Bændablaðið - 25.01.2018, Qupperneq 20

20 Bændablaðið | Fimmtudagur 25. janúar 2018
Landsmenn hrópa á endurbætur á
vegakerfinu en ríkið eykur stöðugt
skattlagningu á bíleigendur sem
notuð er í annað. Samt er talað
um að ekki séu til peningar til
uppbyggingar og viðhalds vega
sem eru þó einhverjar arðbærustu
framkvæmdir sem hægt er að
ráðast í. Á meðan stóreykst
nýting og slit á vegakerfinu,
slysum fjölgar, eigna- og manntjón
eykst samfara auknum kostnaði
heilbrigðis- og öryggiskerfi
landsins.
Eitt fyrsta verk nýrrar ríkisstjórnar
Vinstri grænna, Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks var að leggja
fram fjárlagafrumvarp. Þrátt fyrir
loforð allra þessara flokka um að
skattaálögur yrðu ekki auknar á
almenning í landinu, þá var samt
ákveðið að hækka skatta á eldsneyti
og umferð um nær 5,6 milljarða
króna, eða um 4,6%. Sú upphæð
verður ekki sótt neitt annað en í vasa
bíleigenda í hópi almennings. Þrátt
fyrir verulega auknar skattaálögur
á bifreiðaeigendur þá er samt ekki
verið að nota nema um 29% þeirra
tekna í vegakerfið.
Yfir 330 milljarðar í skatttekjur
af ökutækjum
á 5 árum
Félag íslenskra bifreiða-
eigenda, FÍB, hefur
látið Bændablaðinu í
té sundur liðaðar tölur
um tekjur ríkissjóðs
af umferðinni á
árunum 2014 til 2018.
Að mati FÍB eru sumir tekjuliðirnir
í þessu þó trúlega vanmetnir.
Þarna kemur fram að á þessum
fimm árum verða heildartekjur
ríkissjóðs af ökutækjum um eða yfir
330 milljarðar króna að árinu 2018
meðtöldu [330,879 milljarðar]. Þetta
eru um 2,79% af landsframleiðslu. Í
því sambandi er vert að hafa í huga
að rauntekjurnar af umferðinni hafa
oftast verið hærri en fjárlög hvers árs
segja til um og stundum hefur munað
þar nokkrum milljörðum króna.
Samkvæmt fjárlagafrumvarpi
ríkisstjórnarinnar er gert ráð fyrir
4,6% hækkun tekna af ökutækjum
á þessu ári miðað við fjárlög 2017
og að tekjurnar verði þá 73.044
milljónir króna 2018. Þar af er
kolefnisgjald 3.540 milljónir. Þetta
er töluvert hærri upphæð en öll
vaxtagjöld ríkisins á síðasta ári. Ef
einungis eru teknar beinar tekjur er
upphæðin 52.544 milljónir króna.
Víða finnast matarholurnar
Ef horft er á bakgrunninn í auknum
tekjum ríkissjóðs af notkun ökutækja
sem hlutfalla milli fjárlaga 2017 og
2018 upp á 9,2%, þá ber hæst hækkun
tekna af eldsneyti upp á 10,9%. Þar
af hækkar kolefnisgjald um 52,9%.
Olíugjald hækkar um 12,9%,
þungaskattur/km gjald, hækkar um
11,1%. Vörugjald af bensíni hækkar
almennt um 2%, bifreiðagjald um
4,2%, sérstakt vörugjald hækkar um
1,9%. Aðrar tekjur af bifreiðanotkun
m.a. af númeraplötum, umferðar-
öryggisgjald, ökuskírteini,
skráningargjöld ökutækja og
vanrækslugjöld vegna óskráðra
bifreiða hækkar samtals um 1%.
Á móti kemur að áætluð
hlutfallsleg lækkun verður á tekjum
vegna bifreiðakaupa, þ.e. vörugjalda
upp á -6,5% og virðisaukaskatts upp
á -7%. Væntanlega eru menn þá að
gera ráð fyrir að heldur dragi úr
sölu nýrra ökutækja á nýbyrjuðu ári
miðað við metsöluárið 2017.
