Dagblaðið Vísir - DV - 11.10.2019, Blaðsíða 6

6 11. október 2019FRÉTTIR
Rekstrarumsjón ehf. • Dalshrauni 11, 220 Hafnarfirði • S: 571 6770 • www.rekstrarumsjon.com • umsjon@rekstrarumsjon.com
LÁTIÐ OKKUR UM REKSTUR
HÚSFÉLAGSINS
Við sérhæfum okkur í umsjón með rekstri húsfélaga
og bjóðum trausta og faglega þjónustu á góðu verði
Hafðu samband og fáðu tilboð strax í dag!
Sjálfboðaliði segist svikinn af Sólsetrinu
n Ekkert kaup og óboðlegar aðstæður n Eigandi vísar ásökunum á bug
Ó
launuðum starfsmönnum,
hvort sem um er að ræða
sjálfboðaliða eða starfs-
nema, hefur fjölgað mik-
ið í atvinnulífinu undanfarin
misseri. Í gegnum heimasíðurn-
ar Workaway og Helpx geta at-
vinnurekendur auglýst eftir sjálf-
boðaliðum í ýmis störf og nokkuð
er um slíkar auglýsingar á Face-
book. Samkvæmt lögum eru sjálf-
boðaliðastörf einungis réttlætan-
leg þegar um er að ræða störf fyrir
mannúðar- eða hjálparsamtök.
Árið 2016 var átakinu Einn
réttur, ekkert svindl hrundið af
stað af ASÍ, en tilgangurinn er að
vinna gegn undirboðum á vinnu-
markaði og svartri atvinnustarf-
semi. Í sameiginlegri yfirlýsingu
ASÍ og SA kemur fram að það sé
andstætt kjarasamningum og
meginreglum á vinnumarkaði að
sjálfboðaliðar gangi í störf launa-
fólks í efnahagslegri starfsemi fyr-
irtækja. Í yfirlýsingunni stend-
ur að samningar við einstaklinga
um lakari kjör en kjarasamningar
kveða á um séu ógildir.
Formenn aðildarfélaga Starfs-
greinasambands Íslands sam-
þykktu í september síðastliðn-
um áskorun til stjórnvalda um að
grípa til aðgerða gegn brotastarf-
semi á vinnumarkaði og svoköll-
uðum félagslegum undirboðum.
Kallað er eftir því að eftirlit með
vinnustöðum verði samræmt og
þétt um land allt.
140 auglýsingar á vef
Workaway
Þrátt fyrir að ólöglegt sé að reka
efnahagslega starfsemi með sjálf-
boðaliðum þá eru enn í dag fjöl-
mörg dæmi um að atvinnurek-
endur hér á landi fari þá leið
að fá til sín ólaunaða, og þar af
réttindalausa, starfsmenn. Á
heimasíðu Workaway þann 8.
október síðastliðinn var að finna
rúmlega 140 auglýsingar frá að-
ilum hér á landi þar sem ósk-
að er eftir sjálfboðaliðum í ýmis
störf. Oftast er um að ræða störf í
landbúnaði og ferðaþjónustu og
þónokkuð er um að fjölskyldur
óski eftir aðstoð við barnagæslu
og heimilishald.
Þráði að koma til Íslands
Slóvakinn Rudolfin Ukacko seg-
ir rekstraraðila Sólsetursins að
Skrauthólum misnota vinnuafl
með því að lokka útlendinga í
sjálfboðaliðastörf og bjóða þeim
upp á bágar aðstæður. Rudolfin
kemur frá smábænum Stará
Lubovna í Norðaustur-Slóvakíu.
„Alveg frá því um síðustu alda-
mót hafði mig dreymt um að flytja
alfarið til Íslands,“ segir hann í
samtali við blaðamann DV. Rud-
olfin kveðst hafa séð auglýsingu
frá Sólsetrinu í gegnum heima-
síðu WorkAway, þar sem ósk-
að var eftir fólki í sjálfboðavinnu
gegn fríu fæði og húsnæði. Þetta
var í apríl á síðasta ári. Sólsetrið
er að Skrauthólum á Kjalarnesi en
á Facebook-síðu setursins er því
lýst sem „miðstöð fyrir námskeið,
athafnir, trommuhringi, andlegar
vitrunarferðir, heilunarathafnir
og ýmislegt fleira.“
„Ég hef áður starfað með ung-
mennum sem hafa glímt við geð-
klofa og einhverfu,“ segir Rudolfin
og bætir við að þótt hann sé ekki
menntaður heilbrigðisstarfsmað-
ur þá hafi það alltaf verið hans
ástríða að hjálpa öðrum.
