Sjómannadagsblaðið - 30.05.2008, Blaðsíða 2

2 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 30. MAÍ 2008
Við þessi merku tímamót er eðlilegt
að staldra við, horfa um öxl og líta
yfir farinn veg Sjómannadagsins
og þá samleið sem hátíðahöld
sjómanna hafa átt með sjávarútvegi
og siglingum Íslendinga í framþróun
og afturför.
„Virðulegasta og mesta
skrúðganga sem hér hefur sést “
segir í Morgunblaðinu eftir fyrstu
hátíðahöld Sjómannadagsins
6. júní 1938. Það er mikill
hugur í sjómönnum og þeirra
forystusveit, að minna á mikilvægi
sjómannastéttarinnar fyrir land
og þjóð og heiðra minningu þeirra
sjómanna sem farist höfðu við störf
sín, segir í blaðinu.
Sjómannadagsráð setti sér nýtt
markmið árið 1939. „Vér lítum svo
á að langt muni í land til þess að
elliheimili fyrir sjómenn verði reist,
af hinu opinbera, ríki eða bæjum
og teljum því að sjómannastéttinni
gefist hér kærkomið tilefni til að beita
sér fyrir fjársöfnum til stofnunar
elli- og hvíldarheimilis fyrir aldraða
sjómenn. Hér er um menningar- og
mannúðarmál að ræða, sem vér
trúum á að allir geti orðið samhuga
um að vinna að.”
Árið 1920 voru sett lög um að
hásetar skyldu fá 6 tíma hvíld
á sólarhring sem þýddi 18 klst.
vinnudag og árið 1928 voru sett lög
um 8 stunda hvíld sem leiddi af sér
16 klst. vinnudag. Á þessum árum
var mikil umræða um starfsævi
togarasjómanna og höfðu hinir
virtustu læknar á orði að starfsævi
togarasjómanna væri 20-25 ár. Það
þarf ekki mikla ígrundun til að sjá
hvað beið þessara manna við starfslok
langt um aldur fram. Hin endanlega
tillaga Sjómannadagsráðs hljóðaði
svo: „Sjómannadagsráð samþykkir
að vinna að því í nánustu framtíð
að safna fé til stofnunar elli- og
hvíldarheimilis fyrir aldraða farmenn
og fiskimenn.”
Árið 1955 vannst mikill sigur
þegar sett voru lög um 12 klst.
hvíldartíma háseta á togurum. Að
dvalarheimilistillögunni hefur verið
unnið í gegnum árin og nú eru fjögur
dvalar- og hjúkrunarheimili í rekin
á vegum sjómannadagsráðs, 88
leiguíbúðir auk fjölda eignaríbúða
í námunda við Hrafnistuheimilin.
Lætur nærri að um 2000 manns,
starfsfólk, heimilisfólk og
íbúar þjónustuíbúða séu undir
merkjum Sjómannadagsráðs
og Hrafnistuheimilanna.
Hrafnistusamfélagið er því á stærð
við miðlungs kaupstað á Íslandi!
Þótt útihátíðahöld
Sjómannadagsins hafi tekið nokkrum
breytingum í tímans rás standa
þau enn á grunni þeirrar dagskrár
sem lagt var upp með á fyrsta
Sjómannadeginum 1938. Horfin
er mikilfengleg skrúðganga um
miðbæinn og veðbanki tengdur
úrslitum kappróðursins. Nú hefur
verið stofnað nýtt róðrarfélag
í Reykjavík „Stafnið” og hefur
Sjómannadagsráð lánað félaginu 2
kappróðrarbáta. Vonandi leiðir þetta
framtak félagsins fleiri aðila til dáða
og ekki þarf mikið til að endurvekja
veðbanka vegna kappróðurs á
Sjómannadaginn.
Hátíð hafsins
í samstarfi
Faxaflóahafna,
Reykjavíkurborgar og
Sjómannadagsráðs
hefur tekist vel
með fjölbreytilegri
dagskrá laugardag
og sunnudag, góðri
fjölskylduskemmtun
og góðu upphafi
sumars sem vonandi verður okkur
öllum til yndis og ánægju.
Sjómannadagurinn er í
samfylgd með útgerðinni
í tækniframförum og bæt-
tum aðbúnaði sjómanna en
kaupskipaflota í hnignun.
Hver hefði trúað því á árum áður
að íslenskir fossar og fell yrðu flutt
til Færeyja og skipið í eigu íslensku
olíufélaganna sem dreifir eldsneyti
á hafnir landsins yrði einnig skráð
í Færeyjum. Það er dapurt fyrir
eyþjóð að standa frammi fyrir því að
ekkert kaupskip skuli vera skráð á
Íslandi. Er Ísland frjálst ríki og óháð
öðrum þjóðum? Já og nei. Öll þau
kaupskip sem íslenskar útgerðir eru
með á þurrleigu eða tímaleigu losna
sjálfkrafa undan leigusamnings við
Íslendinga á viðsjárverðum tímum.
Þá verður erfitt að fá kaupskip á
leigu eða ætla menn að taka hin
stærstu fiskiskip í fraktflutninga?
Hvaða augum líta stjórnvöld til
íslenskra farmannastéttar? Fáir eru
í námi í Stýrimannaskólanum enda
engar framavonir í kaupskipaflota
sem ekki er til á
Íslandi. Er íslensku
skipafélögunum
skítt sama þótt
enginn íslenskur
kaupskipastóll
sé til, hvað þá
heldur íslensk
farmannastétt?
Ríkisstjórnir
umliðinna ára
hafa boðað mikla
atvinnuuppbyggingu,
m.a. með álverum þar
sem nokkur hundruð
manns starfa í
hverju álveri, fyrir utan afleiddu
störfin sem skipta hundruðum ef
ekki þúsundum. Í þeirri stóriðju
sem þegar er risin hér á landi skipta
flutningar til þeirra orðið milljónum
tonna á ári og flutningar frá þeim
eru um 6-800 þúsund tonn. Talað
er um sjálfsögð atvinnutækifæri
stóriðjunnar en ekki má gleyma þeim
miklu atvinnutækifærum í íslenskri
farmannastétt sem fengist ef íslensk
skip sæu um allan þennan flutning.
Fyrir rúmu ári síðan gerði
ríkisvaldið tilraun til þess að
stofna til alþjóðlegrar íslenskrar
skipaskrár með sama hætti og hinar
Norðurlandaþjóðirnar hafa gert.
Lög þessa efnis tóku gildi 1. janúar
síðastliðinn en koma engum til gagns
vegna kröfu ASÍ kjör áhafna íslenskra
kaupskipa færu eftir íslenskum
kjarasamningum. Fyrir vikið sjá
íslensku skipafélögin engan hag að
því að skrá skip sín hér á landi.
Ég óska sjómönnum og
fjölskyldum þeirra til hamingju með
Sjómannadaginn.
Guðmundur Hallvarðsson,
formaður Sjómannadagsráðs.
„Í fiskidrætti er reynsla og þekking
djúprætt með þjóðinni frá alda öðli,
enda skara íslendingar þar frammúr
starfsbræðrum sínum, öðrum
fiskimönnum, um allan heim. Með
réttu hefur orðið hetja í nútímamáli
tapað allri merkíngu, svipað og séní
eða herra, nema þegar það er haft um
„hetjur hafsins“ á sjómannadaginn;
og hver sá sem á Íslandi notar þetta
fornfræga orð í dag um aðra en
framúrskarandi fiskimenn er einna
líkastur manni sem fer að þéra
hundinn sinn. Verk þessara manna
er sá grundvöllur sem alt þjóðfélagið
hvílir á.“
Þessi skrif nóbelsskáldsins okkar
í þættinum „Flatneskja á Íslandi“í
bókinni Íslendingaspjalli eiga fyllilega
við enn þótt liðlega fjögurra áratuga
gömul séu. Þetta kristallast hvað best
í þjóðarsálinni á Sjómannadeginum
sem nú er haldinn hátíðlegur í
sjötugasta sinn. Hann er í senn
hátíðis- og baráttudagur sjómanna og
fjölskyldna þeirra sem og þjóðarinnar
allrar. Við hyllum þá sem leggja okkur
til lífsbjörgina og minnumst um leið
liðinna með virðingu og stolti.
Fyrir 70 árum, þann 6. júní
1938, komu sjómenn saman, fylktu
liði í skrúðgöngu með tilheyrandi
hátíðarhöldum bæði á Ísafirði og
í Reykjavík og héldu upp á fyrsta
sjómannadaginn. Talið er að hartnær
fjórðungur allra Reykvíkinga, eða
um tíu þúsund manns, hafi tekið
þátt í hátíðinni. Dagurinn öðlaðist
fljótt þann sess sem við þekkjum og
almenna viðurkenningu. Enda höfum
við Íslendingar upp frá þessu haldið
sjómannadaginn hátíðlegan um allt
land og víða í sjávarplássum er þetta
jafnvel mesti hátíðisdagur ársins.
Dagurinn er helgaður
sjómönnum en því ber líka að
fagna hve landsmenn allir eru
meðvitaðir um daginn og gildi hans.
Hátíðarstemning ríkir hvarvetna
og kappkostað er að gera daginn
sem best úr garði. Fjölmiðlar gera
honum verðug skil og sömuleiðis sýna
fjölmörg fyrirtæki og stofnanir hug
sinn til sjómanna með fjölbreyttum
hætti. Allt er þetta þakkarvert og
sýnir og sannar hve mikils íslenska
þjóðin metur sjómannsstarfið.
Það er enda rík ástæða til.
Peningarnir vaxa ekki á trjánum eins
og sumir virðast stundum halda.
Þá þarf iðulega að minna á hvert
vægi sjávarafurða er í útflutningi
þjóðarinnar; hvaðan peningarnir
koma á Íslandi. Sjósókn og fiskveiðar
hafa frá aldaöðli verið lífsbjörg
Íslendinga og það er næsta einstakt
að þjóð skuli hafa byggt samfélag sitt
á einni atvinnugrein að heita má.
Sjávarútvegurinn er aflvaki einhverra
bestu lífskjara í heimi. Þökk sé
dugmiklu og hæfu fólki.
Við Íslendingar njótum mikils álits
á alþjóðavettvangi fyrir nýtingu okkar
á auðlindum hafsins og ýmsir horfa
til Íslands sem nokkurrar fyrirmyndar
á þessu sviði. Það er vitaskuld
ánægjulegt en þrátt fyrir okkar góða
orðspor getum við gert margt betur.
Sem betur fer hefur okkur þó tekist
að byggja upp góðan orðstír sem við
njótum víða um heim. Það er litið svo
á að okkar auðlindanýting einkennist
af ábyrgð og því sé óhætt að kaupa
og selja vörur sem eiga uppruna sinn
innan íslenska fiskveiðistjórnarke
rfisins og eru unnar af íslenskum
fyrirtækjum. Þetta orðspor leggjum
við mikla áherslu á að varðveita. Það
er auðvelt að glata því niður en erfitt
að vinna það upp. Ég hef rækilega
orðið þess var að ákvörðunin um
niðurskurð þorskaflaheimilda í fyrra
er í hugum margra erlendra kaupenda
lifandi sönnun þess að algjörlega megi
treysta Íslendingum á þessu sviði.
Þessi viðbrögð hafa styrkt mig enn
frekar í þeirri trú að rétt hafi verið að
skera þorskkvótann svona niður og
í reynd óhjákvæmilegt ætluðum við
að vera trúverðug áfram og sjálfum
okkur samkvæm.
Það er engin launung að þetta
var erfið ákvörðun enda bitna
afleiðingarnar hvað harðast þar sem
ég þekki best til; við sjávarsíðuna.
En það vissi ég líka að væri einhver
stétt þess megnug að standa
þetta stórviðri af sér væru það
sjómenn. Þeir hafa staðið í stafni
þjóðarskútunnar í hvaða veðri og
vindum sem er og stýrt henni styrkri
hönd með þjóðarhag að leiðarljósi.
Þeir eiga fyrst og fremst heiðurinn af
velmegun okkar og þjóðin á að sýna
sjómönnum þann sóma sem þeim
ber. Með fórnfýsi og þrotlausri elju
hafa þeir lagt grunninn að okkar góða
þjóðarbúi.
