Fréttablaðið - 21.08.2019, Síða 5

Almennt viðhorf
Íslendinga til
Grænlendinga á þessum
tíma var að þeir væru
einhverjir skrælingjar, á
lægra menningarstigi og
óæðra fólk.
Guðmundur
Hálfdánarson,
prófessor
Miðflokkurinn stendur fyrir
opnum fundi um orkupakka 3
Fundurinn verður haldinn í Duus húsum Reykjanesbæ
miðvikudaginn 21. ágúst kl. 20:00
Erindi flytja:
Fyrirkomulagið er pallborðsumræður og leyfðar verða spurningar úr sal.
Bjóðum alla hjartanlega velkomna
Stjórn Miðflokksfélags Suðurkjördæmis
Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson
Frosti
Sigurjónsson
Ingibjörg
Sverrissdóttir
Styrmir
Gunnarsson
Ögmundur
Jónasson
Fundurinn verður haldinn í Duushúsi Reykjanesbæ
miðvikudaginn 21. ágúst kl. 20:00 og að Hótel Selfossi
fimmtudaginn 22. ágúst kl. 20:00.
VIÐSKIPTI Íslandspóstur tilkynnti í
gær um uppsagnir 43 starfsmanna í
hagræðingarskyni. Alls mun stöðu-
gildum hjá fyrirtækinu fækka um
80 á árinu eða um 12 prósent. Birgir
Jónsson, forstjóri Íslandspósts, segir
að uppsagnirnar séu sársaukafullar.
Hann viðurkennir að það sé þungt
hljóð í fólki en þessar aðgerðir hafi
þó ekki komið á óvart.
Mikið hefur verið fjallað um
rekstrarvanda fyrirtækisins og
þurfti ríkið meðal annars að veita
500 milljóna króna lán síðastliðið
haust.
„Við erum nú að vinna að því að
endurskipuleggja allt fyrirtækið frá
grunni. Það er mjög líklegt að það
komi til einhverra frekari uppsagna
í kringum það,“ segir Birgir.
Með aðgerðunum sem nú er
gripið til er gert ráð fyrir að  hag-
ræðing upp á 500 milljónir króna
á ári náist. Birgir segir óvíst hvort
það muni duga en trúir því að eftir
meiru sé að slægjast varðandi hag-
ræðingar.
Birgir tók við forstjórastarf-
inu síðastliðið vor, stuttu áður en
skýrsla Ríkisendurskoðunar um
fyrirtækið kom út.
Birgir vonast til þess að ekki verði
þörf á frekari fjárhagslegum stuðn-
ingi frá ríkinu. „En það er auðvitað
mikið að gerast, við erum að missa
einkaréttinn um áramótin þann-
ig að það er margt að breytast. Svo
að ef við þyrftum að sækja meiri
peninga væri það allavega út af því
að við værum búin að gera allt sem
hægt var að gera.“ – sar
Líklega ekki síðustu uppsagnirnar
UTANRÍKISMÁL Sumarliði Ísleifs-
son, lektor í hagnýtri menningar-
miðlun, segir að krafa Íslands hafi
tengst sjálfstæðisbaráttunni. „Með
endurreisn landsins litu menn til
fornaldar og að Íslandi bæri að taka
yfir Grænland,“ segir hann. Guð-
mundur Hálfdánarson, prófessor í
sagnfræði, segir að rökin hafi verið
sú að á miðöldum hafi verið byggð
norrænna manna á Grænlandi. En
sú byggð var löngu horfin þegar
krafan kom upp. „Þetta var hlið-
stætt þeirri umræðu sem nú hefur
verið í gangi um að Bandaríkja-
menn vilji kaupa landið af Dönum.
Þetta er gamaldags nýlenduhugs-
unarháttur,“ segir hann.
Í kringum aldamótin 1900 skrif-
aði Einar Benediktsson skáld fjölda
blaðagreina um tilkall Íslendinga
til Grænlands. Árið 1924 stóðu
stúdentar fyrir borgarafundi þar
sem Einar talaði ásamt Benedikt
Sveinssyni, fyrrverandi þingfor-
seta, og fleirum. Skorað var á ríkis-
stjórnina að halda kröfunni um
„hina fornu nýlendu Íslendinga“ á
lofti. Var „Grænlandsmálið“ tekið
fyrir á Alþingi ári síðar.
