Morgunblaðið - 28.12.2019, Side 27

27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2019
Útreiðartúr Margir hafa nýtt jóladagana til útivistar af öllu tagi enda vel viðrað til þess flesta daga. Nú eru nokkrar breytingar á veðrinu í vændum með skúrum eða slyddu.
Kristinn Magnússon
Eins og kunnugt er rík-
ir mikið ófremdarástand
varðandi veiðistjórnun á
makríl, norsk-íslenskri
síld og kolmunna og allir
stofnarnir hafa und-
anfarin ár verið ofveiddir
sem nemur um 30% um-
fram ráðgjöf vísinda-
manna. Ekkert heildar-
samkomulag um
skiptingu hefur verið í
gildi síðustu árin og hver
þjóð ákveðið einhliða sín-
ar aflaheimildir. Ofveiðin
mun að óbreyttu hafa
ófyrirséðar afleiðingar
fyrir afkomu fjölda fólks
og fyrirtækja og grafa
undan orðspori allra
samningsaðila sem
ábyrgra fiskveiðiþjóða.
Ísland hefur um árabil
reynt að ná samningum, á
fjölmörgum strandríkja-
fundum, auk sérstakra
funda sem haldnir hafa verið að frumkvæði Íslands
þar sem allir þrír stofnarnir hafa verið ræddir saman.
Það er mat mitt að samningsleysi undanfarinna ára
kalli enn á ný á viðbrögð af hálfu Íslendinga enda er
nauðsynlegt að koma hlutum á hreyfingu.
Nú liggur fyrir að ákveða heildaraflamark Íslands
fyrir stofnana þrjá fyrir næsta ár. Á þessum tíma-
punkti vil ég senda skýr skilaboð til hinna strandríkj-
anna um að nú sé þörf á sameiginlegum aðgerðum,
þessi óábyrga hegðun gangi ekki lengur. Ég hef því
ákveðið að aflamark fyrir Ísland í stofnum norsk-
íslenskrar síldar og kolmunna verði ákveðið á grund-
velli síðustu strandríkjasamninga. Samhliða þessu
mun samninganefnd okkar óska eftir fundum með
hinum strandríkjunum til að ræða þá alvarlegu stöðu
sem er uppi og hvetja til þess að aðilar setjist sem
fyrst niður með það að markmiði að ná samningum
um sjálfbæra veiðistjórn og sanngjarna skiptingu. Það
er mikið í húfi. Skili þetta frumkvæði okkar ekki til-
ætluðum árangri er augljóst að endurmeta þarf stöð-
una.
Eftir Kristján
Þór Júlíusson
» Ofveiðin mun
að óbreyttu
hafa ófyrirséðar
afleiðingar á af-
komu fjölda fólks
og fyrirtækja og
grafa undan orð-
spori allra samn-
ingsaðila.
Kristján Þór Júlíusson
Höfundur er sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra.
Skýr
samningsvilji
Að undanförnu hefur
Morgunblaðið fjallað á
margþættan hátt um
vinnubrögðin sem hafa
tíðkast við skipun nýrra
dómara í landinu und-
anfarin ár. Blaðið á þakkir
skildar fyrir þessa um-
fjöllun, sem blaðamað-
urinn Baldur Arnarson
hefur annast af vand-
virkni. Komið hefur í ljós
að hér er á ferðinni eitt-
hvað sem kalla mætti glórulausa vitleysu,
þar sem sjónarmið um mat á umsækj-
endum og uppröðun þeirra hafa breyst
við hvert tilvik.
Ástæðan fyrir þessu rugli er að mínum
dómi nokkuð augljós. Á árinu 2010 var
gerð breyting á lögum sem færði fulltrú-
um í matsnefnd vald til að ákveða hverjir
skyldu verða fyrir valinu þegar skipað
yrði í embætti. Með þessum hætti var
valdið til þessara ákvarðana í reynd fært
í hendur þeirra sem áhrifamestir eru í
lögfræðingahópnum, sem ræður í dóms-
kerfinu, en bera enga raunverulega
ábyrgð á gjörðum sínum. Það er reyndar
hæpið að þetta fyrirkomulag hafi staðist
ákvæði 14. gr. stjórnarskrár, þar sem
kveðið er á um að ráðherra skuli bera
ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum.
Enginn vafi er á að skipun dómara fellur
þar undir. Sá sem ber ábyrgðina verður
auðvitað einnig að hafa skipunarvaldið.
Svo er ekki í reynd eftir að þessi laga-
breyting var gerð.
Það kemur endurtekið í ljós að dóm-
araelítan er ekki að raða mönnum upp
eftir hæfni. Það er einfaldlega verið að
velja þá sem þetta fólk vill helst fá í hóp-
inn. Þá eru alls konar kunningjatengsl og
-gæska áhrifamesti þátturinn.
Það er kominn tími til að binda endi á
þessa vitleysu. Sjálfsagt er engin aðferð
fullkomin, en sú er skást sem felur nefnd
sérfróðra lögfræðinga að segja til um
hvort umsækjendur uppfylli kröfur um
hæfni án þess að raða þeim í forgangsröð
og síðan ákveði ráðherra hvern skipa
skuli. Sá ráðherra sem sannur verður að
því að misfara með þetta skipunarvald
verður þá að bera ábyrgð á því á þann
stendur nema lögmaður gagnaðilans sé
viðstaddur.