Þótt ekkert komi í staðinn fyrir
60 þúsund tonn af þorski og þau
störf sem þeim fylgja hefur þó bæði
verð- og gengisþróun orðið til að létta
mönnum lítið eitt róðurinn. Verð
á íslenskum þorskafurðum hefur
hækkað umtalsvert frá því að ljóst
var að aflaheimildirnar í þorski yrðu
skornar niður. Það endurspeglar ríkan
áhuga kaupenda á íslenskum fiski og
skort á þessum afurðum. Þetta og
verulegar breytingar á gengi íslensku
krónunnar hafa orðið til að bæta mjög
hlut íslenskra sjómanna á þessum
samdráttartíma.
Þegar við mörkum stefnu okkar um
nýtingu sjávarauðlinda snýst hún ekki
einasta um ábyrgð gagnvart okkur
sjálfum sem nú erum ofar moldu
heldur fyrst og fremst gagnvart
afkomendum okkar. Okkur ber
að skila náttúruauðlindunum í að
minnsta kosti jafngóðu ásigkomulagi
og við tókum við þeim. Þetta er
sjálfbær nýting auðlinda og augljós
öllum sem starfa að sjávarútvegi.
Þessu gerir íslenska þjóðin sér líka
grein fyrir því að við ætlum ekki að
byggja á sjávarútvegi eingöngu til
skamms tíma. Þetta er atvinnugrein
sem hér eftir sem hingað til
verður burðarás og grundvöllur
efnahagslífsins. Þess vegna eru svo
miklar skyldur lagðar á okkar herðar.
Það er gríðarlega mikið í húfi að
hægt verði að auka aflaheimildirnar
í framtíðinni svo áfram geti haldið
sú framfarasókn sem sjómenn áttu
heiðurinn af á síðustu öld. Því að
það vitum við – og höfum kynnst
betur núna en nokkru sinni fyrr – að
þrátt fyrir glæstan árangur í ýmsum
öðrum efnum og fjölbreyttari stoðir
efnahagslífsins er sjávarútvegurinn
grunnstoðin. Það slær víðar í
bakseglin en í sjávarútveginum og í
því ölduróti, sem nú gengur yfir, er
hann kjölfestan sem þjóðarskútan
reiðir sig á jafnvel þótt við þurfum að
sætta okkur við lakari aflaheimildir
um hríð. Ég hef því fulla trú á að
okkur takist að sigla upp úr þessum
öldudal. Trú mín á íslenskan
sjávarútveg og þá, sem þar starfa, er
sem fyrr algjörlega óbilandi.
Því miður heggur almættið
stundum skörð í okkar frábæra
hóp. Sem betur fer hefur þó margt
áunnist í öryggismálum sjómanna
og mannskæðum sjóslysum fækkað
með árunum. Betri bátar og skip,
aukin vitneskja um veðurlag,
reynsla og margs konar ráðstafanir
aðrar hafa skilað árangri. Þessi
þróun þarf að halda áfram og með
sífellt öflugri björgunarbúnaði
Landhelgisgæslunnar vex öryggi
sæfarenda. Starf sjómannsins við
erfiðar aðstæður verður þó aldrei
hættulaust og því ber okkur sem
fyrr skylda til að hafa öryggismálin í
öndvegi.
Í ört stækkandi þjóðfélagi með
sífellt fleiri og stærri atvinnugreinum
er hætt við að hlutur þeirra, sem
sjóinn sækja, gleymist. Það má aldrei
gerast. Íslenskur sjávarútvegur hefur
verið og verður undirstaða lífsafkomu
þjóðarinnar og störf sjómanna og
annarra þeirra, er að sjávarútvegi
vinna, verða aldrei metin um of.
Ég óska sjómönnum, fjölskyldum
þeirra og öðrum landsmönnum allra
heilla.
Til hamingju með daginn.
Einar Kristinn Guðfinnsson
sjávarútvegsráðherra.
 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 11. JÚNÍ 006
Á Sjómannadaginn 2005 gat þáver-
andi sjávarútvegsráðherra, Árni M.
Mathiesen, þess að ríkisstjórnin hefði
ákveðið að nöfn þeirra sjómanna er
létust í seinni heimsstyrjöldinni yrðu
skráð á Minningaröldur Sjómanna-
dagsins. Nöfnum 90 sjómanna hefur
nú verið bætt við þau nöfn sem fyrir
voru vegna styrjaldarátaka, en talið er
að um 200 sjómenn hafi farist og hvíli
í hinni votu gröf. Fyrir voru nöfn 113
þeirra sem fórust. Á Minningaröld-
urnar hefur nú á Sjómannadaginn
2006 verið skráð 441 nafn.
Mörg sagan hefur verið skráð um
hrikalegar mannraunir og hetjudáð
sem íslenskir sjómenn lentu í og
jafnvel eftir giftusamlega björgun var
haldið til hafs á ný. Þær eru líka til
skráða heimildirnar um æðruleysi
sjómannskonunnar sem beið milli
vonar og ótta um hvort gæfan fylgdi
skipi og skipshöfn eiginmannsins. Og
sorgarstundin þá prestur barði dyra
og tilkynnti andlát eiginmannsins og
fyrirvinnu heimilisins, frá konu og
mörgum börnum sem aldurs vegna
skynjuðu ekki stundina. Héldu áfram
að leika sér þá prestur yfirgaf heimilið,
en konan lokaði sig afsíðis um stund.
En lífið hélt áfram sinn gang. Enginn
lífeyrissjóður, engar tryggingar, eng-
in áfallahjálp, en oftar en ekki gengu
góðir grannar í hús með söfnunarbauk
til handa sjómannsekkjunni og börn-
unum.
Sagan má ekki falla í gleym kunnar
dá. Æska þessa lands á hverjum tíma
verður að vita og muna söguna, upp-
runann og hvað þurfti að hafa fyrir
því sem leiddi af sér nægtarbrunna
nútímans. Þess vegna er þema Sjó-
mannadagsins í ár helgað sjómönnum
og fjölskyldum þeirra sem voru við út-
kant Íslands í styrjaldarátökum seinni
heimstyrjaldar.
Nýlega var þess getið í fréttu
að 12 þúsund sjómenn hefðu farið í
Slysavarnarskóla sjómanna. Sjómenn,
sem hafa lent í sjávarháska, hafa að-
spurðir oftast getið þess, að rétt við-
brögð þeirra við björgun megi þakka
þeirri kunnáttu sem þeir öðluðust í
Slysavarnarskólanum. Það var sameig-
inleg ákvörðun fulltrúa stéttarfélaga
sjómanna, útgerðarmanna og sam-
gönguráðuneytis til að fækka slysum
á sjó, að enginn skyldi lögskráður á
skip nema að undangengnu námskeiði
í Slysavarnarskólanum.
Í landi er skýlaus krafa gerð til
þeirra manna sem stjórna hvers konar
tækjum til hífinga, eða gefa bendingar
þeim er slíkum tækjum stjórna, skylt
að sækja námskeið og afl sér rétt-
inda til slíkra starfa. Þessi sjálfsagða
krafa nær þó enn ekki til skipa og er
umhugsu arefni hve lengi eigi svo við
að una. Það liggur ljóst fyrir að það
þarf að stuðla að enn frekara öryggi
um borð í skipum og fækkun slysa.
Sú hugsun að slys um borð í skipi sé
eitthvað sem ekki er hægt að komast
hjá og fylgdi áhættusömu starfi sjó-
mannsins er horfin. Því þurfa hags-
munaaðilar að halda vöku sinni og
gefa því ávallt gaum hver næstu skref
eiga að vera í þá átt að fækka slysum
til sjós enn frekar.
Nokkur ár er liðin síðan haldin var
ráðstefna um öryggismál sjómanna.
Fer ekki að ver a tímabært að útgerð-
armenn, sjómenn og þeir sem að ör-
yggismálum sjómanna vinna, beri
saman bækur sínar?
Ég óska sjómönnum og fjölskyldum
þeirra til hamingju með Sjómannadag-
inn. Stöndum saman og tökum þátt í
hátíðarhöldum dagsins.
Guðmundur Hallvarðsson
formaður Sjómannadagsráðs
Sjómannadagurinn er hvoru tveggja
í senn baráttudagur og hátíðisdag-
ur sjómanna. Hann var haldinn í
fyrsta skipti árið 1938 í Reykjavík og
á Ísafirði. Talið er að um tvö þúsund
sjómenn hafi tekið þátt í skrúðgöngu í
höfuðborginni. Á fáum árum breiddist
þessi siður út um land og hefur lengst-
um verið einn mesti hátíðisdagur árs-
ins í mörgum sjávarplássum. Því mið-
ur virðist hann hafa látið undan síga á
stöku stað, en til að mynda í Reykjavík
hefur hann gengið í endurnýju líf-
daga með Hátíð hafsins. Það er vel
enda eigum við að hampa þeim verð-
skuldað sem lagt hafa grunninn að
þeim góðu lífskjörum sem við Íslend-
ingar njótum. Það var ekki tekið út
með sældinni að færa samfélagið frá
fátækt til velsældar en það tókst okkar
kröftugu sjómönnum með einstakri
elju og áræðni.
Sjávarútvegurinn er undirstöðu-
atvinnuvegur þjóðarinnar og hagsæld
henn r byggist á honu . Það er óneit-
anlega mjög sérstakt í hópi þróaðra
þjóða sem búa við góð lífskjör - raunar
ein þau bestu í heimi - að ein atvinnu-
grein standi undir 60 prósentum vöru-
útflutnings og 40 prósentum útflutn-
ingstekna vöru og þjónustu. Þessu
átta sig ekki allir á og í reynd þarf
stundum að minna fólk á þetta, þegar
það veltir fyrir sér hvaðan peningarnir
koma á Íslandi. Þeir koma sem fyrr úr
grundvallaratvinnugrein þjóðarinnar
– sjávarútveginum. Han er aflvaki
einhverra bestu lífskjara í heimi. Þökk
sé dugmiklu og hæfu fólki.
Sjómenn lögðu grunninn að þeirri
hagsæld sem við búum nú við en það
gekk ekki þrautalaust fyrir
sig. Síður en svo. Hafið gefur
og hafið tekur. Af því hefur
íslenska þjóðin ekki farið
varhluta, einkum reyndust
stríðsár seinni heimsstyrj-
aldarinnar okkur dýrkeypt
í mannslífum. Á hverju ein-
asta ári styrjaldarinnar
misstu Íslendingar fjölda
sjómanna í hafið og þótt þeir
færust ekki allir beinlínis af
völdum hernaðarát ka olli
stríðið og afleiðingar þess
miklu um manntjónið. Sér-
staklega var árið 1941 mikið
hörmungaár í sögu íslensks
sjávarútvegs. Þá týndu 125
íslenskir sjómenn lífi, flestir
beint eða óbeint vegna ófrið-
arins. Ekki höfðu orðið slíkir
mannskaðar í röðum sjó-
manna frá því á sjóslysaár-
unum miklu um aldamótin
1700. Ólíku er þó saman að
jafna þar sem aðstæður allar
voru mun frumstæða i og
farkostir veikbyggðari þá en
hartnær 250 árum síðar. Talið er að
rúmlega 200 Íslendingar hafi látið lífið
af völdum stríðsins, nær allt sjómenn
sem margir hverjir hvíla í votri gröf. Í
sjómannadagsræðu sinni í fyrra sagði
Árni Matthiesen forveri minn í starfi
frá því, að til að minnast þeirra sem
þessi örlög hlutu í seinni heimsstyrj-
öldinni ætlaði ríkisstjórnin að tryggja
að nöfn irra allra yrðu skráð á minn-
isvarðann Minningaröldur sjómanna-
dagsins í Fossvogskirkjugarði. Að til-
hlutan Sjómannadagsráðs í Reykjavík
og Hafnarfirði var lögð mikil vinna í
að fá sem gleggstar upplýsingar um þá
íslensku sjómenn sem létust í síðari
heimsstyrjöldinni. Í ljós kom að nöfn
níutíu og eins manns vantaði á Minn-
ingaröldur sjómannadagsins. Úr þessu
hefur verið bætt og vonandi eru nú
nöfn allra þeirra sem svona fór fyrir
í stríðinu að finna á minnisvarðanum
og þeim sá sómi sýndur sem vera ber.
Íslendingar njóta í ríkum mæli
nálægðar við gjöful fiskimið. Við höf-
um skipað okkur í fremstu röð sjáv-
arútvegsþjóða heims enda er íslenskur
sjávarútvegur almennt á heimsmæli-
kvarða. Þar á hann heima og af rðirn-
ar bera þess merki. Á ferð mínum
erlendis hef ég orðið þess áþreifanlega
var að horft er til Íslands sem fyr-
irmyndar á flestum sviðum grein-
arinnar og lokið lofsorði á það sem hér
er gert. Við vitum ósköp vel að ekki er
allt fullkomið hér en það er talað af
virðingu um auðlindanýtingu okkar,
þekkingu, fköst, vöruvöndun, tækni
m rkað þekkingu og svo mætti áfram
telja. Það eru ekki mín orð, einhverra
hlutdrægra eða annarra sem hugs-
anlega eiga hagsmuna að gæta, heldur
dómur þeirra sem vinna með okkur
eða í samkeppni á erlendri grundu.
Fiskurinn er framúrskarandi og það að
hann er veiddur og í mörgum tilfellum
unninn á Íslandi er út af fyrir sig nægj-
anlegt gæðavottorð, hafa margir haft á
orði. Hingað sé að sækja margs konar
kunnáttu, hvort heldur er í frumfram-
leiðslunni eða á þjónustusviðum sem
tengjast sjávarútvegi. Þetta höfum við
löngum vitað en engu að síður lætur
alltaf jafn vel í eyrum að heyra kröfu-
harða viðskiptavini og keppin uta
hafa orð á þessu.
Það eru breyttir tímar í íslenskum
sjávarútvegi. Deilur um fiskveiði-
stjórnunarkerfið hafa rénað mikið,
enda öllum ljóst að það er komið til
að vera í þeim farvegi sem nú er. Um
það þarf því ekki að þjarka frekar.
Þetta kemur m.a. fram í því að óvild
í garð greinarinnar og þeirra sem þar
starfa hefur dalað. Umræða um sjáv-
arútveg á opinberum vettvangi og
hinum pólitíska líka hefur sömuleið-
is minnkað mikið. Og reyndar eru
vísbending r um að þær séu hreinlega
að snúast í aðra átt en áður. Bein-
ast inn á önnur svið. Meginástæðan
fyrir hófstilltari og fyrirferðaminni
umræðu en oft áður eru þau kaflaskil
sem að ofan er getið. Fyrir liggur að
sjávarútvegi stjórnað í megindráttum
á grundvelli framseljanlegs aflahlut-
deildarkerfis, kvótakerfisins. Síðan
höfum við krókaaflamarkskerfið eða
smábátakerfið sem sumir kalla. Auk-
inheldur önnur byggðaleg úrræði og
ráðstafanir til að bregðast við sérstök-
um aðstæðum. Það er búið að stilla af
stærði nar og marka þann ramma sem
me n starfa innan. Í sjávarútvegi eins
og öðrum greinum atvinnulífsins er
óvissan verst. Henni hefur verið eytt
hvað snertir fiskveiðistjórnunarkerf-
ið. Menn ganga að leikreglunum vís-
um og spila eftir þeim.
Með dugnaðarforka í fremstu röð,
framúrskarandi hráefni og skýrt
afmarkaðan leikvöll ganga íslenskir
sjómenn stoltir til sinna verka; að færa
björg í bú. Til hamingju með daginn.
Einar K. Guðfinnsson
sjávarútvegsráðherra
Kveð til sjómanna
Minningaröldur Sj annadagsins
Sagan - Öryggismál
Að Sjómannadagsráði í Reykjavík og
Hafnarfirði standa eftirtalin stéttarfélög
sjómanna:
Skipstjóra- og stýrimannafélagið Aldan Reykja-
vík, Félag íslenskra skipstjór armanna (hafa nú
sameinast í Félag skipstjórnarmanna), Vélstjóra-
félag íslands, Sjómannafélag Reykjavíkur, Félag
íslenskra loftskeytamanna, Sjómannafélag
Hafnarfjarðar, Matsveinafélag Íslands og
Félag bryta.
Tilgangur og markmið
Sjómannadagsráðs eru
m.a.:
Að efla samhug meðal sjó-
manna og hinna ýmsu starfs-
greina sjómannastéttarinnar
og vinna að nánu samstarfi
þeirra.
Að heiðra minningu látinna sjómanna og
sérstaklega þeirra sem látið hafa líf sitt vegna
slysfara í starfi.