„Í maí byrjaði ég að vinna á
Sólsetrinu sem sjálfboðaliði. Mér
var sagt að ég myndi verða „hluti
af fjölskyldu“ og að ég myndi fá
mitt eigið herbergi. Það kom þó
margoft fyrir að ég þurfti að fara
úr herberginu á meðan athafnir
fóru þar fram. Þannig að ég end-
aði á því að sofa hér og þar. Náinn
vinur eigendanna sagði mér að
gisting af þessu tagi væri 80 þús-
und króna virði.“
Aðspurður hvort hann hafi
ekki verið meðvitaður um þá
staðreynd að það væri áhætta að
koma til landsins til að sinna sjálf-
boðavinnu, réttindalaus, viður-
kennir Rudolfin að hann hafi ver-
ið auðtrúa. „Ég einfaldlega treysti
þeim, ég treysti því að við værum
að stuðla að jákvæðum breyting-
um og hjálpa öðrum.“
Vond lykt
Rudolfin segir að áður en hann
flutti inn hafi hundur verið
geymdur í herberginu og feng-
ið að gera þar þarfir sínar. „Það
var vond lykt inni í herberginu og
seinna fann ég dauða mús undir
rúminu mínu.“
Honum hafi stöðugt verið lof-
að að aðstæðurnar myndu verða
betri með tímanum. Eftir að hafa
starfað sem sjálfboðaliði í sex
mánuði samdi hann við eigand-
ann um að taka að sér laun-
að starf á staðnum. „Ég þarf að
greiða meðlag og þess vegna gat
ég ekki unnið sem sjálfboðaliði
lengur.“
Rudolfin segist hafa skrifað
undir samning í nóvember síðast-
liðnum og samþykkt að fá greidd
lágmarkslaun fyrir vinnu sína á
Sólsetrinu, enda hafi vinnuveit-
endurnir lofað honum betri kjör-
um seinna meir, auk þess sem
frítt fæði var innifalið. Hann hafi
þá sótt um kennitölu og íslenskan
bankareikning. Hann segist jafn-
framt hafa hlaupið undir bagga
þegar illa hafi staðið á og boðið
vinnuveitendum sínum afnot af
kreditkorti sínu svo hægt væri að
greiða fyrir brýnustu nauðsynjar.
„Þar af leiðandi hurfu allir pen-
ingarnir mínir og seinna meir
hættu þau alveg að borga.“
Rudolfin segist aðeins hafa
fengið greidd laun þrisvar sinn-
um á meðan hann bjó og starf-
aði á Sólsetrinu. Hann hafi engu
að síður skilað inn meira en
300 klukkustundum í vinnu á
mánuði. „Ég stóð í þeirri trú að
við værum að byggja upp samfé-
lag sem myndi styðja við bakið á
þeim sem minna mega sín,“ segir
hann og bætir við að samningur-
inn sem hann hafi skrifað undir á
sínum tíma hafi seinna horfið úr
herberginu hans. Rudolfin seg-
ist hafa orðið veikur og beðið um
frí í nokkra daga. Tveimur dögum
síðar hafi eigandinn fengið hann
með sér í ferð vestur á land þar
sem hann þurfti aðstoð.
„Þegar við komum til baka
endaði ég á bráðamóttöku og
þurfti á sýklalyfjum að halda.
Engu að síður báðu þau mig um
að vinna. Ég entist í sex daga,“ seg-
ir Rudolfin. Hann segir að á þess-
um tímapunkti hafi hann verið
búinn að fá nóg og ekki lengur
haft ástríðu fyrir verkefninu. „Við
gerðum þá með okkur samning
um að ég mætti fara í lok október.“
Rudolfin segir að þremur dögum
seinna hafi starfsmaður komið
inn í herbergið hans að nóttu til
og tilkynnt honum að hann þyrfti
að vera farinn morguninn eftir.
Gæti þurft að yfirgefa Ísland
Hann segir augljóst að brotið
hafi verið á réttindum sínum og
furðar hann sig jafnframt á því
að það geti gerst á stað þar sem
lögð er áhersla á mannrækt.Rud-
olfin segist óviss hvað muni taka
við næst. Hann segir eiganda Sól-
setursins einnig hafa boðist til
að lána honum peninga, sem sé
furðulegt í ljósi aðstæðna. Rud-
olfin segist hafa verið í sambandi
við ræðismann Slóveníu hér á
landi. Hann gæti þurft að yfir-
gefa landið. Auk þess hefur hann
haft samband við stéttarfélag og
lagt inn tilkynningu hjá lögreglu.
Hann segist jafnframt hafa til-
kynnt stjórnendum Workaway
síðunnar um málið. Auglýsing
Sólsetursins hefur nú verið fjar-
lægð af síðunni.
Vísar ásökunum alfarið á bug
Linda Mjöll Stefánsdóttir er eig-
andi Sólsetursins. Hún hafnar
ásökunum Rudolfin. „Hann byrj-
ar að vinna hjá okkur sem sjálf-
boðliði en hættir því síðan mjög
fljótlega og gerist fjölskyldumeð-
limur. Við buðum honum að vera
hjá okkur, að kostnaðarlausu. Það
var allt í jafnvægi, eins og maður
myndi gera á mannlegan máta.“
Linda segir að enginn samn-
ingur hafi verið gerður við Rud-
olfin.
„Hann er að eitra alls staðar út
af sínum persónulegu tilfinning-
um. Það væri allsvakalegt ef það
væri eitthvað sem væri tekið mark
á. Hann er bara að sjá rautt, eins
og allir sem eru í sárauka og eiga í
innra stríði. Hans hugarheimur er
að skapa þessar aðstæður.“
Aðspurð um hvort einhverjir
sjálfboðaliðar hafi kvartað und-
an aðstæðum á Sólsetrinu svarar
Linda því neitandi. „Á Workaway
er fólk að lofsyngja okkur. Þú get-
ur talað við fóllkið allt í kring um
hann, sem hefur verið með hon-
um. Það segja allir sömu söguna.“
n
Auður Ösp Guðmundsdóttir
audur@dv.is
Ósáttur Íslandsdvölin hefur
leikið Rudolfin grátt að eigin sögn.