Oft verið að berja á þeim sem
eiga undir högg að sækja
Hafa ber í huga að bifreiðaeigendur
eru ekkert annað en þverskurður
samfélagsins. Þótt sumum
stjórnmálamönnum þyki þægilegast
að beita kolefnissköttum til að styðja
við fallega hugmyndafræði varðandi
baráttu við loftslagsbreytingar,
þá virðist lítil hugsun vera á
hverjir verði fyrir þeirri gjaldtöku.
Bíleigendur eru nefnilega ekki
allir í hópi stóreignamanna. Þarna
er t.d. mikill fjöldi námsmanna,
fjölskyldufólks, aldraðra og öryrkja.
Margt af þessu fólki getur alls ekki
án einkabíls verið.
Gert gys að þeim sem síst skyldi
Þegar stjórnvöld á höfuðborgar-
svæðinu benda fólki á að fara
bara í strætó eða að hjóla til að
minnka kolefnisútstreymi, þá er
raunverulega verið að gera gys að
stórum þjóðfélagshópum sem eiga
þegar undir högg að sækja. Auknar
álögur á eldsneyti mun einungis
gera þessu fólki lífið mun erfiðara,
svo ekki sé talað um áhrifin sem
þetta hefur á vísitölu til hækkunar
útlánsvaxta vegna íbúðakaupa.
Þá munu hækkanir vegna aukins
kostnaðar við vöruflutninga fara að
skila sér fljótlega út í vöruverð og í
hringekju neysluvísitölunnar.
Auk þess virðist lítt eða ekki
verið að hugsa til fólks sem býr
utan höfuðborgarsvæðisins. Víða
um land eru engir strætisvagnar
og sennilega er sama hvað fólk í
sveitum bíður lengi í ímynduðum
strætisvagnaskýlum, vagninn mun
aldrei koma. Ekki liggja þangað
heldur malbikaðir hjólreiðastígar
ef þörf verður á að bregða sér af
bæ til að heimsækja sérfræðilækni
í höfuðborginni, kannski í 800
km fjarlægð. Ef um barn er að
ræða verður það síðan varla sett á
bögglaberann.
Ef menn meina eitthvað með tali
sínu um að minnka kolefnisspor
þjóðarinnar, þá ættu stjórnvöld
auðvitað að íhuga þegar í stað að
leggja kolefnisgjöld á innfluttar
matvörur sem auðveldlega mætti
framleiða hér heima. Þar er líklega
verið að puðra 41 þúsund tonnum
af koldíoxíði út í loftið á ári
umfram það sem nauðsynlegt er.
Slík skattlagning er þó trúlega ekki
vænleg til vinsælda.
Dapurleg ráðstöfun tekna
af umferðinni
Þegar skoðað er hvaða hag umferðin
og vegakerfið hefur haft af þessari
skattlagningu er dæmið vægast
sagt dapurlegt. Hvert sem litið er,
sjáum við vegakerfið í miklum
ólestri og víða stórhættulegt eins
og ítrekuð slys bera með sér. Þá
hefur Vegagerðin ítrekað bent
á þá staðreynd að ef viðhaldi
vega er ekki sinnt reglulega, þá
brotnar burðarlag veganna niður
svo margfalt dýrara verður þá
að endurgera það sem aflaga fer.
Hefur vegagerðin m.a. bent á að
verulega mikið vanti upp á að staðið
hafi verið við framlög til vegamála
samkvæmt síðustu samgönguáætlun
2015 til 2018 sem samþykkt var á
Alþingi Íslendinga.
FRÉTTASKÝRING
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is
Rúmir 73 milljarðar innheimtir í opinber gjöld af bifreiðaeigendum 2018 en 21 milljarður fer í vegakerfið:
Um 258 milljarðar af 5 ára skatttekjum
af ökutækjum ekki nýttir til vegamála
– Kostnaður vegna umferðarslysa fer líklega yfir 73 milljarða á þessu ári ef miðað er við alþjóðlega tölfræði
Mynd / HKr.