Fréttablaðið - 30.10.2018, Blaðsíða 11

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Einar Þór Sverrisson FORSTJÓRI: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir ÚTGEFANDI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
RITSTJÓRAR: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5800, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is
MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kjartan Hreinn
Njálsson
kjartanh@frettabladid.is

Það ber vott
um mikið
skilningsleysi
á aðstæðum
þessara
kvenna að
tala um að
ákvörðunin
sé tekin „bara
því henni datt
það í hug“.

Að reka
venjulegt
fyrirtæki á
Íslandi með
krónuna
jafnast á við
hættulega
áhættuhegð-
un. Og að reka
heimili á
Íslandi með
krónuna er
einfaldlega
dýrt. Þetta eru
engin geim-
vísindi.
Tölum aðeins um fíla. Og höfum þá bleika. Og setjum þá í postulínsbúð. Til að vera skýr þá er bleiki fíllinn krónan. Og postu-
línsbúðin er Ísland. Enn á ný er bleiki fíllinn að
gera allt vitlaust í búðinni okkar. Þetta á ekki
að koma neinum á óvart. „Að búa í harmonikku
á sveitaballi“, svona lýstu Samtök iðnaðarins
því hvernig það væri að vera í atvinnurekstri á
Íslandi og búa við krónuna. Ekkert OECD-ríki
hefur upplifað eins miklar sveiflur í raungengi
gjaldmiðilsins síns eins og Ísland hefur gert
undanfarin 15 ár.
Það er flestum ljóst að krónan er orsakavaldur
óstöðugleika. Krónan rýrnar stöðugt í verði og
krefst bæði beltis (háir vextir) og axlabanda
(verðtrygging). Ef við hefðum ekki tekið tvö núll
af krónunni værum við nú með milljón króna
seðil í veskinu. Það segir sína sögu. Þá er krónan
engin töfralausn þegar kemur að vernd gegn
atvinnuleysi eins og sumir telja. Í hruninu, sem
m.a. varð vegna krónunnar, urðu 20.000 manns
atvinnulaus. Í evrulandi er atvinnuleysi sums
staðar hærra en á Íslandi og sums staðar svipað.
En í evrulandi er gjaldmiðill sem kallar ekki á
háa vexti, verðtryggingu, höft og rússíbanaferð.
Það er hvorki tilviljun né heimska að nánast
allar þjóðir Evrópu hafa kosið evruna. Og þær
þjóðir sem hafa efasemdir um evruna eru það
fyrst og fremst af þjóðernisástæðum en ekki af
efnahagslegum ástæðum.
Nú blasir við gengisfelling krónunnar og þær
gerast alltaf á kostnað almennings. Stórfyrirtæk-
in eru auðvitað varin en 251 fyrirtæki á Íslandi
hefur heimild til að reka sig í öðrum gjaldmiðli.
Venjulegar íslenskar fjölskyldur og venjuleg
íslensk fyrirtæki græða ekkert á krónunni. Þvert
á móti veldur hún endalausum kostnaði og
óvissu. Að reka venjulegt fyrirtæki á Íslandi með
krónuna jafnast á við hættulega áhættuhegðun.
Og að reka heimili á Íslandi með krónuna er ein-
faldlega dýrt. Þetta eru engin geimvísindi.
Milljón bleikir fílar
Ágúst Ólafur
Ágústsson
alþingismaður
Samfylkingar-
innar-
-
-
-Að
rétt ná
strætó
Óvinafagnaður sérvitringa
Björn Bjarnason hefur ekki
nennt að horfa á Silfrið í ár og
daga en frétti af rifrildi Gunn-
ars Smára Egilssonar og Stefáns
Einars Stefánssonar og leit því á
„þann hluta þáttarins“. Þótt þessi
snerra hafi dugað til þess að draga
Björn að Silfrinu skilur hann þó
ekkert í Agli Helgasyni að efna til
slíks „óvinafagnaðar“ og vísar til
bandarískra „viðræðuþátta“ sem
„hermt er eftir í Silfrinu“. Björn
telur ólíklegt að nokkrum þátta-
stjórnanda ytra dytti til hugar
að kalla til einhvern sem „boðar
stéttastríð í nafni sósíalista“ enda
svo óskynsamlegt að það á ekki
„erindi nema í einhverja sérvisku
þætti“.
Krónísk kerfisvilla
Jakob Bjarnar Grétarsson segir
á Facebook að stjórnmálafólk
sé „þjakað af ranghugmyndum“
um fjölmiðla og gefur því ekkert