Á þessum árum deildu Danir og
Norðmenn um Austur-Grænland og
fór deilan fyrir Alþjóðadómstólinn
í Haag árið 1931. Íslensk stjórnvöld
fylgdust með og héldu sinni eigin
kröfu fram. Jón Þorláksson, fyrsti
formaður Sjálfstæðisf lokksins,
f lutti þingsályktunartillögu um að
gæta hagsmuna Íslands. Íslendingar
hefðu rétt og hagsmuni af landnytj-
um á Grænlandi. Var tillagan sam-
þykkt einróma af utanríkismála-
nefnd þar sem meðal annars sátu
Ásgeir Ásgeirsson og Ólafur Thors.
Hagfræðingurinn Jón Dúason
skrifaði fræðirit um tilkallið til
Grænlands með fjárstuðningi frá
Alþingi og var það þýtt á ensku.
Ekki fór mikið fyrir stuðningi við
tilkallið erlendis.
Sumarliði segir að margir hafi
haldið kröfunni til streitu fram yfir
1960. Þá hafi fiskveiðihagsmunir
ráðið ferðinni. Jafnframt segir
hann að sumir hafi verið helteknir
af þessu í áratugi, til dæmis Pétur
Ottesen, þingmaður Sjálfstæðis-
f lokksins. Krafan hafi hins vegar
ávallt verið byggð á órum. „Íslend-
ingar höfðu varla burði til að stjórna
sjálfum sér á þessum tíma. Erlendis
hefur ábyggilega f lestum fundist
þetta broslegt,“ segir Sumarliði.
Guðmundur segir að Íslendingar
hafi ekki mikið hugsað út í Græn-
lendinga sjálfa. „Að eiga nýlendu
snerist fyrst og fremst um að hafa
tekjur af henni en ekki leggja út í
mikinn kostnað. Almennt viðhorf
Íslendinga til Grænlendinga á þess-
um tíma var að þeir væru einhverjir
skrælingjar, á lægra menningarstigi
og óæðra fólk. Íslendingum var líka
mjög mikið í mun að greina sig frá
þeim,“ segir hann. Sumarliði segir
að þetta viðhorf Íslendinga hafi
breyst þegar ’68 kynslóðin kom
fram. kristinnhaukur@frettabladid.is
Íslendingar gerðu tilkall til
Grænlands fyrir sjálfstæði
Við erum nú að
vinna að því að
endurskipuleggja allt
fyrirtækið frá grunni
Birgir Jónsson, forstjóri Íslandspósts
Áætlanir Trumps
Bandaríkjaforseta um
að kaupa Grænland af
Dönum hafa valdið tölu-
verðri furðu og úlfúð.
Framan af 20. öldinni
héldu Íslendingar fram
kröfu um yfirráð yfir
Grænlandi þó að Ísland
sjálft væri ekki orðið
sjálfstætt.
55 þúsund manns búa á Grænlandi. Það eru eilítið færri en búa í Kópavogi og Hafnarfirði. FRÉTTABLAÐIÐ/FRIÐRIK ÞÓR
Sumarliði
Ísleifsson,
lektor.
1 Tekju hæst innan sinna at vinnu greina Tekjublað
Frjálsrar verslunar birtist í dag en
hér má finna stutta samantekt
yfir tekjuhæstu Íslendingana
innan hinna ýmsu atvinnugreina.
2 Miley Cyrus og Carter: „Stunduðu sama sem kynlíf
á dansgólfinu“ Um helgina sást
til Miley Cyrus með góðvinkonu
sinni Kailyn Carter í hörkusleik á
skemmtistaðnum Soho House í
Vestur-Hollywood.
3 Furðulegur árekstur úti á Granda Að sögn vitna höfðu
ferðamenn leigt jeppa skömmu
áður en slysið varð.
4 Þetta eru fimm tekju hæstu sam fé lags miðla stjörnurnar
Snorri Rafns son, Vargurinn, er sá
tekju hæsti með 1,48 milljónir á
mánuði.