Svo birtist á Þorláksmessu grein eftir
lögmanninn Vilhjálm um samtal mitt við
dómstjórann. Hann skiptir nú um hest í
miðri á. Hann er sem sagt búinn að sjá
að fyrri fullyrðing hans um að ég hafi
talað við dómstjórann, áður en dómarar
voru settir í málið, er röng. Tveir af upp-
haflegum dómurum hurfu úr málinu
vegna dóms MDE í mars á þessu ári. Þá
var málinu frestað ótiltekið en síðar voru
skipaðir tveir nýir í stað þeirra. Og nú
segir Vilhjálmur að samtal mitt við dóm-
stjórann hafi farið fram áður en það
gerðist! Heldur hann að ég hafi í febrúar
verið að tala við dómstjórann um skipan
dómara í síðara skiptið? Hvaða rugl er
þetta? Kannski ætti lögmaðurinn að
rannsaka feril umbjóðanda síns, hæsta-
réttardómarans Benedikts, í einka-
samtölum við lögmenn málsaðila eftir að
mál hefur verið flutt en er ódæmt.
Það nefnilega rifjast upp tilvik sem
upplýst var í fjölmiðlum meðan málið
gegn Baldri Guðlaugssyni var til með-
ferðar í Hæstarétti snemma árs 2012
(dómur gekk 19. febrúar það ár). Þá birt-
ust í fjölmiðlum fréttir um að þeir hefðu
farið saman á bíó, einn dómaranna í mál-
inu og verjandi ákærða. Þetta voru
Benedikt Bogason og Karl Axelsson.
Þessu má slá upp á síðunni jonas.is í
færslu frá 9. febrúar 2012. Þeir fé-
lagarnir sáu myndina Contraband. Ég
hef það fyrir satt, að Sigríður Friðjóns-
dóttir ríkissaksóknari, sem sótti málið
gegn Baldri, hafi ekki setið á milli þeirra
á bíóhúsinu. Vonandi hafa þeir skemmt
sér vel saman. Þar sem ég heiti Jón tel
ég víst að Karl hafi verið séra Jón við
þetta tækifæri og Benedikt þá kannski
guðfaðir hans. Kannski kom dómsmorðið
yfir Baldri undir í bíóhúsinu?
Gleðilega hátíð.
hátt sem hið lýðræðislega
stjórnkerfi okkar ráðgerir.
__________
Þankinn að framan gefur til-
efni til að nefna þá undarlegu
viðleitni margra að telja verst
af öllu að kjörnir stjórnmála-
menn skuli taka ákvarðanir
um málefni ríkisins. Þá sé
betra að umboðslausir „sér-
fræðingar“ ráði. Eins og þeir
séu ólíklegri til að láta geð-
þótta og kunningjagæsku ráða
gjörðum sínum heldur en
stjórnmálamenn? Auðvitað
ekki. Reynslan sýnir að þeir eru, ef eitt-
hvað er, mun verri en stjórnmálamenn-
irnir. Þessir „fagmenn“ bera hins vegar,
eins og áður sagði, enga ábyrgð gagnvart
almenningi á ákvörðunum sínum. Stjórn-
kerfi okkar byggist á því að við kjósum
okkur fulltrúa til að taka svona ákvarð-
anir. Þeir þurfa svo að standa ábyrgir
gjörða sinna gagnvart almenningi í al-
mennum kosningum. Við skulum reyna
að halda okkur við þetta fyrirkomulag.
__________
Hinn 18. desember birti ég í Morgun-
blaðinu spá um hver myndi hljóta dóm-
arambættið við Hæstarétt. Spáin gekk
eftir.
Hvað sem því líður sé ég ástæðu til að
óska nýskipuðum hæstaréttardómara til
hamingju. Ég þykist viss um að hér fer
heiðarlegur og vandaður lögfræðingur
sem vill fyrst og fremst sinna hinu
ábyrgðarmikla embætti af heilindum og
samviskusemi. Ég óska henni velfarnaðar
í starfinu.
__________
Það er svolítið skondið að sjá Benedikt
Bogason, sýslumann dómstóla og hæsta-
réttardómara, vilja byggja ósk sína á
áfrýjun sýknudómsins yfir mér til
Hæstaréttar, þar sem hann starfar sjálf-
ur, á þeirri forsendu að ég hafi talað við
dómstjóra Landsréttar áður en hann tók
ákvörðun um skipun í dóminn. For-
sendan er röng eins og ég hef fjallað um
í grein hér í blaðinu. En Benedikt hefur
byggt málflutning sinn um þetta á því að
dómari og lögmaður megi ekki hafa neitt
saman að sælda meðan á málsmeðferð
Eftir Jón Steinar
Gunnlaugsson »Ég hef það fyrir satt að
Sigríður Friðjónsdóttir
ríkissaksóknari, sem sótti mál-
ið gegn Baldri, hafi ekki setið
á milli þeirra á bíóhúsinu.
Höfundur er lögmaður.
Þankabrot
Jón Steinar
Gunnlaugsson