fyrir könnun Birgis Guðmunds-
sonar, dósents við HA, á trausti
þess hóps til fjölmiðla. Þessir
tveir blaðamenn, annar starfandi
en hinn kennandi, hafa gerólíka
sýn á grundvallareðli fjölmiðla
en Jakob segir Birgi telja þá á
einhvern hátt hluta af kerfinu. Ef
svo væri hefðu þeir „engu sam-
félagslegu hlutverki að gegna með
aðhaldi sínu á einmitt þetta sama
kerfi“. Fjórða valds hugtakið er
því með öðrum orðum „algert
grín“. Og rannsóknin þá væntan-
lega líka. thorarinn@frettabladid.is
Að ætla að leyfa fóstureyðingu þegar móðir hefur lokið meira en hálfri með-göngu, bara því henni datt það í hug þá, er svívirðilegt.“ Þetta sagði Inga Sæland, þingmaður og formaður Flokks fólksins, í frétt Fréttablaðsins í gær um fyrirhugað
frumvarp heilbrigðisráðherra um að leyfa þungunarrof
að 22. viku meðgöngu.
Það er hollt að eiga stöðugt og uppbyggjandi samtal
um þungunarrof. Fóstureyðingar hafa verið hluti af
okkar samfélagi í 80 ár. Þær eru og verða hluti af sam-
félagsgerð okkar. En verði umræðan um þetta mikilvæga
mál háð úr skotgröfunum og á forsendum upphrópana,
þá er hún dauðadæmd.
Það að einhver manneskja þurfi að taka slíka
ákvörðun er hörmulegt og að baki geta legið margþættar
ástæður; félagslegar, læknisfræðilegar, og persónulegar.
En það ber vott um mikið skilningsleysi á aðstæðum
þessara kvenna að tala um að ákvörðunin sé tekin „bara
því henni datt það í hug“. Í orðum þingmannsins er að
finna það viðhorf til sjálfsákvörðunarréttar verðandi
mæðra sem blasir við eftir að vanþekking, vanvirðing
og forneskjuleg og úrsérgengin viðhorf hafa verið soðin
niður í það sótsvarta gall sem oft á tíðum einkennir alla
umræðu um þungunarrof.
Örfá tilfelli á ári, teljandi á fingrum annarrar handar,
koma upp þar sem verðandi móðir, gengin 22 vikur,
óskar þess að þungun verði rofin. Hingað til, undir
núverandi og úreltum lögum, hafa þessar konur þurft að
leita út fyrir landsteinana til að fá vilja sínum framgengt.
Ekki er að sjá í þeim rannsóknum sem gerðar hafa verið
að þungunarrof sé frekar gert síðar á meðgöngu með
víðari tímaramma. Á öllum Norðurlöndunum eru 90
prósent þungunarrofa framkvæmd fyrir lok 12. viku og í
kringum eitt prósent eru gerð eftir 16. viku.
Í fyrirhuguðu frumvarpi heilbrigðisráðherra verður
höfuðáhersla lögð á þennan sjálfsákvörðunarrétt. Vilji
verðandi móður ræður og gildir einu hvaða ástæður
liggja að baki ákvörðuninni. Og það er þessi ákvörðun
sem skiptir mestu. Samfélagið, ríkjandi viðhorf eða for-
dæming annarra má ekki bera sjálfsákvörðunarréttinn
ofurliði.
Frumvarpið virðist taka mið af fjölmörgum athuga-
semdum fæðingarlækna, kvensjúkdómalækna,
hjúkrunarfræðinga og fleiri sérfræðinga sem ítrekuðu
í athugasemdum sínum við frumvarpið í sinni upp-
runalegu mynd að skynsamlegast sé að setja mörkin
við 22. viku vegna þess að mörg alvarleg frávik eru ekki
greinanleg fyrr en eftir 18. viku. Að þeirra mati er það
heppilegast að verðandi mæður og foreldrar fái sem
besta mynd af stöðu mála áður en ákvörðun er tekin.
Það er eðlilegt og skynsamlegt viðhorf sem sæmir upp-
lýstu og skilningsríku samfélagi.
Í stað þess að fordæma ættum við að freista þess að
skilja ástæðu ákvörðunarinnar um þungunarrof. Segir
hún mögulega meira um það hvernig við lítum á fötlun
og hugsum um þá sem sem stríða við langvinn og mikil
veikindi í samfélagi okkar, heldur en um ágæti einstakl-
ingsins sem tekur hina erfiðu ákvörðun? Gleymum ekki
því umhverfi sem ákvörðunin er tekin í.
Svívirða
3 0 . O K T Ó B E R 2 0 1 8 Þ R I Ð J U D A G U R10 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN