Morgunblaðið - 21.09.2020, Side 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2020
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
AÐRAR MYNDIR Í
SÝNINGU:
* Harry Potter
* Tröll 2 (ísl. tal)
* Hvolpasveitin (ísl. tal)
* The Secret :
Dare to dream
* The New Mutants
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
Frábær ný teiknimynd fyrir
alla fjölskylduna.
FYRSTA STÓRMYND ÁRSINS
Nýjasta Meistaraverk
Christopher Nolan
★★★★★
★★★★★
★★★★★
The Guardian
The Times
The Telegraph
Ef ég vissi hver Godot erhefði ég látið það flakka,sagði Samuel Beckett umsína frægustu persónu.
Eða eitthvað í þá átt. Það er semsagt
alveg opið fyrir túlkun hver hann er,
þessi dularfulli hugsanlegi vel-
gjörðarmaður þeirra Vladimirs og
Esdragons í Beðið eftir Godot. Það er
allt opið, og þó algengast sé að tengja
hann við almættið sjálft er alveg ógal-
ið að stilla Beckett sjálfum upp sem
þessum fjarverandi heiðursgesti í
lífsdramanu tíðindalausa, eins og
Trausti Ólafsson gerir í einleiknum
Beðið eftir Beckett.
Að sjálfsögðu hefur a.m.k. titillinn
verið notaður áður, eins snjall og
borðleggjandi og hann er; til er heim-
ildarmyndin Waiting for Beckett um
líf og störf skáldsins frá árinu 1993.
En hún fjallar vafalaust ekki um leik-
ara sem mátar við sig nokkur af
helstu verkum skáldsins meðan hann
bíður eftir að það láti sjá sig. Árang-
urslaust auðvitað. Beckett á ekkert
vantalað við túlkendur verka sinna.
Allt sem hann vildi sagt hafa hefur
þegar verið skrifað. Að sönnu nokkuð
órætt sumt, og kannski ekki allt jafn
djúpt eða merkilegt og óræðnin gefur
óneitanlega í skyn, en það besta óum-
deild snilld. Og burtséð frá textanum:
ekkert leikskáld sögunnar hefur
skapað annað eins af myndum sem
hafa náð fótfestu í sameiginlegu
menningarminni okkar. Blindur mað-
ur með annan í taumi. Hjónin í rusla-
tunnunum. Konan í sandhaugnum.
Munnurinn sem getur ekki þagnað.
Samuel Beckett er ekki bara skarpur
og óvæginn túlkandi og greinandi
mannsandans á tuttugustu öld. Hann
er partur af heimsmynd hans.
Það er Beckettlegt um að litast á
sviðinu þegar Elfar Logi Hannesson
gengur inn til að hefja bið sína eftir
skáldinu. Frakki hangir á herðatré
niður úr loftinu. Tveir litlir trékistlar.
Og að sjálfsögðu nakið tré, sem
reyndar er „leikið af“ orfi og ljá. Full-
vissan um dauðann er alltaf í loftinu
og milli orðanna hjá Samuel Beckett.
Þetta er falleg og fáguð mynd, Marsi-
bil G. Kristjánsdóttir er höfundur
leikmyndar og búninga. Gervi leik-
arans er beint úr staðalmynd okkar
af flækingunum í Beðið eftir Godot.
Þvæld kjólföt og kúluhattur. Göngu-
stafur. Ekki stígvél reyndar heldur
skór sem Elfar Logi fer í og úr.
Grunnerindi leikarans er skýrt.
Hann bíður skáldsins og drepur tím-
ann með að róta í koffortunum og
textum eftir Beckett og aðra sem
tengjast honum eða hugmyndir
kvikna við upprifjunina og biðina.
Fyrirferðarmest (og auðþekkjanleg-
ust) eru brot úr Beðið eftir Godot og
einleiknum makalausa, Ekki ég, sem
Beckett skrifaði árið 1972. Einnig þar
bauð hann ekki upp á neina hjálp til
skilnings. „Ég veit ekki hvar hún er
eða hvers vegna. Textinn er það eina
sem ég þekki,“ skrifaði hann Alan
Schneider, leikstjóra frumuppfærsl-
unnar.
Trausti Ólafsson er ekki á þeim
buxunum að hjálpa okkur neitt til
skilnings. Hvorki á Beckett, né hvað
leikaranum gengur til með bið sinni.
Óræðnin í þeim texta þar sem leik-
arinn talar „frá eigin brjósti“ er síst
minni en í textabútunum sem hann
mátar sig við. Þeir eru óneitanlega
heldur lágfleygari sem skáldskapur,
stundum vandræðalega bernskir. En
virka hvorki sem lím eða leiðarvísir.
Þar hjálpar ekki nálgun leikstjór-
ans. Sú ákvörðun að láta leikarann
mæta okkur „í hlutverki“ ef svo má
segja. Í búningi, með áberandi leik-
ræna, jafnvel trúðslega takta. Með
augljóslega nákvæmlega fyrirskip-
aðar og æfðar hreyfingar og sam-
skipti við leikmuni sem aldrei urðu al-
mennilega lífrænar og áttu kannski
aldrei að vera það.
Eins mótsagnakennt og það má
virðast þá komumst við næst leik-
aranum Elfari Loga í viðureign hans
við textabrotin frá Beckett sjálfum.
Kannski sérstaklega við eintalið
óræða Ekki ég, þennan furðulega,
staglsama og sundurlausa flaum. Þar
var svolítið eins og leikarinn léti
flauminn taka yfir, leyfði orðunum að
tala fyrir sig sjálf. Ekki ósvipað og
höfundurinn sem neitar að stíga inn í
samtal textans við þá sem um hann
véla. Það flökraði að rýni á þessum
stundum hvað hefði verið gaman að
sjá Elfar Loga og Trausta ganga á
hólm við einhver af eintölum Bec-
ketts, án þessara tilbrigða. Síðasta
segulband Krapps kom upp í hugann.
Alla vega náðist ekki hér að skapa
áhugaverða spennu milli leikara og
höfundarins fjarverandi, milli glím-
unnar við textana og eigin hugleið-
inga. Kannski var ekki ætlunin að
byggja Beðið eftir Beckett á þeirri
spennu. En verkið og sýningin láta þá
of lítið uppi um hvað höfundum henn-
ar liggur annað á hjarta.
Tónlist er í mikilvægu hlutverki,
vel samin, valin, útsett og flutt af
Hjörleifi Valssyni. Lýsing Sigurvalds
Ívars Helgasonar falleg og innkoma
sendiboðans snyrtilega leyst af hin-
um unga Tóbíasi Degi Úlfssyni.
Stefnumótið sem ekki varð
Ljósmynd/Ágúst Atlason
Eintöl „Það flökraði að rýni á þessum stundum hvað hefði verið gaman að
sjá Elfar Loga og Trausta ganga á hólm við einhver af eintölum Becketts.“
Tjarnarbíó
Beðið eftir Beckett bbmnn
Eftir Trausta Ólafsson byggt á textum
Samuels Beckett og brotum úr verkum
Dante Alighieri, Hallgríms Péturssonar
og Antonins Artaud. Leikstjórn: Trausti
Ólafsson. Íslensk þýðing: Trausti Ólafs-
son, Guðmundur Böðvarsson og Friðrik
Rafnsson. Lýsing: Sigurvald Ívar Helga-
son. Leikmynd og búningar: Marsibil G.
Kristjánsdóttir. Tónlist: Hjörleifur Vals-
son. Leikari: Elfar Logi Hannesson.
Sendiboði: Tóbías Dagur Úlfsson. Kóme-
díuleikhúsið í samstarfi við Senuþjófinn
frumsýndi í Kómedíuleikhúsinu Hauka-
dal 30. ágúst 2020, en rýnt var í sýn-
inguna 9. september 2020 í Tjarnarbíói.
ÞORGEIR
TRYGGVASON
LEIKLIST
Um 200 fágætar bækur sem metnar
eru á um hálfan milljarð króna og
var stolið fyrir þremur árum í Bret-
landi fundust í steyptri þró undir
gólfi í húsi úti í sveit í Rúmeníu. Bók-
unum var stolið með dirfskufullum
hætti þar sem þær voru í vöruhúsi
og átti að senda á uppboð í Banda-
ríkjunum. Samkvæmt frétt The Gu-
ardian tókst lögreglu að hafa uppi á
ræningjunum, þar sem DNA-sýni af
þeim fundust í bíl sem þeir notuðu
og kom í ljós að í hlut átti rúmenskur
glæpaflokkur. Hafa þrettán menn
verið ákærðir fyrir þátt í þessu ráni
og fleirum. Meðal bókanna voru
fyrstu útgáfur af fágætum ritum eft-
ir Galileo Galilei og Isaac Newton.
Ljósmynd/Metropolitan Police
Verðmæti Innpakkaðar bækurnar utan við
húsið sem þær fundust í í Rúmeníu.
Fágætar bækur
endurheimtar
Freyja Gunn-
laugsdóttir hefur
verið ráðin skóla-
meistari Mennta-
skóla í tónlist.
Freyja lauk
magistersprófi í
klarínettuleik í
Berlín og seinna
Konzertexamen,
æðstu prófgráðu
sem veitt er frá
þýskum tónlistarháskólum. Hún hef-
ur leikið með fjölda hljómsveita og
komið fram víða. Freyja hefur einn-
ig lokið meistaraprófi í stjórnun og
stefnumótun frá HÍ. Hún hefur
gegnt stöðu aðstoðarskólameistara
Menntaskóla í tónlist frá stofnun og
starfi aðstoðarskólastjóra Tónlistar-
skólans í Reykjavík frá 2013.
Mun stýra Mennta-
skóla í tónlist
Freyja
Gunnlaugsdóttir