Bændablaðið - 15.11.2018, Qupperneq 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 15. nóvember 20186
Það hefur líklega ekki farið fram hjá
neinum lesanda þessa blaðs að deilur
standa um tollvernd á landbúnaðarvörum
og reglur sem um innflutning þeirra gilda.
Dómar hafa fallið hér heima og erlendis
þar sem lagt er fyrir íslensk stjórnvöld að
markaðsöflin eigi að vera ofar öllu.
Heilbrigðisreglur og ákvörðunarvaldið
um að við sjálf eigum að ráða því hvað
hingað er flutt inn eru léttvægar fundnar
þegar markaðurinn ræskir sig. Að baki þeim
hagsmunum standa öflugir þrýstihópar
sem hafa vel efni á því að reka eins mörg
dómsmál og þeim sýnist og hafa gott aðgengi
að fjölmiðlum. Félag atvinnurekenda, sem
með raun réttri ætti að kallast Félag heildsala,
er það áberandi að margir halda að það sé
málsvari atvinnulífsins í heild. Afnám
tollverndar og innflutningur á hráu kjöti er
meðal aðalbaráttumála félagsins.
Stanslaus áróður heildsalanna dynur bæði
í fjölmiðlum og í eyru þeirra sem stjórna
landinu. Skiljanlega berjast þeir fyrir sínum
hagsmunum og auknum gróða. Þeir sem
stunda innflutning vilja auka sín umsvif,
flytja inn meiri vörur og fá eitthvað fyrir
sinn snúð. Þetta eru einfaldlega hagsmunir
þessara fyrirtækja. Þeirra viðskiptastríð. Þau
varðar ekkert um búfjár- eða lýðheilsu þegar
hagnaðurinn er annars vegar.
Keyptar hafa verið skýrslur til að reyna
að grafa undan þeim sjónarmiðum að nokkur
hætta sé á ferðum. Það má deila um hversu
mikil hún er, en eitt er víst að hún verður
meiri en í dag.
Ef eitthvað gerist, sem ekki átti að gerast,
þá mun lítið þýða að leita á náðir samtaka
heildsala til að bæta það tjón sem verður. Það er
ekki lengur neinn tryggingasjóður sem bændur
geta leitað til vegna áfalla sem verða með
þessum hætti. Verði einhver lýðheilsuáföll þá
lendir það tjón á samfélaginu í heild.
Nýlega voru sagðar fréttir af því að
sýkingar vegna sýklalyfjaónæmra baktería
hefðu valdið dauða 33.000 Evrópubúa árið
2015. Það er kannski ekki hátt hlutfall af öllum
íbúum álfunnar en það má fullyrða að það
velur enginn slíkan dauðdaga.
Eigum við að hlýða boðvaldi að utan?
Við erum svo heppin hér að við notum
afskaplega lítið af sýklalyfjum í innlendri
landbúnaðarframleiðslu og þannig viljum
við hafa það áfram. Fyrr á þessu ári var gerð
rannsókn á því hvort fyndust sýklalyfjaónæmar
bakteríur í grænmeti hérlendis, bæði innlendu
og erlendu. Þær fundust eingöngu í því
erlenda. Neytendur höfðu ekki hugmynd
um það því slíkar upplýsingar fylgja ekki
með vörunum og þeir gera ef til vill ráð fyrir
því að allt sé með sama hætti og hér heima.
En svo er ekki raunin. Varan getur verið í
fínu ásigkomulagi, litið vel út og bragðast
fullkomlega, en hún er bara ekki sú sama þrátt
fyrir allt framangreint. Við höfum sérstöðu á
Íslandi sem er ekki sjálfgefin og verður illa eða
ekki unnin aftur ef hún tapast einu sinni. Þess
vegna þarf að hugsa um það af alvöru hvort
núna eigi að hlýða boðvaldi að utan eða hvort
við ætlum að reyna að ráða því sjálf hvernig
á að haga málum hérlendis.
Við stöndum líka frammi fyrir annarri
sambærilegri fyrirskipun sem þrýst er á
um að verði innleidd hérlendis að kröfu
markaðarins. Það er hinn svokallaði þriðji
orkupakki Evrópusambandsins. Margir hafa
spurt sig hvers vegna verið sé að gera kröfu
um að innleiða hér reglur um sameiginlegan
orkumarkað ESB þegar að við erum ekki tengd
honum. Um það hefur verið fjallað heilmikið
hér í blaðinu og verður ekki endurtekið hér,
en það hlýtur að vera stór spurning af hverju
við ættum að lögleiða hér í landinu eitthvað
sem enginn hefur sýnt fram á að gagnist og
enginn hefur kallað eftir, bara af því að okkur
berst um það tilskipun. Það hlýtur að vera
spurning hvort við viljum það raunverulega.
Starfsskilyrði íslensks landbúnaðar í húfi
Ákvörðun um innflutning á hráu kjöti verður
tekin á næstu mánuðum. Hún snýst einfaldlega
um það hvort við ætlum að ákveða sjálf
hvernig starfsskilyrði okkar landbúnaðar eiga
að vera eða einhverjir aðrir. Svo einfalt er það.
