Feykir - 26.09.2018, Blaðsíða 7

en þær eru mun betri en hann
nokkurn tímann óraði fyrir.
Þýtt og döbbað
Segja má að einfaldleiki
sýningarinnar sjálfrar sé
hennar helsti styrkur en auk
sýndarveruleikagleraugna
samanstendur hún af þremur
þematengdum upplýsinga-
spjöldum. Þar er útskýrt með
almennum fróðleik hvernig
verslun var háttað fyrir
um einni öld, samgöngur
í harðbýlu landi, hvernig
umhorfs var í baðstofum
torfbæja og verbúðinni þar
sem sjómenn höfðust við á
vertíðum. „Svo er rétt að
geta þess í þessu samhengi að
starfsfólk Héraðsskjalasafns
Skagfirðinga hjálpaði mér
mjög mikið við gerð textans
við plakötin og ekki síður
Laufey Leifsdóttir, starfsmaður
Forlagsins. Hún hjálpaði mér
mikið og svo er hún að taka
saman heimildaskrá yfir rit
sem gætu nýst við að útskýra
orðatiltæki og hvernig orð
verða til. Hún lagði mikla
vinnu í þetta sem ég er
mjög þakklátur fyrir og við
erum mjög þakklát öllum
þeim sem komu að þessu í
sjálfboðavinnu. Það er stór
hópur af fólki þ.á.m. Leikfélag
Sauðárkróks, sem lánaði okkur
búninga sem við notuðum í
upptökum, og Pilsaþytur og
aðrir leikarar.“
Árni segir að þrátt fyrir
að sýningin sé hugsuð sem
farandsýning með það að
markmiði að sem flestir geti
notið hennar sé ekki útilokað
að hún endi sem staðbundin
sýning einhvers staðar, jafnvel
í húsnæði Lundans og vina
hans. „Ég hef verið með þessa
sýningu uppi í hluta hússins og
boðið þeim gestum sem hafa
komið á sýninguna Lundinn
og vinir hans að skoða. Þetta
er allt á íslensku eins og er,
en við erum að vinna í því að
þýða þetta og „döbba“ vídeóin
og þýða plakötin, og allir sem
hafa kíkt á þetta hafa haft
mjög gaman af og sýningin
hlotið góðar viðtökur. Þannig
að það er ekki ólíklegt að við
setjum þessa sýningu upp
einhvers staðar og höfum
hana aðgengilega fyrir
ferðamenn. Og reyndar væri
mjög gaman að taka þessa
sýningu aðeins lengra og sýna í
sýndarveruleika nánar hvernig
vinnubrögðin voru inni í
torfbænum,“ segir Árni og
tekur sem dæmi úr eldhúsinu
eða fólk í heyskap og fleiri
byggingar út úr myndinni,
þannig að þetta var töluverð
vinna en skemmtileg, kemur
vel út.“
Rifinn upp á rassgatinu
Næsta myndband er tekið
upp í baðstofunni í Glaumbæ
og þar fékk Árni til liðs við
sig félagsskapinn Pilsaþyt
og fleiri til að leika og skapa
rétta stemningu. „Það eru tólf
leikarar í því atriði og það var
aldeilis vita frábært að fá fólk
eins og Margréti á Mælifellsá
og Sigrúnu Indriðadóttur á
Stórhóli, sem kunna þetta
gamla handverk, að vinna úr
ullinni og hrosshárinu, og
spinna. Þannig var sviðsett
inni í baðstofunni hvernig
þetta var. Ólafur Sindrason,
kennari í Varmahlíðarskóla,
las upp mansöng úr gamalli
húspostillu sem var þarna í
safninu. Við fengum mjög góða
aðstoð frá Glaumbæ í þessu
verkefni og útkoman varð
mjög skemmtileg,“ segir Árni
og minnist svo skemmtilegs
atviks þegar Katrín Jakobs-
dóttir, forsætisráðherra,
birtist óvænt á tökustað
ásamt Gísla Gunnarssyni,
presti í Glaumbæ og Sigríði
Sigurðarsóttur, sem þá var
forstöðumaður safnsins.
„Þau birtust þarna inni á
gólfi og það var gaman fyrir
leikarana að fá að mynda sig
með forsætisráðherra. Ég vona
að hún geti opnað sýninguna
sem verður núna á RIFF í
byrjun næsta mánaðar. Hún
hafði góð orð um að reyna að
koma á þá frumsýningu,“ segir
Árni og þá er bara að krossa
fingur svo það geti orðið.
Eftir að tökum lauk í
Glaumbæ var haldið vestur á
Firði, í Sjóminjasafnið í Ósvör
í Bolungarvík. Þar var Jóhann
Hannibalsson, safnvörður hjá
Náttúrustofu Vestfjarða, Árna
og föruneyti innan handar.
Árni segir að hann hafi klætt
sig í gömul skinnföt og útskýrt
heilmargt tengt sjómennsku
og verbúðalífi og eitt
orðatiltæki nefnir hann sem
flestir hafa heyrt en kannski
ekki náð að tengja hvaðan það
er komið: Að rífa einhvern
upp á rassgatinu.
„Sýndarveruleikamynd-
böndin hafa annars vegar
þann tilgang að vekja athygli
á sögunni og hins vegar á
orðatiltækjum, notkun þeirra
og hvernig þau urðu til. Það að
rífa einhvern upp á rassgatinu
er komið úr því er menn bundu
band utan um skinnstakkana
sem þeir voru í á sjónum og
brugðu svo bandi í gegnum
klofið og bundu upp og til varð
nokkurs konar G-strengur.
Þetta þjónaði þeim tilgangi
að halda skinnbuxunum uppi
og sjóstakknum saman en
var einnig lífsnauðsynlegt
fyrir sjómennina ef þeir féllu
útbyrðis, þá var hægt að
grípa í þennan streng og rífa
þá upp á rassgatinu. Þessi
skinnklæði voru svo hál þegar
þau blotnuðu að það var
ómögulegt að ná taki á þeim,“
segir Árni og blaðamaður
uppljómast af fróðleiksmola
dagsins.
Árni segir að tökur hafi
gengið vel og allt hafi klárast á
settum tíma. Síðan gerist það
að á vinnslutímabilinu auglýsti
Afmælisnefndin sýningu Árna
á meðal sendiráðanna og úr
varð að fyrsta sýningin var
forsýnd á Menningarnótt.
„Við forsýndum Tímagöngin
18. ágúst á Menningarnótt í
samvinnu við Borgarsögusafn,
vorum í þeirra húsnæði að
Aðalstræti 10, gamla Fóget-
anum, og það gekk svona
glimrandi vel. Við vorum
bara með þrenn gleraugu og
það var biðröð út úr dyrum
allan tímann meðan sýningin
stóð. Við þurftum að vísa
fólki frá á endanum og loka
því gleraugun voru orðin
straumlaus en það var mjög
mikill áhugi á þessu þarna,“
segir Árni. En þetta var bara
byrjunin því á næstu þremur
mánuðum mun sýningin
skottast út í heim, bæði til
Þýskalands og Danmerkur.
En áður, í byrjun október,
munu Tímagöngin verða
sýnd á RIFF, Alþjóðlegu kvik-
myndahátíðinni í Reykjavík, í
anddyri Bíós Paradís. Þaðan fer
sýningin á kvikmyndahátíðina
Nordische Filmtage í Lubeck
(Lubeck Nordik film days) sem
blæs til 60 ára afmælishátíðar.
Þar verður hún sýnd í sérstöku
sýndarveruleikabíói og var
valin sem framlag til að
minnast fullveldisafmælis
Íslands. Sömu sögu er að
segja af Norðurbryggju í
Kaupmannahöfn þar sem að
íslenska sendiráðið í Dan-
mörku verður með hátíðar-
dagskrá 1. desember, þar
verður þessi sýning einnig. Þá
ætla skólarnir í Skagafirði að
taka sýninguna í prufukeyrslu
og byrjar það í næsta mánuði.
„Það er ákveðið að Varma-
hlíðarskóli byrjar í næsta
mánuði með hana. Sýningin
hefur einnig verið kynnt fyrir
grunnskólunum í Reykjavík af
Jóhann Hannibalsson safnvörður Náttúrustofu Vestfjarða klæddur sjóstakk.
MYNDIR: SKOTTAFILM
afmælisnefndinni. Ragnheið-
ur Jóna Ingimarsdóttir, fram-
kvæmdastjóri hennar, kynnti
sýninguna þar. Skólarnir í
Reykjavík sýndu þessu mikinn
áhuga og síðan hef ég kynnt
þetta fyrir verkefnisstjóra
átaks fyrir List fyrir alla, í
þeirri von að ég geti farið með
sýninguna í nokkra daga í
skóla úti á landi sem ekki hafa
sýndarveruleikagleraugu og
þurfa að fá mann og gleraugu á
staðinn. Skólarnir í Reykjavík
eiga gleraugu og geta gert þetta
hjálparaust. Rétt er að nefna
það líka að við stefnum að því, í
samvinnu við Borgarsögusafn,
að setja sýninguna upp í
Árbæjarsafni í einhverja daga
á þessu ári,“ segir Árni sem
er ánægður með viðtökurnar
Í Sjóminjasafninu í Ósvör var ýmislegt að sjá.
Aðalleikararnir, Jörundur og Silvía Rós, á Hólasleðanum.
36/2018 7