Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1976, Síða 83

FÓÐURKÁL OG ÁHRIF ÞESS Á SLÁTURLÖMB 81
leg bragðgæði, en 1 hin minnstu. Tólf ung-
mennanna töldu lifrarnar úr III. fl. vera betri,
en tíu þeirra fannst þær verri. Alls fékk I.
flokkur 72 stig fyrir bragðgæði og meðal-
einkunnina 3,47, en III. flokkur fékk 81,05
stig og því jafnaðareinkunnina 3,68. Ekki
reyndist vera marktækur munur á einkunna-
gjöfunni við stærðfræðiútreikninga.
Aðrar rannsóknhr.
Eins og getið er hér að framan, var gerð
blóðkornamæling og vefjasýni líffæra skoð-
uð. Niðurstöður þeirra rannsókna lágu ekki
fyrir, þegar þetta verkefni var skrifað, og
verða því ekki birtar hér.
Útdráttur og ályktanir.
Spretta fóðurkálsins var góð og fóðurupptaka
lamba mikil, 1,86 FE./Iamb/dag, sem er
mjög svipað og í eldri tilraunum (HalldóR
PÁLSSON Og PÉTUR GUNNARSSON, 1961),
ef tillit er tekið til þess, að aðeins voru hrút-
lömb á kálinu. Þurrefnismagn kálsins fór
vaxandi eftir því, sem leið á haustið, og blöð-
in reyndust með um 2% meira þe. Meltan-
leiki kálsins var mikill og einhver hinn mesti,
sem mældur hefur verið í íslenzkum nytja-
plöntum (Gunnar Ólafsson, 1970), og á
það jafnt við um blöð og stöngla.
Próteínmagn kálsins var um 20—40%
meira en upp er gefið í skandinavískum fóð-
urtöflum (Gunnar Bjarnason, 1966).
I upphafi tilraunar 22/9 má telja, að
nítratköfnunarefni (NQj-N) í kálinu hafi
verið um og yfir lífshættuleg mörk, ef miðað
er við reynslu bandarískra og kanadískra vís-
indamanna (Björn JÓHANNESSON, 1961),
en 4/10 er nítratið komið niður fyrir þessi
mörk, þó að það geti haft áhrif á heilsufar
lambanna. Vitað er til, að mikið nítratmagn
í beitarjurtum veldur dauða búfjár og þá
einkum nautgripa,ef nítratmagnþeirraverður
meira en 2,0%o af NO.,-N í þe. (Brandley
o.fl., 1940). Aðrir telja, að minna nítratmagn,
I, 0—l,5%o NO3-N, skaði heilsu búfjárins,
þótt það sé ekki lífshættulegt (Murhrer o.
fl., 1956). Þá er þekkt, að ef borið er á
um og yfir 150 kg N/ha á plöntur af
krossblómaætt, fer nítratmagn þeirra yfir
2,0%o NOsN mörkin, á meðan sprettan
er hvað mest (Christen Sörensen, 1960,
Björn Jóhannesson, 1961). Ekki varð
vart neinna eituráhrifa við athugun á lömb-
unum dagana 4/10 og 27/10, en hugsanlegt
er, að tilraunin hafi verið lögð út fullseint
um haustið, svo að þeirra yrði vart, þar sem
spretta kálsins var að mestu hætt, þegar
byrjað var að beita lömbunum á það.
Steinefnamagn kálsins virðist vera viðun-
andi, nema hvað kalíum er í meira lagi.
Koparmagnið er nægilegt miðað við aðrar
nytjaplöntur (Steenborg, 1965), en allt að
tíu sinnum meira en er í skandinavísku fóð-
urmergkáli og repju (Breirem og Homp,
1970).
Fyrsm tíu dagana, sem lömbin voru á
kálinu, þyngdust þau afar lítið, og sum
þeirra jafnvel léttust, meðan þau voru að
venjast beitinni og skipta yfir á þetta kraft-
mikla fóður. Eftir 4/10 fóru lömbin að
þyngjast í flokkunum, sem þá voru eftir, og
þá hvað mest þau, sem voru á fóðurkálinu.
Við förgun hafa þau bætt við sig 4,4—4,7
kg af kjöti fram yfir samanburðarlömbin, en
II. fl. hefur ekki bætt við sig neinum fall-
þunga fram yfir I. fl., þó að hann hafi þyngzt
um nær fimm kg á fæti.
III. fóðurkálsfl. bætir aðeins við sig 0,3 kg
af kjöti fram yfir IV. fl., sem tekinn var af
kálinu 21/9, þrátt fyrir það að kálið væri
nægilegt allan tilraunatímann. í úthagaflokk-
unum minnkar kjötprósentan eftir því, sem
líður á haustið, en við fóðurkálsbeitina eykst
hún. IV. lambafl. hafði heldur meiri kjötpró-
sentu við förgun en III. fl., og kemur það til
vegna svengdar þeirra fyrir förgun, eins og