Hugur og hönd - 01.06.1984, Qupperneq 6

Er heim kom setti hún á stofn hannyrðaverslun er hún
rak um árabil. En það veitti henni ekki sem listamanni útrás
og því er það að hún tekur nemendur í listsaum og byrjar að
skapa. Á tímabili störfuðu einnig hjá henni þekktar er-
lendar listakonur við listsaum. Fyrstu verk hennar þá voru
félagsfánar, sem skipta mörgum tugum og finnast um land
allt. Þá hefst einnig samstarf þeirra listamannsins Tryggva
Magnússonar, sem var bæði skemmtilegt og náið, því hann
skildi strax hugmyndir hennar og útfærði þær og teiknaði til
vinnslu í um 4 áratugi. Hann vissi jafnframt að betra var að
hafa hraðan á, þegar Unnur kallaði.
En síðar verða þáttaskil í lífsstarfi hennar, því nú hefst
þjónusta hennar við íslensku kirkjuna. Hún gerir bæði
messuskrúða, altarisklæði, altaristöflur og dúka, sem bera
hátíðarsvip og reisn. Hún gerði sér far um að nota íslenskt
hráefni í verk sín. Sem dæmi má taka altarisdúkinn í Bessa-
staðakirkju. Er hann ofinn úr íslensku hörgarni, sem
ræktað var í tilraunaskyni á staðnum af þáverandi forseta
Sveini Björnssyni og fékk hann Unni til liðs við sig. Þráðinn
spann svo frú Rakel í Blátúni, en Unnur sá um vefnað og út-
saum. Þennan hörþráð notaði hún er hún gerði hinn mikil-
fenglega föstuhökul er þau hjónin gáfu Hallgrímskirkju í
Reykjavík, og er hann aðeins borinn við messu á föstudag-
inn langa. Á honum eru myndir frá píslargöngu Krists og
upphafsversið í Passíusálmum séra Hallgríms. Einnig gaf
Óli eiginmaður hennar sömu kirkju á sl. páskum altaris-
klæði, sem verður aðeins notað á föstudaginn langa, en á
það er saumað með hörgarninu tákn krossfórnarinnar,
vængþaninn pelíkan-fugl með unga sína. Hefur hann
blóðgað sig á brjósti og er að gefa þeim sinn blóðdropann
hverjum. Bæði hökullinn og altarisklæðið er úr svörtu vað-
máli, spunnið, litað og ofið á Grænavatni í Mývatnssveit.
Ópala úr Glerhallavík, sem hún tíndi sjálf norður þar,
notaði hún töluvert í verk sín og má sjá þá í undurfagurri
altaristöflu er Óli gaf Áskirkju í Reykjavík. Myndin er af
hirti er drekkur af lífsins lind og er hún saumuð með gull-
þræði á vínrautt. Á stríðsárunum var oft erfitt að afla hrá-
efnis og man ég þá er hún hóf að nota steinbítsroð í stað
dýrra erlendra skinna og gafst það mjög vel. Áratugum
saman hefur Ásdís Jakobsdóttir starfað að listmunasköpun
á heimili hennar og var hennar hægri hönd og nánasti starfs-
maður, enda kunni Unnur vel að meta verk hennar, tryggð
og vináttu alla.
Unnur var mjög fróð um hið táknræna skáldamál kirkj-
unnar og mjög vel lesin í þeim fræðum. Utanlandsferðir
hennar voru orðnar æði margar, oft til lækninga eða sjúkra-
húsvistar, en samtímis voru það náms- og kynnisferðir, því
stöðugt var hún að bæta við þekkingu sína. Hún var gædd
miklum skapstyrk og kjarki og hefði fáa ókunnuga grunað
að hún ætti í stöðugri styrjöld við erfiða sjúkdóma í áratugi.
Verk hennar bera það með sér að þar er snilld og ögun að
verki, en ekki síður lotning. Það var gaman að sjá hana
vinna, velta fyrir sér verkefni og hráefni. Hún var fljót og
örugg í hugsun, en óhemju vandvirk og kröfuhörð við sjálfa
sig og aðra. Það var sama hvort haldið var á nál, knipplað
eða skorið í tré, allt var vel gert og listrænt.
Árið 1921 gengu þau í hjónaband Unnur og Óli M. ísaks-
son fulltrúi og urðu því árin þeirra saman 62. Börn eignuð-
ust þau ekki, en til þess var tekið hve börn hændust að heim-
ili þeirra. Sjálf á ég fagrar og skemmtilegar minningar um
þessa móðursystur mína, hef þegið af henni góðar gjafir og
elskusemi allt frá frumbernsku.
Líkamsrækt stundaði hún af kappi. Synti hún jafnan árla
morguns um áratuga skeið í Laugardalslaugum og eignaðist
hún þar marga góða vini. Synt var alla daga er opið var og
skipti veður og færð þar engu máli. Þá fyrst á eftir gat starfið
hafist af krafti og gleði.
Þannig var Unnur.
Hún lést 18. ágúst 1983.
Auður Stefánsdóttir
nýjar bækur sem borist hafa
Nationalmuseet í Kaupmannahöfn hefur gefið út litla bók
„Uld og Hör“. Er þar að finna lýsingu á vinnu bændasam-
félags 19. aldar í Danmörku við framleiðslu vefnaðarvöru
úr þessum þýðingarmiklu efnum. Bókin er prýdd ágætum
teikningum. Frá þjóðminjasafni Dana er líka „Som man
reder“, lítið hefti sem lýsir rúmum og sængurfatnaði á 19.
öld þar í landi. Er fróðlegt að kynnast siðum grannþjóða
okkar og sjá hvað margt er líkt með skyldum.
Þá er að geta „Tváándsstickat“ frá LT-forlaginu í Stokk-
hólmi, sem gefin er út af Dalarnas museum í Falun. Þar er
sagt frá sérstakri gerð af prjóni, sem prjónað er með tveim
þáttum af garni, ein lykkja af hvorum en garninu brugðið
saman við hverja lykkju. Þetta myndar þétt, sterkt prjón án
blaöinu
mikillar teygju og er að því er virðist, bundið við ákveðin
héruð í Svíþjóð og Noregi. Aðferðin er þekkt frá 17. öld. í
bókinni eru ítarlegar leiðbeiningar, munstur og uppskriftir
ásamt gömlum og nýjum myndum.
Frá sama útgáfufyrirtæki er líka „Skinn och láder“ eftir
Ingrid Granberg. Er þar fjallað um skinn, görfun þeirra og
litun, notkun, saumaskap og áhöld því tilheyrandi svo og
skreytingu og snið að ýmsum fatnaði. Svo segja má að þetta
sé prýðisbók.
Síðast en ekki síst er „Gotlándsk sticksöm" Violet Berg-
dahl og Ella Skoglund sáu um útgáfuna fyrir LT-forlagið.
Er þar fjallað um tvíbanda prjón frá gamalli tíð á Gotlandi.
Er bókin prýdd fjölda mynda.
6
HUGUR OG HÖND