Spássían - 2010, Síða 26

26
Lifað til að gleyma
The Glasshouse eftir Charles Stross krefst heila-
leikfimi af því tagi sem fær lesandann til að sundla.
Sagan gerist í framtíð þar sem tölvutæknin hefur
fengið nýja vídd og geta menn nú tekið afrit af
vitund sinni, persónuleika og minningum, og flutt
milli líkama og staða á örskotsstundu. Lífið er ekki
lengur háð hrörnandi holdi. Hægt er að skipta
um líkama jafnoft og nærbuxur og vista reglulega
af sér afrit þannig að mögulegt er að snúa aftur
frá dauðum í síðustu vistuðu útgáfu - sem er þá
vonandi nýleg.
Í upphafi er aðalpersóna sögunnar nýkomin úr
minniseyðingu, sem er nokkuð algeng aðgerð í
framtíð þar sem eilíft líf gefur sífelld tækifæri til
þunglyndis og örvæntingar. Flestir kjósa einhvern
tíma á sinni löngu ævi að byrja aftur með hreinan
skjöld. En í þetta skipti virðist fortíðin elta minnis-
lausa aðalpersónuna þar til hún hrökklast í nýjum
líkama inn í gerviveröldina Glerhúsið, sem er
endurgerð af Vestur-Evrópu 20. aldar. Þar þarf hún
að kljást við fáránlegt og óskiljanlegt valdakerfi og
Stross tekst vel að nota þessa framandgervingu til
að lýsa nútímamenningu á hrollvekjandi hátt.
Söguþráðurinn tekur ótal sveigjur og beygjur og
undir lokin áttar lesandinn sig á því að hann hefur
verið að lesa sögu um risavaxna glæpi, refsingu,
iðrun og yfirbót – fást við siðferðisspurningar
sem hafa alltaf og munu kannski alltaf fylgja
mannkyninu.
Sögurnar Chasm City og Diamond Dogs eftir
Alastair Reynolds fjalla einnig um langlífi, tækni og
minnisleysi.
Manneskjur sofa í áraraðir í geimferðum milli
sólkerfa, eru klónaðar, minni og taugakerfi afrituð
eða líkaminn endurnýjaður með gervilimum og
líffærum þar til lítið er eftir annað en vélar. Hvenær
týnist persónan sjálf í þessari eilífu endurnýjun?
Þetta er þó aðeins brot af öllum þeim flækjum sem
verða á vegi hans því hugarflugi Reynolds virðast
engin takmörk sett.
Reynolds er menntaður í geimvísindum og
vann fyrir Evrópsku geimferðastofnunina áður
en hann sneri sér að skáldskap. Hann leggur
stundum fullmikið upp úr lýsingum á tækni,
tólum og tækjum. En þetta eru bækur fyrir sjóaða
vísindaskáldsagnalesendur sem nenna að fylgja
eftir tæknilýsingum, þola umfangsmikið sögusvið
og og njóta þess að glíma við stórar spurningar.
Lesturinn leiðir þá sem treysta sér með í langa
rússíbanareið – sem lýkur þó ekki í lok bókarinnar,
því spurningarnar sem vakna ásækja lesandann
lengi á eftir.
Tveir breskir höfundar dæla nú frá sér geimóperum af nýja taginu þar sem hasar og
melódramatík hefðbundins, afþreyingarmiðaðs vísindaskáldskapar blandast hörðum
vísindalegum staðreyndum og heimspekilegum vangaveltum sem oft eru tengdar
„alvarlegri“ vísindaskáldskap.
Charles Stross og Alastair Reynolds glíma við furðulegar afleiðingar mögulegra tækninýjunga framtíðarinnar
og spurningar á borð við það hvernig vísindin gætu tryggt okkur eilíft líf. Í hverju gæti slíkt eilífðarlíf falist?
Telst það eilíft líf að fá sífellt nýjan líkama en halda persónuleika sínum og minningum? Eða er það jafnvel
sífelld endurnýjun líkamans og regluleg eyðing minninga sem fara að lokum að flækjast fyrir? Hvað er þá
eftir af persónunni sjálfri?
Auður Aðalsteinsdóttir
Charles Stross hefur einnig skrifað
Eschaton-seríuna. Í bókunum Singularity
Sky og Iron Sunrise er fjallað um
framtíðarheim þar sem vitundarlíf sem
kallað er Eschaton reynir að stýra
framvindu sögunnar þannig að ekkert
ógni veldi þess.
Alastair Reynolds skrifaði líka
Pushing Ice sem byrjar sem
forvitnileg ráðgáta en flýgur
svo með lesandann á vit sífellt
undarlegri geimævintýra.