Morgunblaðið - 08.01.2020, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2020 9VIÐTAL
Tómas J. Gestsson segist varkár
maður af eðlisfari en engu að
síður í miklum áhætturekstri.
hjá fyrirtækinu. Hann bendir þá á að efnahags-
samdrátturinn sé líklegur til þess að það dragi
úr ferðalögum Íslendinga. „Þess vegna erum
við, og höfum við alltaf verið, varkár og viljum
geta haldið úti öllum þeim ferðum sem við setj-
um í sölu og það hefur tekist hingað til. Okkur
líst vel á árið, við erum búin að selja yfir 20%
meira inn á árið 2020 en á sama tíma fyrir árið
2019. Salan hjá okkur hefur orðið betri, kannski
vegna þess að fólk hefur treyst því betur að við
séum á góðri leið. Það var ákveðin óvissa í gangi
fyrir ári. Þannig að þetta lítur vel út og við telj-
um að við séum með nokkuð gott skipulag fyrir
þetta ár.“
Farþegaspá Isavia fyrir árið 2020, sem birt
var 23. desember síðastliðinn, gerir ráð fyrir því
að íslenskum ferðamönnum sem ferðast um
Keflavíkurflugvöll fækki um á bilinu 7 til 8 pró-
sent frá því sem var árið 2019. Tómas kveðst
ekki hafa sérstakar áhyggjur af þeirri þróun,
enda hafi þetta ekki komið á óvart og var við
skipulagningu ársins gert ráð fyrir því að eftir-
spurn eftir ferðum myndi verða minni á íslenska
markaðnum.
Framboð minnkandi
Ný flugfélög og áhrif þeirra á markaðinn eru
þó ekki ný af nálinni og rifjar Tómas upp þá
tíma er Iceland Express kom á markaðinn og
svo síðar WOW. Þá hafi framboð einnig aukist
verulega með komu margra erlendra flugfélaga
frá árinu 2013. „Við erum í samkeppni við Ice-
landair og öll þessi flugfélög sem fljúga til Ís-
lands, þeim hefur fjölgað mjög hratt á undan-
förnum árum og með tilkomu allra þessara
flugfélaga fóru þau að fljúga þær leiðir sem við
vorum búin að byggja upp – til dæmis til Tene-
rife og Alicante. Flugfélögin eru ekki síðri sam-
keppnisaðili en aðrar ferðaskrifstofur – þannig
að það er aukin samkeppni.
Hingað til höfum við staðist þá samkeppni,
bæði með borgarferðum að vori og hausti og alls
konar ferðum sem við höfum verið að bjóða. Við
reynum að vera ekki inni á þeim leiðum sem
áætlunarflugfélögin eru á og boðið meira vöru-
úrval fyrir landann, eins og til dæmis Lissabon,
Madeira, Sikiley, Sardiníu, Dubrovnik og Split.
Áfangastaðir sem eru ekki í sölu hjá þessum
áætlunarflugfélögum,“ útskýrir Tómas sem
jafnframt bendir á að Heimsferðir hafa einnig
verið að nýta sér aukið áætlunarflug til að
mynda flug Norwegian til Spánar nú í febrúar
og mars.
Framboð flugfélaganna hefur hins vegar tek-
ið að dragast saman og hefur skipulag Heims-
ferða tekið mið af því en við það skapast tæki-
færi fyrir ferðaskrifstofuna, að sögn fram-
kvæmdastjórans. „Sem betur fer fyrir okkur fer
að draga úr framboði hjá flugfélögunum og við
teljum vera svigrúm fyrir okkur að auka aðeins
í. En við erum alltaf á varðbergi og þurfum að
vera eins og harmonikka, að hafa sveigjanleika
til þess að minnka þegar þörf þykir. Þess vegna
höfum við alltaf rekið fyrirtækið með aðhalds-
semi og sveigjanleika að vopni. Við vitum aldrei
hvernig sumarveðrið verður og verðum að hafa
sveigjanleika sem við náum með því að vera ekki
með of mikið framboð, heldur hæfilegt framboð
en það er ekkert auðvelt að meta það hverju
sinni.“
Þá hafa aðstæður einnig breytt forsendum
framboðsins. „Ég held að þetta óraunhæfa verð
sem hefur verið í gangi að undanförnum fjórum
til fimm árum heyri sögunni til, þó að alltaf séu
einhver tilboð hér og þar. Þá eru menn kannski
orðnir raunhæfari og varkárari í verðlagningu.
Ég hygg að við eigum góða möguleika á að halda
þessari starfsemi áfram.“ Hins vegar sé enn
óljóst hver hugsanleg áhrif geta orðið af fyrir-
hugðu flugfélögunum WOW 2 eða Play. Á móti
komi að kosturinn við ferðaskrifstofur fram yfir
félög sem sinna áætlunarflugi sé að einfaldara
sé að aðlagast breyttum markaðsaðstæðum, að
mati Tómasar.
Sækja á erlenda markaði
„Við höfum verið að fylgjast grannt með
framboðshliðinni og hefur það verið að dragast
saman, en við teljum vera þörf fyrir þessa teg-
und af flugi þar sem Íslendingar hafa áhuga á að
ferðast til nýrra staða. Við erum alltaf að líta
eftir nýjum áfangastöðum, en erum einnig að
bjóða ferðir á hefðbundna staði eins og Tenerife
og Alicante. Okkar stærsti markaður er Ísland
og hann er ekkert risastór, þetta eru 360 þúsund
manns og það er ekkert flugfélag sem getur
byggst eingöngu á íslenska markaðnum. Ég
hugsa að um 90% af farþegum Icelandair séu út-
lendingar. […] Þess vegna höfum við líka verið
að bæta í gagnvart erlenda markaðnum með
flugfélaginu Neos,“ segir Tómas.
„Ég hugsa það séu um átta til tíu þúsund sæti
í það heila, eða 16 til 20 þúsund leggir, sem gert
er ráð fyrir að selja á erlendum mörkuðum.
Stærsti hlutinn er í vor og haust í borgarferð-
unum, þá eru um 1.500 sæti í sölu á móti okkur í
ferðum til Prag, Búdapest, Ljubljana, Brat-
islava, Róm og Zagreb í vor. Þeir fylla heila vél á
móti okkur. Á sumrin erum við að selja til Alic-
ante og Malaga, þó að það sé ekki stór hluti.
Samtals er þetta töluverður fjöldi,“ útskýrir
hann.
Heimsferðir hafa gengið frá samningi við
ítalska flugfélagið Neos sem mun sinna flugi til
allra áfangastaða ferðaskrifstofunnar í sumar
og samtals 80% af öllum ferðum Heimsferða á
árinu. Nær samningurinn til 34 þúsund sæta,
eða 68 þúsund leggja. Tómas segir kostinn við
Neos vera að félagið sé reiðubúið til þess að hafa
flugvél til staðar á Íslandi til þess að sinna
markaðnum hér fjóra daga vikunnar. „Til þess
að halda flugvél hér á Íslandi þarf ákveðinn
fjölda flugferða til þess að standa undir því. Það
er ekki sjálfgefið að finna flugfélag sem veitir
flugvél fjóra daga í viku yfir hásumar. Þetta er
púsluspil fyrir þá líka.“
Internetið ekki endilega betri kostur
Á netinu er nú hægt að nýta bókunarsíður til
þess að leita uppi flug og gistingu um allan heim.
Er blaðamaður spyr hvort dagar ferðaskrifstof-
anna munu vera taldir vegna tækninýjunganna
segir Tómas svo ekki vera. „Við erum búin að
eyða töluverðum fjárhæðum í hönnun á öflugu
bókunarkerfi og við erum að fara að tengjast
flugfélögum til þess að hægt verði að bóka
pakka, flug og gistingu. Þá getur fólk valið
ákveðna daga og þá birtast alls konar pakkar
sem hægt er að velja úr og mun þetta stækka
hjá okkur á næstu misserum. Þannig að við er-
um aðeins að draga úr leigufluginu, verðum
bara með fjóra daga en vorum með alla daga
vikunnar með Primera Air. Markmiðið er að
auka okkar þátt með áætlunarfluginu til þess að
geta boðið meiri tíðni og fleiri áfangastaði.“
Hann segir Heimsferðir með þessari þróun vera
að „færast aðeins meira inn í nútímann“ enda sé
vitað að kauphegðun neytenda hafi breyst.
Þá sé það ekki endilega þannig að hægt sé að
fá lægsta verðið á bókunarsíðum á netinu, að
sögn Tómasar. „Netið getur borgað sig í low-
season en við erum að bjóða mjög samkeppnis-
hæft og hagstætt verð allan ársins hring til allra
áfangastaða. Það hefur gert það að verkum að
við höfum lifað þessi 27 ár með spennandi
áfangastöðum á hagstæðum kjörum. Svo er það
líka þannig að íslenska þjóðin er að eldast og
fólk vill vera í hóp. Vera saman og upplifa fé-
lagsskap. Til dæmis er það vel þekkt á Gran
Canaria að fólk hefur félagsskap hvað af öðru.“
Rétta úr kútnum
„Aðhaldssemi í rekstri. Til þess að geta boðið
gott verð verður að hafa aðhaldssaman rekstur
og svo er það bara mikil vinna að vera stöðugt að
leita nýrra áfangastaða. Vera á tánum – finna út
hvert Íslendingar kunna að vilja fara og fylgjast
með þróuninni. Það þarf alltaf að gæta að sér
svo að kostnaðurinn verði ekki of hár enda er
verð mjög bundið kostnaði í greininni. Sam-
keppnin er svo mikil að það er lítið hægt að
leggja á vöruna og verður maður að geta boðið
lágt verð. Álagningin í ferðabransanum er mjög
lág, ég held að það séu fáar atvinnugreinar sem
hafa jafn lága álagningu. En með útsjónarsemi
kemst maður í gegnum það,“ svarar Tómas
spurður hver sé lykillinn að rekstri ferðaskrif-
stofu.
Hann kveðst bjartsýnn fyrir hönd fyrir-
tækisins og segir það nú vera að rétta úr kútn-
um eftir fall Primera Air. „Við endurskipulögð-
um fjárhag okkar núna á haustdögum, þannig
að við erum nokkuð vel sett fjárhagslega og sal-
an hefur verið góð að undanförnu. Við erum að
vinna okkur út úr þeim vanda sem skapaðist á
haustdögum 2018, þetta tekur allt sinn tíma.“
Morgunblaðið/Eggert