Fréttablaðið - 14.12.2019, Síða 22

Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRAR: Davíð Stefánsson david@frettabladid.is, Jón Þórisson jon@frettabladid.is,
MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
En í miðjum
fagnaðar-
ópum gætu
Íhaldsmenn
setið uppi
með það að
hafa tryggt
Brexit en
tapað
einingu
Stóra-Bret-
lands.
Davíð
Stefánsson
david@frettabladid.is
Kosningar fóru fram í Bretlandi í vikunni. Ber f lestum saman um að kosningabaráttan hafi verið rislítil. Ekki skorti hins vegar á lægðirnar
sem sumar þóttu ansi djúpar. Ein sú krappasta reið
yfir fjórum dögum fyrir kosningar þegar ljósmynd
birtist í dagblöðum af fjögurra ára dreng sem lá í
keng á gólfi sjúkrahúss í Leeds klæddur Spiderman
náttfötunum sínum með súrefnisgrímu fyrir and-
litinu. Drengurinn hafði verið fluttur á spítalann með
sjúkrabíl en talið var að hann væri með lungnabólgu.
Vegna anna á spítalanum var ekki laust rúm og þurfti
drengurinn að liggja á gólfinu klukkutímum saman er
hann beið þess að fá aðhlynningu.
Heilbrigðiskerfið var eitt af helstu málum sem brann
á kjósendum í nýafstöðnum kosningum í Bretlandi.
Myndin sem olli hneykslan undirstrikaði fjársveltið
sem heilbrigðiskerfið hefur þurft að þola síðustu ár.
Ekki vildu þó allir horfast í augu við vandann.
Boris Johnson var í sjónvarpsviðtali þegar frétta-
maður dró upp símann sinn og sýndi honum myndina
af drengnum á spítalagólfinu. Boris Johnson neitaði
að líta á myndina. Þótt Johnson reyndi ítrekað að
skipta um umræðuefni gaf fréttamaðurinn sig ekki. Að
endingu hrifsaði forsætisráðherrann símann af frétta-
manninum og stakk honum í vasann.
Botninum var þó ekki náð því ekki leið á löngu uns
notendur samfélagsmiðla hallir undir Íhaldsflokkinn
tóku að birta samsæriskenningar um að ljósmyndin
hefði verið fölsuð, sett á svið í þeim tilgangi að koma
höggi á íhaldið. Dularfull færsla sem sögð var skrifuð
af vinkonu hjúkrunarfræðings sem starfaði á spítal-
anum fór eins og eldur um sinu. Konan hélt því fram
að hjúkrunarfræðingurinn hefði séð móður drengsins
taka hann úr sjúkrarúmi, leggja hann á gólfið til að
taka mynd og svo lagt hann aftur í rúmið.
Myndin var hins vegar ekki fölsuð. Forsvarsmenn
spítalans staðfestu að drengurinn hefði þurft að liggja
á gólfinu og báðust afsökunar á aðstöðuleysinu. En
allt kom fyrir ekki. Lygin hafði öðlast sjálfstætt líf og
flakkar enn um samfélagsmiðla þar sem íhaldsmenn
ata móður veiks drengs auri.
Alræmdur skíthæll
Jóhannes Stefánsson, uppljóstrarinn sem svipti
hulunni af meintum mútugreiðslum sjávarútvegsfyrir-
tækisins Samherja í Namibíu, var í viðtali við Kastljós
fyrr í vikunni. Var Jóhannes spurður út í viðbrögð Sam-
herja við málinu sem hafa helst virst felast í ítrekuðum
tilraunum til að sverta mannorð Jóhannesar. „Þeim
er vel komið að reyna að villa um fyr ir fólki,“ sagði
Jóhannes af stillingu.
Isaac Newton er flestum kunnur. Newton var
einn fremsti vísindamaður sögunnar. Hann var líka
alræmdur skíthæll. Hann var undirförull og hörundsár
egóisti sem lagði sig fram við að eyðileggja orðspor
annarra vísindamanna um leið og hann upphóf sjálfan
sig. Annar frægur skíthæll var nóbelsverðlaunarithöf-
undurinn V. S. Naipaul. Þegar Naipaul lést í fyrra, 85
ára að aldri, spratt upp umræða um hvort hægt væri að
aðgreina persónu rithöfundarins frá afrekum hans en
Naipaul var þekktur fyrir hroka, kynþáttahatur, kven-
fyrirlitningu og ofbeldi gegn konum.
Því miður, fyrir forsvarsmenn Samherja, skiptir
spurningin ekki nokkru máli þegar kemur að stóra
mútumálinu. Tilraunir breskra íhaldsmanna til að
sverta mannorð móður veiks drengs gerðu ekki annað
en að beina sjónum að innræti þeirra sjálfra. Þótt
Samherjamenn eyði hverjum einasta milljarði sem
þeir hafa grætt á nýtingu náttúruauðlinda Íslendinga í
þjónustu almannatengslafyrirtækja mun þeim aldrei
takast að hreinsa mannorðið með því að ata aðra auri.
