Hlynur - 15.01.1974, Blaðsíða 9
manna, en hefði þetta tvennt
ekki komið til, er gert ráð fyrir,
að hann hefði numið um 3%
á árinu. Nú er aftur á móti erfitt
að gera nokkrar ákveðnar spár
í þessa átt. Ef þriggja daga
vinnuvikan, sem þar hefur nú
víða verið innleidd, verður al-
mennt ekki rikjandi meir en
einn til einn og hálfan mánuð
fram eftir árinu, verða áhrif
hennar ekki óyfirstíganleg, en
öðru máli gegnir, ef hún helzt
lengur. Við það bætast svo áhrif
olíukreppunnar. Bretar eru að
vísu miklu minna háðir olíu frá
Arabalöndunum en aðrar Evr-
ópuþjóðir, og auk þess eiga þeir
birgðir, sem e. t. v. geta enzt
næstu tvö árin. Af því leiðir, að
hækkað olíuverð mun ekki verða
verðbólguaukandi i Bretlandi í
sama mæli og víða annars stað-
ai*, og m. a. hefur verið gefið
UPP, að nýlega hækkað olíuverð
í landinu muni ekki valda al-
mennri verðhækkun nema sem
svarar innan við 1%.
Banúaríkin
Þá gerir blaðið einnig nokkra
úttekt á ástandi og horfum í
Bandaríkjunum nú um áramót-
in. Bent er á, að Bandaríkja-
menn temji sér jafnan að líta
til framtíðarinnar með bjart-
sýni, en áföll síðasta árs, jafnt
á stjórnmálasviðinu sem hinu
efnahagslega, geri það þó erfið-
ara að þessu sinni en oftast áð-
ur. Þannig hafi Watergate-mál-
iö sérstaklega dregið mjög úr
trausti almennings á stjórn-
völdum og stjórnkerfi landsins,
sem ófyrirsjáanlegt sé, hvaða
afleiðingar kunni að hafa.
Þá hefur verðbólga og orku-
skortur síðasta árs einnig dreg-
ið mikið úr trausti fólks á því,
að velmegunin eigi eftir að auk-
ast jafn hratt i landinu i nán-
ustu framtíð og undanfarið.
Skoðanakannanir benda ein-
dregið i þessa átt, sérstaklega
meðal neytenda, sem núna virð-
ast samkvæmt niðurstöðum
þeirra vera vondaprari um hag-
stæða þróun neyzluvörumarkað-
arins en nokkru sinni fyrr.
Ýmsar afleiðingar orkuskorts-
ins eru þegar fyrirsjáanlegar, og
ljóst er talið, að gera megi ráð
fyrir talsverðum sveiflum í inn-
kaupum landsmanna. Þannig
mun hann að sjálfsögðu koma
mjög illa við iðngreinar, sem
byggja rekstur sinn á olíu-
notkun, en einnig er talið full-
víst, að sala á bílum dragist
mikið saman. Sömuleiðis mun
draga úr viðskiptum gistihúsa
og fjallahótela, þar sem fólk
mun minnka ferðalög sín og
dveljast mun meira heima fyrir.
Af því mun svo aftur á móti
leiða hitt, að sala mun aukast á
ýmsum þeim vörum, sem fólk
notar þar til dægrastyttingar,
t. d. bókum, áfengi, dýrari mat-
vörum, sjónvarpstækjum, garð-
áhöldum, heimasundlaugum o.
s. frv., og auk þess hefur lyfja-
iðnaðurinn búið sig undir aukna
sölu á getnaðarvarnapillum. Þá
er einnig gert ráð fyrir, að stór-
aukin orkuleit muni óhjá-
kvæmilega leiða til árekstra á
milli orkuframleiðenda og um-
hverfisverndarmanna, og sömu-
leiðis má búast við miklum
sviptingum i sambandi við þing-
kosningar, sem fram fara í nóv-
ember. Eftir atburði síðasta árs
er fólk orðið þreytt á stjórn-
málamönnunum, og komi bylt-
ingarsinnaðir frambjóðendur
fram á sjónarsviðið, sem krefj-
ast allsherj arhreinsunar á kerf-
inu, má búast við að þeir geti
fengið allmikið fylgi.
Það eru þannig ýmsar blikur
á lofti beggja megin Atlants-
ála, sem ófyrirsjáanlegt er, til
hvaða atburða eiga eftir að leiða
á árinu. Samkvæmt þessum
spám virðist það þó augljóst, að
verðbólga og samdráttur í at-
vinnulífi verði stærsti höfuð-
verkur stjórnvalda í flestum
löndunum. — e.
★
Gróða-
brallið
með
olíuna
Það eru ýmis sjónarmiff, sem
koma til sögunnar, þegar far-
iff er aff kryf ja olíukreppuna niff-
ur í kjölinn, svo sem fjölmifflar
um allan heim eru nú sem óðast
aff gera. M. a. virffist skilningur
sósíalísku landanna koma
nokkuff vel fram í eftirfarandi
grein, sem okkur barst fyrir
stuttu frá sovézku fréttastof-
unni APN og er eftir fréttaskýr-
anda hennar D. Ardamatski.
Olíuauðhringarnir eru nú af
ráðnum hug að skapa orku-
kreppu með þvi að liggja á
birgðum sínum i þvi skyni að
hækka olíuverðið og ná sér í
aukalegan gróða.
í fréttaskeyti var skýrt frá því,
að hollenzkar sjóliðasveitir
hefðu verið sendar til að verja
hollenzkar olíustöðvar á Antilla-
eyjum. Gæzla slíkra stöðva og
mikilvægustu olíuleiðslna i Hol-
landi sjálfu hefur einnig verið
stóraukin, og eru m. a. notaðar
sérstakar varðsveitir með
hunda.
Viðurkennt er, að þessar ráð-
stafanir séu óþarflega strangar,
en þær hafa viss dramatísk
áhrif. Sagt er, að gengið sé út
frá því sem vísu, að ef olíu-
skorturinn vekur ótta neytenda,
séu rikar ástæður til þess. Og ef
olíuverðið hækki daglega, sé það,
þegar öllu er á botninn hvolft,
„í þágu heildarinnar“. „Við
stöndumst þetta í lengri tima“
ef neyzlan minnkar, og ef ein-
hver missir atvinnuna, verður
það samt sem áður auðveldara
HLYNUR 9