ullina fær
hann ekkert. Hins vegar vegur upp
á móti því að hann lætur súta norð-
ur á Sauðárkróki nokkrar gærur af
flekkóttum lömbum og fær um tutt-
ugu þúsund fyrir gæruna, en greiðir
sex þúsund fyrir sútunina. Gærurn-
ar selur hann svo í gegnum netið.
Í fjárhúsunum á Krossi eru nokkr-
ar ferhyrndar kindur og einn fimm-
hyrndur sumrungur. Þá er einnig
klashyrnt fé í hópnum, gleiðhyrnt
og arnhöfðótt. Ýmis afbrigði sem
blaðamaður þekkir varla, þótt alinn
sé upp í sveit, enda var féð á þeim
bæ nánast allt kollótt og hvítt með-
an þess naut við. En svo lengi lærir
sem lifir. mm
„Skemmtileg sérviska sem skaðar engan“
Rætt við Óskar sauðfjárbónda á Krossi sem á tvær hvítar kindur en 101 mislitar
Litaafbrigðin eru fjölmörg í húsunum hjá Óskari.
Óskar Halldórsson að gefa útiganginum. Þessi veturgamla ær heilsar alltaf upp á Óskar þegar hann kemur í húsin og fær
nokkur korn af fóðurbæti.
Hrossin að fá sér væna tuggu. Útigangshrossin hafa aðgang að tveimur bröggum þar sem þau geta leitað skjóls
og fengið sér síld.
Beðið eftir að búið verði að klæða rúlluna úr.