Því hvort sem Jóhannes Stefánsson er móðir Teresa
endurholdguð eða sjálfur skrattinn breytir það ekki
staðreyndum málsins. Við getum strokað Ísak Newton
út úr sögubókunum fyrir að vera skíthæll. Slíkt hefur
þó engin áhrif á virkni þyngdaraflsins.
Newton og Samherji
OPIÐ ALLAR HELGAR
FRÁ KL. 11.00-17.00
KOMDU Í
KOLAPORTIÐ
D Á S A M L E G D E I L D S A M F É L A G S I N S
30
ÁRA
1989 2019
Það eru mikil tíðindi af breskum stjórnmálum. Í höfn er stærsti kosningasigur Íhaldsflokks-ins í 32 ár eða allt frá sigri Margrétar Thatcher árið 1987. Á hinn bóginn er ósigur Verka-mannaflokksins sá versti frá árinu 1935.
Lokið er þeirri pólitísku lömun sem hrjáð hefur
Breta í þrjú ár. Líklegt er að landið muni hafa stöðugri
ríkisstjórn með starfandi meirihluta. En í miðjum
fagnaðarópum gætu Íhaldsmenn setið uppi með það
að hafa tryggt Brexit en tapað einingu Stóra-Bretlands.
Niðurstaðan fyrir Jeremy Corbyn sem stýrt hefur
Verkamannaflokknum frá árinu 2015 er flestum skýr
nema honum. Þetta er versti árangur flokksins í 84 ár.
Bretar hafna þeim sósíalisma sem boðaður var. Þeir
sáu ekki í Corbyn leiðtoga landsins. Í neysluhyggju
jólaundirbúnings hljómuðu gamaldags hugmyndir um
þjóðnýtingu eins og söguskýringar úr Sovét.
Kosningarnar snerust um Brexit. Dugleysi Verka-
mannaflokksins um skýra stefnu var algjört. Reynt var
að höfða til allra óháð afstöðu til Brexit.
Skoski þjóðarflokkurinn, með kröfur um áfram-
haldandi aðild að ESB og sjálfstæði Skotlands, er líka
sigurvegari. Þar vegur líka þungt að síðasti Brexit-
samningur Johnsons gaf Norður-Írum mikla sérstöðu
en ekki Skotum. Krafa um nýja þjóðaratkvæðagreiðslu
um skoskt sjálfstæði er því í kortunum á næsta ári.
Eftir 46 ára aðild eru Bretar á leið úr ESB, til góðs eða
ills. Það verður ekki auðvelt því landið er samtvinnað
öðrum á innri markaði Evrópu. Brottförin úr innri
markaði Evrópu er 31. janúar. Þá tekur við aðlögunar-
tímabil til loka 2020. Á þeim 11 mánuðum verða erfiðar
viðræður um fríverslunarsamning um tollfrjálsan og
kvótalausan aðgang vöru og markaðsaðgang þjónustu í
anda viðskiptasamnings ESB við Kanada og Japan.
Viðræður ættu að geta hafist í mars. Leiðtogafundur
ESB og Bretlands vegna viðræðnanna er fyrirhugaður í
júní. Fram til júlí geta Bretar óskað eftir framlengingu á
aðlögunartímabili sem er í dag til ársloka 2020 en getur
orðið allt til ársloka 2022.
Fram undan eru erfiðir samningar. Í fyrsta lagi
verður þrýstingur á setningu sameiginlegra leikreglna
sem Bretar vilja sem minnst af. Á sama tíma vill ESB
hertar umhverfisreglur sem kallar á aukinn kostnað.
Þá er krafa uppi um kerfi til að leysa úr þeim ágrein-
ingsmálum sem kunna að koma upp.
Í öðru lagi verður tekist á um framtíðaraðgang Breta
að fjármálamörkuðum Evrópu. Þeir missa nú rétt til að
bjóða þjónustu á meginlandinu.
Í þriðja lagi eru úrlausnarefni varðandi fiskveiðar
og aðgang að hafsvæðum Breta. Í Brexit var mikið
rætt um fullveldi yfir eigin landhelgi. Samningur um
gagnkvæmar veiðiheimildir og aðgang að mörkuðum
sjávarafurða, en gerð hans á að ljúka 1. júlí 2020, er ekki
hluti af fyrirhuguðum fríverslunarsamningi.
Þrátt fyrir sífellt fleiri sameiginleg viðfangsefni
Evrópuþjóða á borð við loftslagsbreytingar, vaxandi
áhrif Asíuþjóða og þjóðaröryggismál hafa Bretar kosið
tvíhliða samninga í stað fjölþjóðasamvinnu innri
markaðar Evrópu. Átakaumræða um þessa tvo val-
kosti er rétt að byrja.
Hvað nú?
1 4 . D E S E M B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R18 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN