Hvöt - 01.03.1953, Síða 15

H V ö T
13
heilsumissi og heimilisböli. En þó að
vínið sé ef til vill reynsluskóli fyrir
karlmenn, getur það naumast átt við
um kvenfólk. Ekkert er ókvenlegra en
að drekka vín, og vil ég sem minnst
um víndrykkju kvenna tala.
Um áfengisneyzlu æskufólks vil ég
segja það eitt, að ég tel hana hvorki
til bóta né prýði. Dansleikir og aðrar
samkomur geta verið með engu minni
gleðibrag, þó að áfengið sé utan dyra.
Ég hygg flesta munu geta verið sam-
mála um það, að unglingarnir taka
ekki vínpelann með sér á skemmt-
anir til þess eins að auka á glaðværð-
ina, heldur öllu fremur til að öðlast
þann kjark, sem þá skortir. Og svo
ekki meira um það.
Um tóbakið gegnir nokkuð öðru
máli en um vín, það er líka eitur, en
í minna mæli. Þá skiptir það og miklu
máli, að tóbakið rænir menn sjaldan
viti. Tóbaksneyzla er að mínum dómi
aðeins leiður vani, sem á rætur að
rekja til einhvers konar feimni eða
ósjálfstæðis manna. Flestir unglingar
byria að reykja til þess að fylgjast
með, ef svo mætti segja, eða vera
„eins og menn“. Þeir virðast á
einhvern hátt öruggari og sjálfum sér
nægri, ef þeir geta handfjallað vindl-
ing og blásið frá sér reyk. Ef þetta
leikfang er tekið af þeim, er líkt og
þeir séu afvopnaðir. Hygg ég þetta
sálræna atriði, ef mér leyfist að nota
slíkt orð, sé jafnvel meiri þrándur
í götu þeirra, sem vilja hætta að
reykja, en sjálft nikótín-eitrið. Rjúk-
andi vindlingur í munni er ekki prýði
á neinum æskumanni, karli eða konu.
Hins vegar veldur hann margs konar
óþægindum: þungu stofulofti, ösku á
hillum og syllum, að ótöldum bruna-
götum á. dúkum og teppum. Sagan
greinir einnig, að þessir meinlausu
rjúkandi vindlingar hafa valdið mikl-
um eldsvoðum, eignatjóni og jafnvel
eyðingu heilla skóga.
Tyggigúmmí-jórtrið er náskylt reyk-
ingunum. Það er raunar meinlausara,
en það minnir svo óþægilega á vissan
dýraflokk, að þeir, sem það stunda,
glata drjúgum skerf af virðingu sinni.
Hver getur dáð það karlmenni, sem
gengur japlandi um götur borgarinn-
ar eða jafnvel í þéttskipuðum sam-
kvæmum? Ég fyrir mitt leyti fyllist
vorkunnsemi í garð þeirra, og vildi
ég gjarnan geta vísað þessum fórnar-
dýrum menningarinnar á nálægarusla-
körfu.
1 stuttu máli er allt þetta þrennt,
sem ég hef talað um, leiðir lestir. A
þeim er aðeins stigsmunur. Þeir eru
misjafnlega skaðlegir fyrir sjálfa okk-
ur og náungann. Kosturinn við þá er
sá, að hver og einn æskumaður og
kona getur hjá þeim sneytt og án
þeirra verið.
Hver veit
Svör við spurningum á bls. 11:
1. 28. ágúst 1917 í Stokkhólmi.
2. Tómas Guðmundsson.
3. Ivar Aasen.
4. 1811—1886.
5. Sá, sem étur sjálfan sig.
6. Pólski augnlæknirinn Zamenhof.
7. Tryggvi Þórhallsson.
8. Þóra Gunnarsdóttir.
9. 130—140 sinnum.
10. Nýja Sjáland 1893.