Slökkviliðsmaðurinn - 01.05.1976, Blaðsíða 22

Mikill hiti í nægilegan langan t'íma getur
valdið dauða án sýnilegra brunaummerkja.
Þetta skeður aðeins ef líkaminn tekur í sig hita
hraðar en nemur útgufun, en þá hækkar al-
mennt 'hitastig líkamans nægilega til þess að
valda skaða sérstaklega á taugamiðstöðvum
heilans. Lost kemur oft í Ijós í seinvirkum dauða
og getur stafað af hitanum einum saman eða
vegna súrefnissneiðingar að viðbættu miklu
magni kolsýrings. Maður sem verður fyrir mikl-
um hita getur dáið ef hitinn leiðir nógu ört nið-
ur í lungun.
4. Reykur.
Brunalofttegundir frá algengum brennanleg-
um efnum, svo sem tré, innihalda vatnsgufu-
koltvísýring og kolsýring. Þegar súrefnis-
innihald loftsins er ónógt eru í þeim einnig
metan, metanól, formaldehýð og ýmsar sýrur.
Þegar lofttegundir leysast úr brennanlegu efni
bera þær með sér tjöruagnir, sem líta út eins
og reykur. Kolefnisagnir myndast þegar þessi
tjara brotnar niður, þær eru einnig til staðar í
brunalofttegundum frá brennandi olíu og efn-
um úr þeim. Samsetning brunalofttegundanna
er fyrst og fremst háð samsetningu hins brenn-
anlega efnis, hitunarhraða og súrefnismagni
þess sem til staðar er og hitastigi lofttegund-
anna. Það eru þessar litlu kolefnis- og tjöru-
agnir sem eru sýnilegar og nefndar eru reykur.
Rétt er að til eru þær brunaaðstæður þegar
efni brennur án þess að gefa frá sér slíkan reyk,
en yfirleitt fylgir reykur eldi og er eins og log-
inn sýnilegur vitnisburður um eld.
Hitinn og eiturverkanir brunalofttegund-
anna geta verið hættulegar og hin þéttu svífandi
efni í þeim (sem hér verða nefndar reykagnir)
hafa einnig skaðleg áhrif. Litur, stærð og magn
reykagnanna getur verið slík að ljós nái ekki
að komast í gegn og þær byrgi mönnum þann-
ig sýn.
Reykur er oft fyrsta hættumerkið um að eld-
ur sé kominn upp en með blindandi og ert-
andi áhrifum sínum getur hann aukið á ótta
þeirra sem staddir eru á hættusvæðinu. Reyk-
agnir geta verkað ertandi, þegar þeim er andað
ofan í lungun og langvarandi öndun getur vald-
ið tjóni. Auk þess geta reykagnir í loftstraumi
kólnað svo að vatnsgufa og sýrur taki að safn-
ast utan á þær. Slíkar rakamettaðar agnir geta
haft mikil eitrunaráhrif í öndunarkerfinu og
valdið tjóni á augum.
Súrefnisskortur og áhrif þess á menn.
Þegar súrefnisinnihald loftsins minnkar úr
eðlilegu 21% magni í 15% minnkar vöðvageta.
Þegar það minnkar í 14—10% halda menn enn-
þá meðvitund, en dómgreind þeirra minnkar
(þótt þeim sé það ekki Ijóst sjálfum), og þeir
þreytast mjög fljótt. Er það minnkar í 10l—6%
falla þeir saman, en hægt er að lífga þá við með
súrefnisgjöf. Aukin súrefnisþörf við áreynslu
getur orsakað einkenni súrefnisskorts við miklu
hærri hundraðstölu.
Þýtt úr National Fire Protection 'HancLbook.
Karl Taylor.
FERÐASKRIFSTOFÁ
RIKISINS SymarhóteSin vinsælu á 10 stöðum.
Opin fró 15. júní-30. ágúst.
Pantanir í síma 11540.
20
SLOKKVILIÐSMAÐURINN