5 Lög maður með tæp ar 14 milljónir á mánuði Ársæll
Hafsteinsson er með tæplega 14
milljónir í mánaðarlaun.
Allar nýjustu fréttir og blað
dagsins eru fáanleg á
www.frettabladid.is
VIÐSKIPTI Sýn hefur birt afkomu-
viðvörun í ljósi þess að fyrri
rekstrarspár voru of bjartsýnar.
Uppfærðar horfur fyrir árið 2019
gefa til kynna að EBITDA-framlegð
ársins verði um 6 prósentum undir
þeirri spá sem áður hafði verið gefin
út, sem var EBITDA á milli 6,0-6,5
milljarðar á árinu, en er nú um 5,6
milljarðar.
Hlutabréf í fyrirtækinu féllu
nokkuð í verði í gær í kjölfar
afkomuviðvörunarinnar.
Í tilkynningu frá Sýn segir að
framkvæmdastjórn sé búin að
breyta uppgjörum deilda sem muni
skila sér í áreiðanlegri spám héðan
í frá. Sömuleiðis hafi aðgerðir sem
gripið var til í rekstrinum í sumar
lækkað kostnaðarstig fyrirtækisins
umtalsvert til framtíðar. – þfh
Rekstrarspáin
of bjartsýn
SAMFÉLAG Tekjuhæsti Íslendingur-
inn á síðasta ári var Jón Björnsson
sem lét af störfum sem forstjóri
Festar í september sama ár. Þetta
kemur fram í árlegu tekjublaði
Frjálsrar verslunar sem kom út í
gær. Samkvæmt útreikningum
blaðsins voru tekjur Jóns að jafnaði
28,4 milljónir króna á mánuði.
Hafa ber í huga að útreikning-
arnir byggjast á útsvarsskyldum
tekjum og þurfa ekki að endur-
spegla föst mánaðarlaun. Þannig er
Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar
erfðagreiningar, næstur á listanum
með 27,5 milljónir á mánuði en í til-
kynningu frá fyrirtækinu segir að
laun hans séu 7,5 milljónir á mán-
uði. Kári hafi á síðasta ári innleyst
séreignarsparnað sem skýri þessar
tekjur.
Róbert Wessman, forstjóri Alvo-
gen, er þriðji á listanum með 27,4
milljónir. – sar
Þrír með yfir 27
milljónir
UTANRÍKISMÁL Össur Skarphéðins-
son, fyrrverandi utanríkisráðherra,
ferðast með Guðlaugi Þór Þórðar-
syni, núverandi utanríkisráðherra,
í vinnuheimsókn í Grænlandi.
Össur er formaður starfshóps
um aukin samskipti Íslands
og Grænlands. „Ég tók að
mér fyrir ríkisstjórnina,
gegn betri vitund og öllum
pólitískum prinsippum, að
stýra þessum hópi sem á að
bæta með bestum hætti
samskipti Íslands og
Grænla nd s veg na
þess að það rímar við
mína fortíð,“ segir
Össur.
Guðlaugur Þór
og Össur munu
heimsækja ýmis
fyrirtæki og sveit-
arfélög í suður-
hluta Grænlands en þó nokkuð er
um íslenskar fjárfestingar í þessum
hluta landsins.
Guðlaugur Þór mun funda með
Ane Lone Bagger sem fer með utan-
ríkismál í Grænlensku landsstjórn-
inni. Tvíhliða samskipti þjóðanna á
sviði viðskipta og menningar og
málefni norðurslóða eru meðal
þess sem er á dagskrá fundar-
ins. Össur gat ekki svarað því
hvort ráðherrarnir muni ræða
ummæli Donalds Trump
Bandaríkjaforseta um
kaup á Grænlandi.
„Ég get ekki talað
f y r ir r áðher r a nn
en mér líst betur á
að Grænlendingar
kaupi Ameríku. Það
er álíka raunhæft
og þessi hugmynd
Trumps.“ - ab
Össur ferðast með
utanríkisráðherra
Össur Skarphéðinsson
2 1 . Á G Ú S T 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð