Morgunblaðið - 17.06.2020, Blaðsíða 53

MINNINGAR 53
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 2020
Hæglátur og
svolítið óræður,
virðulegur og við-
mótsþýður. Þannig
kom Alfreð Þor-
steinsson mér fyrir sjónir þegar
leiðir okkar lágu fyrst saman
síðla árs 1993. Þá hófst vinna
við að undirbúa framboð
Reykjavíkurlistans fyrir borgar-
stjórnarkosningarnar vorið eftir.
Það var sameiginlegt framboð
Alþýðubandalags, Alþýðuflokks,
Framsóknarflokks og Samtaka
um kvennalista. Þessir flokkar
lögðu saman krafta sína til að
sigrast á Sjálfstæðisflokknum,
sem lengst af hafði einn stýrt
málum höfuðborgarinnar, og til
að vinna að framgangi fé-
lagshyggju, jöfnuðar og sam-
vinnu. Ég þekkti Alfreð þá bara
af afspurn, hann hafði verið
áberandi í borgarmálum um
langt skeið og einn af forystu-
mönnum Framsóknarflokksins í
borginni. Ég kom inn í pólitík-
ina ungur og hafði ekki mikla
pólitíska reynslu nema úr fé-
lagsstarfi Alþýðubandalagsins.
Það fór svo að við Alfreð vorum
báðir kjörnir í borgarstjórn í
þessum sögulegu kosningum
1994 og störfuðum saman á
vettvangi R-listans í þrjú kjör-
tímabil.
Það fór ekki á milli mála að
Alfreð var þrautreyndur og
hafði marga fjöruna sopið í póli-
tík. Hann var líka mikill keppn-
ismaður og gegndi trúnaðar-
störfum fyrir Fram um árabil.
Svo það var mikill styrkur fyrir
framboðið að hafa Alfreð þar í
forystusveit, ekki síst þegar
ljóst var að R-listinn hefði unnið
meirihluta í kosningunum. Af 8
borgarfulltrúum meirihlutans
voru 3 karlar, við Alfreð og Pét-
ur Jónsson, og 5 konur, Ingi-
björg Sólrún, Guðrún Ág., Sig-
rún Magg, Gunna Ö. og
Steinunn Valdís. Þetta varð
strax samhentur og traustur
hópur, þótt við kæmum úr ólík-
um áttum með mismunandi bak-
grunn og viðhorf. Og það var oft
fjör og gleði á fundum og í
vinnuferðum borgarstjórnar-
flokksins – þar var Alfreð var
„the grand old man“, yfirveg-
aður og kíminn í senn. Á
Reykjavíkurlistaárunum tók Al-
freð að sér að stýra orkumálum
og innkaupamálum borgarinnar
og gerði það með sóma og
forsjá, þótt einhverjum þætti
kappið fullmikið á köflum.
Alfreð var ráðagóður sam-
starfsmaður, hann hafði djúpan
skilning á stjórnmálum og átti
auðvelt með að setja sig í spor
annarra og þar með að finna
sameiginlegar lausnir og mála-
miðlanir þegar þess þurfti við,
bæði innan meirihlutans og við
minnihlutann í borgarstjórn. En
hann var um leið góður mála-
fylgjumaður sem vann eindregið
að þeim markmiðum og verk-
efnum sem sett höfðu verið og
gat verið snarpur í rökræðum
við pólitíska mótherja. Hann var
ekki alltaf orðmargur en menn
lögðu við hlustir þegar hann tók
til máls. Við Alfreð áttum allan
tímann gott samstarf og milli
okkar ríkti traust og virðing.
Fyrir kom að við tókumst á um
markmið og leiðir eins og geng-
ur en hann skipti sjaldan skapi
og við gátum alltaf lent málum
farsællega. Ekki síst reyndi á
það þegar örlítið gaf á bátinn á
síðasta kjörtímabili Reykjavík-
urlistans. Þá varð samstarf okk-
ar hvað nánast.
Alfreð Þór
Þorsteinsson
✝ Alfreð ÞórÞorsteinsson
fæddist 15. febrúar
1944. Hann lést 27.
maí 2020.
Útför Alfreðs fór
fram 16. júní 2020.
Að leiðarlokum
er mér efst í huga
þakklæti fyrir að
hafa kynnst Alfreð
Þorsteinssyni og
starfað með honum
að málefnum borg-
arinnar og Reyk-
víkinga um tólf ára
skeið. Ég votta
Guðnýju, dætrum
þeirra og fjölskyld-
um innilega samúð.
Árni Þór Sigurðsson.
„Allir vildu Lilju kveðið
hafa.“
Heiðursmaður og leiðtogi fell-
ur frá – Alfreðs Þorsteinssonar
verður lengi minnst.
Það er mér ljúft og skylt að
minnast hér mikils heiðurs-
manns, leiðtoga, keppnismanns
og einstaklega heilsteyptrar
persónu sem Alfreð Þorsteins-
son var.
Kynni mín af Alfreð Þor-
steinssyni hófust þegar leitað
var að framkvæmdastjóra fyrir
nýtt félag í eigu Orkuveitu
Reykjavíkur sem átti að leggja
afkastamikið ljósleiðaranet á
höfuðborgarsvæðinu, Lína.Net.
Undirritaður var ráðinn og þar
með hófust hin daglegu sam-
skipti okkar Alfreðs sem stóðu í
mörg ár. Á þessum tíma kom
vel í ljós hversu framúrskarandi
leiðtogi Alfreð var og hversu úr-
ræðagóður hann var í öllum
þeim erfiðleikum sem félagið
þurfti að glíma við.
Landsíminn hafði setið einn
að öllum gagnaflutningnum á
landinu og með þessu verkefni
var verið að hefja samkeppni í
gagnaflutningum sem áttu eftir
að valda verðhruni og opna leið-
ina fyrir ný símafyrirtæki og
hinar ýmsu fjarskiptaþjónustur
yfir farsíma. Það var því mikil
mótspyrna á móti þessu verk-
efni frá ýmsum aðilum, ekki
hvað síst pólitísk andstaða.
Aldrei hvarflaði að Alfreð að
gefa eftir eina tommu á þessari
leið og hélt hann margar
ógleymanlegar þrumuræður þar
sem hann stappaði stálinu í alla
þá sem unnu að verkefninu og
lýsti veginn fram á við. Hann
fór þar yfir mikilvægi þessa
verkefnis fyrir komandi kyn-
slóðir og endaði á því að segja
að það myndi koma í ljós hversu
mikilvægt þetta verkefni væri
og að þá myndu „allir vilja Lilju
kveðið hafa“.
Það fór að lokum þannig að
hin pólitíska andstaða fjaraði út,
enda augljóst að verkefnið var
öllum landsmönnum til mikilla
hagsbóta.
Ekki var minni andstaðan við
uppbyggingu á öryggiskerfi
neyðaraðila, Tetra-kerfinu, sem
hefur nýst þjóðinni frábærlega
og vekur hvarvetna heimsat-
hygli. Orkuveitan tók virkan
þátt í þessu verkefni, einnig í
mikilli andstöðu við fjarskipta-
félög ríkisins. Þegar horft er til
baka þá er hreint ótrúlegt til
þess að hugsa hversu hatrömm
barátta hinna pólitísku andstæð-
inga var við þetta verkefni. Hér
hefur einnig komið í ljós hversu
mikilvægt þetta verkefni var
fyrir landsmenn.
Loks vil ég minnast á Hellis-
heiðarvirkjun sem er stærsta
jarðhitavirkjun á heimsvísu og
vekur hvarvetna mikla aðdáun
fagfólks á þessu sviði. Alfreð var
formaður Orkuveitu Reykjavík-
ur á þessum tíma og formaður
stýrihóps Hellisheiðarvirkjunar.
Alfreð varð tíðrætt um þá „gull-
námu“ sem Hengilssvæði er fyr-
ir höfuðborgarsvæðið og mik-
ilvægi þess að Reykjavík verði
til framtíðar tryggð hrein raf-
orka, heitt og kalt vatn. Virkj-
unin ber stórhug hans og fram-
sýni vitni um alla framtíð.
Fyrst og fremst var Alfreð þó
heiðursmaður og hlý persóna
sem verður sárt saknað. Ég
votta eftirlifandi eiginkonu,
dætrum og öðrum fjölskyldu-
meðlimum innilega samúð.
Eiríkur Bragason,
fyrrv. framkvæmda-
stjóri Línu.Nets, fyrrv.
staðarverkfræðingur
Hellisheiðarvirkjunar.
Leiðir okkar Alfreðs lágu
fyrst saman þegar hann tók við
sem formaður veitustjórnar
borgarinnar og ég var nýbak-
aður og óreyndur vatnsveitu-
stjóri. Með okkur tókst fljótt
gott samstarf og var það svo
alla tíð. Hann hvatti mig síðar
til að sækja um starf forstjóra
Orkuveitu Reykjavíkur. Það
samstarf lagði grunninn að
sterkri vináttu sem varði alla
tíð.
Tími okkar hjá þessum tveim-
ur fyrirtækjum var litríkur,
mikil áhersla var lögð á margs
konar nýsköpun og hagræðingu
sem flest bar góðan árangur og
leiddi til bættrar þjónustu og
hagstæðari reksturs. Við hóf-
umst strax handa við að gera
Orkuveituna að raforkuframleið-
anda með uppbyggingu á Nesja-
völlum og Hellisheiði ásamt því
að skoða frekari kosti. Á örfáum
árum varð Orkuveitan að næst-
stærsta raforkuframleiðanda
landsins og einum stærsta jarð-
hitanotanda í heimi. Annað stór-
verkefni sem ekki hefði orðið
nema með öflugri forystu Al-
freðs var Gagnaveita Reykjavík-
ur sem færði svæði Orkuveit-
unnar frá því að vera með dýrar
og hægvirkar gagnaflutnings-
leiðir í að vera með fremstu
tengimöguleika í heiminum.
Forsaga var að Síminn hækkaði
stórlega verð á fastlínutenging-
um sem hann gat einn boðið upp
á. Náðist samstaða um það í
stjórn Orkuveitunnar undir for-
ystu Alfreðs að leggja ljósleið-
aranet um borgina til að bjóða
keppinautum Símans upp á val-
kost gegn afarkostum Símans
sem var djörf ákvörðun en okk-
ur öllum til hagsbóta þegar litið
er til baka. Þessi ákvörðun var
mikið deiluefni með harkalegum
árásum sjálfstæðismanna sem
studdu Símann dyggilega og
héldu uppi nánast daglegum
fjölmiðlasirkus og þá sýndi Al-
freð hvað í honum bjó, gaf aldr-
ei eftir og stóð með okkur sem
að framkvæmdinni stóðum
hvort sem hans var ákvörðunin
eður ei. Á þessum ríflega áratug
sem við störfuðum saman man
ég aldrei eftir því að Alfreð
kæmi í bakið á mér þótt oft
væri erfið pólitísk mál við að
eiga og ef hann kom málum ekki
í gegn í pólitíkinni varaði hann
alltaf við.
Stækkun orkuveitunnar undir
forystu Alfreðs var ævintýraleg,
bæði að bæta við vatns- og frá-
veitum auk þess að þjóna ná-
grannasveitarfélögum um allt
suðvesturhornið. Þetta var mik-
ið verkefni og voru yfir tuttugu
rekstrareiningar sameinaðar
undir merkjum Orkuveitunnar á
þessum tíma.
Alfreð var lærifaðir minn í
mörgu og þá sérstaklega í að ör-
vænta ekki eða festast í nei-
kvæðni þegar á móti blés heldur
leita að jákvæðum punktum og
leiðum til sátta og árangurs.
Það var sterkur eiginleiki hjá
Alfreð að sjá tækifæri í stöðum
og festast ekki í þeim hættum
og ógnunum sem að steðjuðu.
Þá var hans ótrúlega fjölbreytta
lífsreynsla mikill lærdómur fyrir
ungan mann.
Við ferðuðumst nokkuð sam-
an og veiddum og er margs að
minnast frá þeim stundum. Sér-
staklega er mér minnisstæð sér-
viskan í honum hvað mat varð-
ar, hann var ekki mjög hrifinn
af gourmet-veitingastöðum en
hafði mikinn veikleika fyrir
pulsum og laðaðist að veitinga-
stöðum sem voru með mynda-
matseðla í gluggum.
Við Halldóra þökkum Alfreð
samfylgdina og sendum Guð-
nýju, dætrunum og fjölskyldum
þeirra hlýjar samúðarkveðjur.
Guðmundur Þóroddsson.
Alfreðs Þorsteinssonar, fyrr-
verandi borgarfulltrúi, er látinn.
Það er sjónarsviptir. Alfreð var
einn af forystumönnum Reykja-
víkurlistans frá upphafi. Við
kynntumst þegar ég fór í fram-
boð í þriðju og síðustu kosn-
ingum hans 2002. Alfreð var
bæði umtalaður og umdeildur.
Ég fann aldrei annað en að því
kynni hann vel. Það er óhætt að
segja að við höfum verið hvor af
sinni kynslóðinni. Alfreð tók
fyrst sæti í borgarstjórn áður en
ég fæddist. Ég var lengi að
kynnast honum. Alfreð gat verið
hægur og dulur og sinnti sínu.
Ég minnist hans þó ekki síður
fyrir húmor, þessa launkímni og
blik í auga. Hann ræskti sig á
einkennandi hátt, og svo kom
kúnstpása, áður en hann botnaði
setninguna og glotti út í annað
um leið og hann strauk hægri
hendi niður eftir bindinu og lag-
aði svo ermina á skyrtunni.
Reykjavíkurlistinn lagði sig
niður ósigraður eftir þrjú kjör-
tímabil. Þetta var magnað
stjórnmálaafl sem sótti styrk í
fjölbreytileikann og forystu
Ingibjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur. Hún vann allar kosning-
arnar með sjarma sínum og yf-
irsýn. Mér var teflt nokkuð
fram en Alfreð hélt sig heldur
til baka. Honum fannst líklega
helst til mikill breytingarandi
yfir mér. Eða kunni hann
kannski að meta það? Ég var
aldrei alveg viss. En í gegnum
kynni okkar tókst gott traust og
vinskapur.
Alfreð var trúr Reykjavíkur-
listanum í gegnum þunnt og
þykkt. Sjálfstæðisflokkurinn lá í
honum þegar færi gafst. En
hann gaf sig ekki. Hann átti
hins vegar nokkurn hlut að máli
við að undirbúa jarðveginn fyrir
meirihluta Sjálfstæðisflokksins
og Framsóknarflokks vorið
2006. Þá sögu kann ég. Þetta
var skammlífur meirihluti sem
endaði með því að Sjálfstæð-
isflokkurinn ætlaði að forða
klofningi í eigin hópi með því að
selja hluta Orkuveitunnar. Þar
var stigið á strik. Ekki síst hjá
Alfreð, sem þá var þó hættur
formlegum afskiptum af pólitík.
Eftir að Ólafur F. Magnússon
hafði samband við mig og hvatti
til myndunar nýs meirihluta
réðum við Svandís Svavarsdóttir
ráðum okkar – og svo heyrði ég
í Alfreð. Við Björn Ingi Hrafns-
son hittumst í kjölfarið heima
hjá honum í Breiðholtinu til að
binda um þá hnúta. Hundrað
daga meirihlutinn svonefndi
varð til.
Það þurfti ekki að koma á
óvart að Orkuveitan stæði Al-
freð nærri. Hann leiddi samein-
ingu Hitaveitunnar og Rafveit-
unnar í eitt fyrirtæki og svo
bættist Vatnsveitan við. Gagna-
veitan fylgdi í kjölfarið, fyrst í
smáum skrefum en svo í krafti
þeirrar framtíðarsýnar og
tengja öll hús og fyrirtæki á
höfuðborgarsvæðinu við ljósleið-
ara. Það reyndist mikil fram-
sýni.
Alfreð glímdi við erfið veik-
indi mörg síðustu ár. Í gegnum
það allt saman fylgdist hann
ótrúlega vel með og af áhuga
þegar borgarpólitíkin var annar
vegar. Hann lá ekki á ráðum
sínum eða ábendingum ef svo
bar undir, sérstaklega ef það
snerist um Fram eða Orkuveit-
una. Ég held þó að stjórnmála-
þátttaka Lilju dóttur hans hafi
átt hug hann allan síðustu árin.
Ég minnist Alfreðs Þorsteins-
sonar af hlýhug. Hann var hluti
af mögnuðum hópi fólks sem
færði borgina inn í nútímann.
Blessuð sé minning hans.
Dagur B. Eggertsson.
Harpa Heimisdóttir
s. 842 0204
Brynja Gunnarsdóttir
s. 821 2045
Kirkjulundur 19 | 210 Garðabær
s. 842 0204 | www.harpautfor.is
✝ Hans LórentsÓskarsson
fæddist í Reykjavík
3. ágúst 1937. Hann
lést á dvalarheim-
ilinu Hlíð á Ak-
ureyri hinn 30. maí
2020. Foreldrar
hans voru hjónin
Ingibjörg Guð-
mundsdóttir hús-
móðir, f. 16. apríl
1914, d. 12. apríl
1999, og Óskar Hansson raf-
virkjameistari, f. 8. nóvember
1909, d. 24. júlí 2007.
Bróðir hans er Guð-
mundur Auðun, f.
19. apríl 1943. Hans
Lórents vann að
landbúnaðarstörfum
framan af ævinni, en
settist síðan að á
Akureyri og síðustu
árin dvaldist hann á
dvalarheimilinu
Hlíð.
Útförin fór fram í
kyrrþey í kapellunni í Akureyr-
arkirkjugarði hinn 5. júní 2020.
Hans Lórents var sonur Ingi-
bjargar föðursystur minnar og var
elstur barnabarna Kristínar Gunn-
arsdóttur og Guðmundar Jóhann-
essonar á Auðunarstöðum í Víði-
dal. Óskar faðir hans var sonur
Kristínar Hjálmsdóttur og Hans
Karels Hannessonar landpósts.
Lolli eins og hann var jafnan
kallaður meðal frændfólksins var
ekki eins og fólk er flest. Í erfiðri
fæðingu blæddi inn á heilann og
alla ævi bar hann þess merki.
Fimmtán ára gamlan fóru foreldr-
ar hans með hann til Kaupmanna-
hafnar til dr. E.A.V. Busch, sem
talinn var einn fremsti heila- og
taugaskurðlæknir í heimi og
margir Íslendingar kannast við.
Hann fékk nokkurn bata, en lærði
hvorki að lesa né skrifa.
Á unglingsárunum dvaldi hann
mestmegnis hjá Jóhannesi, móð-
urbróður sínum, og Ingibjörgu
konu hans á Auðunarstöðum. Við
vorum þar samtímis nokkur sum-
ur við alls konar sveitastörf og
deildum herbergi um tíma. Að
Lolla látnum koma í hugann
æskuminningar frá Auðunarstöð-
um. Ekki er rúm hér til að rifja
þær upp, en ég vil þó minnast þess
sérstaklega, þegar við frændurnir
vorum að stinga út úr fjárhúsun-
um á rigningardögum eitt haustið,
hann átján ára og ég tólf. Þá kom í
ljós hve góður sögumaður Lolli
var og að auki stálminnugur.
Hann hafði samið sögu um Maríu
bónda, búfénað hennar og búalið,
sem lentu í alls kyns ævintýrum.
Dag eftir dag gat hann haldið
áfram sögunni án þess að ruglast í
söguþræðinum. Fyrir mig var
þetta mikil upplifun í ljósi þess að
hann gat hvorki lesið né skrifað.
Eftir að Lolli fór frá Auðunar-
stöðum dvaldist hann á ýmsum
bæjum hjá góðu fólki. Á sumrum
var hann oft á faraldsfæti og kom
við á bæjum, þar sem hann átti
frændfólk og vini. Þegar líða tók á
ævina settist hann að á Akureyri
og leigði húsnæði á vegum bæj-
arins. Á vorin hélt hann af stað
með rútunni eða fékk far með
flutningabílstjórum sem þekktu
hann af ferðum sínum. Kunningi
minn á Akureyri sagði mér að
Lolli hefði stundum verið kallaður
vorboðinn vegna þessa árlega
háttalags.
Árið 2004 varð Lolli alvarlega
veikur. Læknar töldu þá að hann
ætti aðeins fáeinar vikur eftir, en
hann lifði í 16 ár eftir það. Veik-
indin háðu honum alla tíð og ekki
bætti úr skák að hann slasaðist í
bílslysi árið 2011 og lá í nokkurn
tíma á spítala áður en hann fluttist
á dvalarheimilið Hlíð, þar sem
hann bjó til æviloka.
Samband hans við nánustu ætt-
ingja var stundum brösótt. Hann
var sérvitur og gat verið duttl-
ungafullur og fyrirtektarsamur og
forðaðist sumt fólk án nokkurs
augljóss tilefnis. Á sama hátt
hændist hann að öðrum. Síðustu
áratugina átti hann því láni að
fagna að hjónin Sveinbirna Helga-
dóttir frænka hans frá Þórorm-
stungu og Valdemar Friðgeirsson,
sem búa á Akureyri, hugsuðu um
hann eins og hann væri einn úr
nánustu fjölskyldu þeirra. Þau
hjónin buðu Lolla m.a. með sér í
fjórar utanlandsferðir á síðustu
árum. Nærri má geta hve mikið
var fyrir þessu haft því að hann
var bundinn við hjólastól. Lolli
naut þess út í ystu æsar að ferðast
með Sveinbirnu og Valdemar og
þegar þau komu til Kaupmanna-
hafnar, þar sem Lolli, foreldrar
hans og bróðir bjuggu í fjóra mán-
uði meðan hann var til lækninga
hjá dr. Busch árið 1952, mundi
hann nákvæmlega hvernig þar
hafði verið umhorfs. Sveinbirnu
og Valdemar verður seint full-
þakkað hvernig þau reyndust
Lolla síðustu árin.
Ég sendi Guðmundi Auðuni,
bróður Lolla, og fjölskyldu hans
mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Friðrik Sophusson.
Hans Lórents
Óskarsson