Bændablaðið - 20.10.2016, Qupperneq 50

50 Bændablaðið | Fimmtudagur 20. október 2016
Framleiðendasamvinnufélagið
Danish Crown, sem er sérhæft í
slátrun og kjötvinnslu, starfræk-
ir í smábænum Holsted á Suður-
Jótlandi eitt fullkomnasta naut-
gripasláturhús í heimi og rekur
þar einnig fullkomna kjötvinnslu.
Hér fer síðari hluti umfjöllunar
um starfsemi fyrirtækisins í Holsted,
en fyrri hluti umfjöllunarinnar birtist
í síðasta Bændablaði.
Engin bið eftir slátrun
Í fyrri greininni kom fram að slátr-
unargetan hjá Danish Crown er mjög
mikil en félagið er samvinnufélag
bænda og hafa bændurnir í stjórn
lagt mikla áherslu á að það eigi ekki
að vera bið eftir slátrun. Þess vegna
er afkastageta félagsins afar mikil,
en það er skýr stefna að bændur
hafi alltaf rétt á slátrun, svo sé það
félagsins að leysa það hvernig kjötið
verði afsett með sem hagkvæmustum
hætti.
Sjálfvirkt EUROP-matskerfi
Þegar fallið er tilbúið til kælingar
fer það sjálfvirkt í gengum EUROP-
matskerfi en þar sér sérstakur tölvu-
búnaður um að litmæla fallið sem
og að holda- og fitumeta það. Þetta
er gert með sérstökum tölvumynda-
vélum en þó svo að tölvukerfi séu
góð og gild þá er alltaf matsmaður
til staðar einnig og tryggir hann að
sjálfvirka tölvumatið víki ekki frá
hinu rétta mati.
Heimtaka á lægri kostnaði
Almennt þá nemur slátrunar- og
úrvinnslukostnaðurinn 8,5 dönskum
krónum á kílóið, eða um 143 íslensk-
um krónum, og taki bóndi kjötið
heim er það sá kostnaður sem hann
þarf að standa skil á. Fær hann þá
skrokkinn bæði fín- og eða grófunn-
inn eftir því sem óskað er og er það
innifalið í verðinu. Þar sem Danish
Crown er samvinnufélag framleið-
enda geta hins vegar þeir kúabændur
sem að félaginu standa tekið tvo gripi
heim á ári á enn lægra verði, eða
5,25 dönskum krónum á kílóið, sem
svarar til 89 íslenskra króna. Þetta er
þjónusta við eigendur félagsins og
að sögn fulltrúa þess mikið notuð,
en fallið fær að hanga hjá Danish
Crown í 14 daga áður en bóndinn
sækir það. Almennt hvetur Danish
Crown félagsmenn til heimtöku á
kjöti og með því sölu beint frá býli.
Þar á bæ líta menn svo á að slík sala
víkki fyrst og fremst út markaðinn
og auki hlutdeild nautakjöts almennt
á hinum danska markaði og því sé
um að gera að bændur reyni að selja
beint, sé þess nokkur kostur.
Þess má einnig geta að áratuga
hefð er fyrir því að selja kjöt beint til
neytenda í Danmörku og nær undan-
tekningarlaust er verð frá bændum
töluvert hærra en hæsta verð í bestu
kjötverslunum – enda kjötið beint frá
býli. Slík „upprunavottun“ er mik-
ils virði og fullyrða má að danskir
bændur hafi afar vel gert sér grein
fyrir þeim verðmætum sem felast í
því að neytandinn viti hvaðan kjötið
kemur. Það sama gildir almennt um
danska neytendur sem kaupa kjöt
beint af bændum, þeir vita að komi
kjötið beint frá bónda þá er það alltaf
dýrari valkostur en að kaupa kjöt
út í búð.
Margir erlendir starfsmenn í
úrbeiningunni
Þegar fallið hefur verið kælt niður fer
það áfram úr kæligeymslunni og inn
í kjötvinnslusalinn. Flutningurinn
á fallinu er alveg sjálfvirkur og
stjórnar fullkominn tölvubúnaður því
hvaða fall er tekið hverju sinni inn í
kjötvinnslusalinn. Þegar inn í sjálfa
kjötvinnsluna er komið eru þar bæði
gamlir og reyndir danskir starfs-
menn en innan um einnig fjölmargir
erlendir starfsmenn. Þeir eru á sömu
launum og dönsku starfsmennirnir en
ástæðan fyrir því að einkum erlent
fólk vinnur við úrbeininguna felst
m.a. í því að aðsókn í þessi störf
er ekki sérlega mikil og því hefur
Danish Crown fyllt í skarðið með
því að ráða erlent starfsfólk.
Úrbeiningarlínurnar eru tvær
og vinnur fólk þar saman í bónus-
hópum, þ.e. standi allur hópurinn
sig vel og afkasti vel þá er greiddur
bónus til þeirra starfsmanna sem eru
í viðkomandi hópi sem er mældur
upp. Handbragðið er hefðbundið
við úrbeininguna og sjá færibönd
um bæði að koma með hráefni til
viðkomandi starfsmanns og taka frá
viðkomandi unna vöru. Úr úrbein-
ingasalnum fer kjötið svo áfram á
færibandi að pökkunarróbóta sem sér
um að pakka kjötinu í vakúmpakkn-
ingar og merkja með strikamerki og
upprunamerki svo rekjanleikinn sé
tryggður. Kjötið fer svo grófunnið
í geymslu og er þaðan svo selt til
aðila sem vinna áfram með vöðvana
og skera í steikur, gúllas, strimla og
hvað annað sem hugurinn girnist.
350 tonn af hakki á viku
Þó svo að kjötvinnslan í Holsted sé
fyrst og fremst fyrir grófvinnslu, þ.e.
úrbeiningu og pökkun, þá hefur verið
komið upp tvenns konar sérvinnslu
á staðnum. Önnur er hakkdeildin en
þar er unnið á tvöföldum vöktum
363 daga á ári við að útbúa hakk
í pakkningar sem fara svo beint í
sölu í helstu verslunum landsins.
Hakkvinnslan pakkar og merkir hakk
viðkomandi verslun eða vörumerki
og því má í raun segja að enginn
munur sé á nautgripahakki sem selt
er í flestum verslunum í Danmörku,
óháð vörumerki, enda kemur það
nánast allt frá vinnslunni í Holsted.
Munurinn getur þó legið í fituhlut-
fallinu en fullkominn búnaðurinn sér
um að blanda hakkefni og fitu saman
í nákvæmlega þeim hlutföllum sem
kaupandinn hefur óskað eftir. Þannig
er unnið fiturýrt hakk og allt upp í
verulega feitt og þar með ódýrt hakk.
Fullkomnasta nautgripa-
sláturhús í heimi – síðari hluti
Utan úr heimi
Hlutverk sjóðsins er að stuðla að varðveislu og viðhaldi friðlýstra og
friðaðra húsa og mannvirkja, sbr. reglur nr. 577/2016. Samkvæmt
úthlutunarreglunum er heimilt að veita styrki úr sjóðnum til:
viðhalds og endurbóta á friðlýstum og friðuðum húsum og
mannvirkjum.
viðhalds annarra húsa og mannvirkja sem hafa
menningarsögulegt, vísindalegt eða listrænt gildi.
byggingarsögulegra rannsókna, þar með talið skráningu húsa
og mannvirkja, og miðlun upplýsinga um þær.
Umsóknir eru metnar með tilliti til varðveislugildis, t.d. vegna
byggingarlistar, menningarsögu, umhverfis, upprunaleika og tæknilegs
ástands ásamt gildis fyrir varðveislu byggingararfleifðarinnar.
Umsóknareyðublað og nánari upplýsingar, m.a. úthlutunarreglur, er að finna
á heimasíðu Minjastofnunar Íslands, www.minjastofnun.is.
Minjastofnun Íslands hefur eftirlit með að styrkt verkefni séu viðunandi af
hendi leyst og í samræmi við innsend umsóknargögn. Bent er á
leiðbeiningarit um viðhald og endurbætur friðaðra og varðveisluverðra húsa
sem finna má á heimasíðu Minjastofnunar Íslands, undir gagnasafn og á
Húsverndarstofu í Borgarsögusafni Reykjavíkur/Árbæjarsafni.

Sími: 517-8240 - Súðarvogur 20 - www.eyjalind.is
Vertu vinur okkar á Facebook
Gúmmíbelti
- Fyrir smágröfur
Til sölu til flutnings 85,5 m2 og 30,3 m2 hús sem nýtt hef-
ur verið sem veitingaskáli við golfvöll. Í húsunum er m.a.
veitingasalur, eldhús og snyrtingar. Húsin er staðsett á Suður-
landi.
Nánari upplýsingar gefur Magnús Leópoldsson, lögg.
fasteignasali, magnus@fasteignamidstodin.is
Húsnæði til flutnings