Að kynna þjóðinni áhættusöm störf sjómanns-
ins og hin mikilvægu störf sjómannastéttarinnar
í þágu þjóðfélagsins.
Að beita sé fy ir menningarmálum er sjó-
mannastéttina varða og vinna að velferðar-
og öryggismálum hennar.
Að afla fjár til þess að reisa og
reka dvalarheimili, hjúkrunar-
heimili, vistunar- og end-
urhæfingaraðstöðu, íbúðir og
leiguíbúðir, einkum fyrir aldraða
sjómenn og sjómannsekkjur.
Að stuðla að byggingu og rekstri orlofshúsa,
sumardvalarheimila og alhliða orlofsstarfsemi
fyrir sjómenn, fjölskyldur þeirra og starfsmenn
samtaka þeirra.
Að b ita áhrifum sínum á stjórnvöld til setningar
löggjafar til styrktar framgangi markmiða Sjó-
mannadagsráðs.
Stjórn Sjómannadagsráðs
í Reykjavík og Hafnarfirði skipa:
Guðmundur Hallvarðsson, Sjómannafélagi
Reykjavíkur, formaður.
Hálfdan Henrysson, Félagi skipstjórnarmanna,
varaformaður.
Guðjón Ármann Einarsson, Skipstjóra- og stýri-
mannafélaginu Öldunni, gjaldkeri.
Ásgeir Guðnason, Vélstjórafélagi Íslands, ritari.
Birgir H. Björgvinsson, Sjómannafélagi Reykja-
víkur, varagjaldkeri.
Aðild rfélög Sjóman dagsr ðs
Heiðraðir
voru á Sjómanna-
deginum 2005
Eyjólfur Eyjólfsson,
matsveinn
Sigfús Jóhannsson,
vélstjóri
Eyjólfur Guðjónsson,
skipstjóri
Eiríkur Eiríksson,
sjómaður
Grétar Bjarnason,
sjómaður
Forsíðumynd: Varðskipið Ægir á fullri
ferð. Ljósmynd Landhelgisgæslan/Jón
Páll Ásgeirsson stýrimaður.
Útgefandi: Sjómannadagsráð, Hrafn-
istu, Laugarási, 104 Reykjavík.
Framkvæmdastjóri
Sjómannadagsráðs:
Ásgeir Ingvason.
Ritnefnd: Hálfdan Henrysson, Guð-
mundur Lýðsson og Reynir Björnsson.
Umsjón: KOM Almannatengsl /
Sýningar ehf.
Ritstjóri: Þorsteinn G. Gunnarsson
Umbrot: svarthvitt ehf
Ljósmyndir Hreinn Magnússon o. fl.
Auglýsingar: Markfell ehf.
Þórdís Gunnarsdóttir s: 866-3855
Prentvinnsla: Prentsm.
Morgunblaðsins.
Upplag: 67.000 eintök.
Forsíðumynd: Varðskipið Óðinn.
Myndina tók Hreinn Magnússon.
Útgefandi: Sjómannadagsráð,
Hrafnistu, Laugarási, 04 Reykjavík.
Framkvæmdastjóri
Sjómannadagsráðs:
Ásgeir Ingvason.
Ritnefnd: Hálfdan Henrysson,
Guðmundur Lýðsson og Reynir
Björnsson.
Umsjón: KOM Almannatengsl /
Sýningar ehf.
Ritstjóri: Þorsteinn G. Gunnarsson
Höfundar efnis: Bolli Valgarðsson,
Eiríkur St. Eiríksson, Eiríkur
Sigurðsson, Sigríður Hjálmarsdóttir og
Þorsteinn G. Gunnarsson
Umbrot: svarthvitt ehf
Ljósmyndir: Hreinn Magnússon o. fl.
Auglýsingar: Markfell ehf.
Þórdís Gunnarsdóttir s: 866-3855
Prentvinnsla:
Landsprent
Upplag: 67.000 eintök.
Kveðja til sjómanna
Sjómannad gu inn í 70 ár
Stórfengleg hátíðah ld sjóman a
130. MAÍ 2008 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
71. árgangur 30. maí 2008
Sjómannadagurinn í 70 ár