Bændasamtökin hafa haldið því fram með
miklum þunga að áfram eigi að standa vörð
um íslenskan landbúnað, sérstöðuna sem
hann býr yfir auk eðlilegra og sanngjarnra
starfsskilyrða. Þeim sem þykir litlu varða
að hér sé innlendur landbúnaður hefur líkað
misjafnlega við þann málflutning og reynt
að slá til baka. Það má meðal annars sjá í
nýlegu frumvarpi þingmanna Viðreisnar,
Pírata og Samfylkingar um breytingar á
búvörulögum þar sem gerð er bein árás á
samtökin og reynt að grafa undan stöðu þeirra
sem málsvara bænda í landinu. Það lýsir vel
viðhorfum flutningsmanna til landbúnaðarins
að standa að svona verknaði og hefur ekki
annan tilgang en að reyna að valda uppnámi
og glundroða. Það er sjálfsagt að eiga samtal
um landbúnaðarstefnuna en það verður ekki
gert með þessu hervirki. Hafi þeir skömm
fyrir sem í hlut eiga.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 10.500 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara kostar 5.250 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Umræður um orkupakka þrjú frá ESB
hafa mjög verið að aukast að undanförnu
og hafa menn verið að vakna við þá
staðreynd að um stórmál kunni að vera
að ræða fyrir Íslendinga.
Það vekur athygli að þau sem talað hafa
fyrir því að samþykktar verði lagabreytingar
til að fullgilda þriðja orkumarkaðslagabálk
ESB á Íslandi hafa ekki lagt fram nein rök
fyrir því að Íslendingar hafi einhvern hag
af þeirri innleiðingu. Þvert á móti virðast
einu rökin í stöðunni þau að Íslendingar
hafi þegar innleitt orkupakka númer eitt og
tvö og því sé sjálfsagt framhald að innleiða
pakka númer þrjú og þá væntanlega allt
sem á eftir fylgir. Það er nánast verið að
segja Íslendingum að þeir verði af afsala
sér gríðarlegum völdum yfir allri sinni
orkuumsýslu til ACER, yfirþjóðlegrar
stofnunar Evrópusambandsins, – AF ÞVÍ
BARA!
Það hlýtur að teljast ótrúlegt
dómgreindarleysi að nota það sem rök
í málinu að innleiðing á gjörningi sem
felur í sér jafn stórkostlegt valdaframsal
og orkupakki 3 óneitanlega kallar á, hafi
engin áhrif á Íslandi. Það hlýtur líka að
lýsa ótrúlegri kokhreysti að standa á slíkri
fullyrðingu sem felur beinlínis í sér að
fjölmargir lögfræðingar í Evrópurétti og
sérfræðingar í orkumálum sem hafa tjáð
sig um málið, séu allir að bulla tóma þvælu.
Einn af höfuðpaurum EES-
samningsins fyrir Íslands hönd, Jón
Baldvin Hannibalsson, fyrrverandi
utanríkisráðherra, hefur sagt að EES-
samningurinn í dag sé að stórum hluta
orðinn allt annað fyrirbæri en samið var
um í upphafi. Hann varar Íslendinga
eindregið við að innleiða orkupakka 3 og
vill að hafist verði handa við endurskoðun
EES-samningsins.
Hinn 12. janúar 2018 voru liðin 25 ár
síðan Alþingi samþykkti EES-samninginn.
Samningurinn var fyrst undirritaður 2. maí
árið 1992 í Óportó en öðlaðist gildi 1. janúar
1994. Þá undirrituðu hann sex EFTA-ríki
og tólf aðildarríki ESB. Með samningnum
öðluðust EFTA-ríkin, og þar með Ísland,
aðild að innri markaði ESB en samningurinn
mælir fyrir um hið svonefnda fjórfrelsi,
það er frjálst flæði vöru, fjármagns, frjálsa
þjónustustarfsemi og frjálsa för fólks auk
annarrar samvinnu. Núna eiga aðeins þrjú
EFTA-ríki aðild að samningnum, þ.e.
Ísland, Noregur og Liechtenstein og 28
aðildarríki ESB. Önnur EFTA-ríki hafa
gerst beinir aðilar að ESB, nema Sviss.
Sviss treysti greinilega ekki EES-
pakkanum og fór aðra leið og gerði tvíhliða
samninga við Evrópusambandið. Tvíhliða
samningar, eða tveggja stoða samningar,
byggja á jafnvægi milli samningsaðila.
EES-samningurinn var greinilega í huga
Jóns Baldvins og annarra sem stóðu að
þeirri samningsgerð sem samþykkt var á
Alþingi 12. janúar 1993 slíkur tveggja stoða
samningur. Í dag á EES-samningurinn fátt
skylt með tveggja stoða samningi vegna
þess, að frá gildistöku hans árið 2004 er
búið að innleiða í lög hér á landi einhliða
tilskipanir frá Evrópusambandinu í þúsunda
vís. Það er því ekkert skrítið að Jón Baldvin
telji að forsendur fyrir upphaflegum
samningi séu fyrir löngu brostnar og því
beri að endurskoða hann.
Þarna talar maður sem ætla mætti að hefði
þokkalega innsýn í málið. Rökfærslur hans
bætast við rök lögfræðinga og sérfræðinga
sem hafa sannarlega áður komið að því
að ráða Íslendingum heilt í mikilvægum
samningum. Ef menn vilja ekki hlusta á öll
þau rök – hvernig í ósköpunum ætla menn
þá að rökstyðja innleiðingu á einhverju sem
enginn hagur er af fyrir Íslendinga? /HKr.
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson
smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 – augl@bondi.is Vefur blaðsins:
www.bbl.is bbl@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Sindri Sigurgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
sindri@bondi.is
Mynd / Hörður Kristjánsson
AF ÞVÍ BARA! Viðskiptastríð