Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.09.2020, Blaðsíða 14

Í
gamla Amtmannshúsinu á Akureyri býr
Kristrún Lind Birgisdóttir ásamt manni,
börnum og hundinum Bósa. Hún býður
til stofu með dásamlegu útsýni yfir Eyja-
fjörðinn fagra. Bósi fær smá athygli
gestsins áður en hann snýr sér að viðmæland-
anum, en blaðamaður er mættur norður í land
til þess að fræðast um hugsjónir Kristrúnar í
menntamálum. Sem ung kona ætlaði hún aldrei
að verða kennari en endaði sem aðstoðar-
skólastjóri á Vestfjörðum. Þar kviknaði áhuginn
á menntamálum fyrir alvöru, og beinist hann nú
helst að stjórnun og hugmyndasmíði mennta-
kerfisins. Menntamálin toguðu hana svo í ýmsar
áttir, til ólíkra landshluta og alla leið til Hong
Kong þar sem hún rak leikskóla. En nú er
Kristrún komin heim á æskuslóðir og enn eru
menntamál í brennidepli í lífi hennar. Í dag
sinnir hún ráðgjöf til sveitarfélaga sem ráðgjafi
og framkvæmdastjóri fyrirtækisins Tröppu. Í
hjáverkum vinnur hún sem skólastjóri leikskóla
í Hong Kong en einnig hefur hún skipulagt net-
skóla, sem hún vill opna sem fyrst. Eftir langa
reynslu í menntamálum hefur Kristrún sterkar
skoðanir á því hvernig góður skóli eigi að vera.
Þurrkaði krítina af töflunni
Kristrún á ekki langt að sækja áhugann.
„Ég er alin upp í grunnskólanum á Árskógs-
strönd þar sem pabbi var skólastjóri, þannig að
ég er fædd inn í skóla. Foreldrar mínir bjuggu
fyrst í skólastjóraíbúð í skólanum og ég hjálpaði
við að þurrka krítina af töflunni þegar mamma
var að skúra skólann á kvöldin. Ég plastaði
bækur á haustin og hjálpaði pabba að taka
skólabækur upp úr kössum, sem sendar voru
frá Reykjavík,“ segir Kristrún en foreldrar
hennnar eru Birgir Sveinbjörnsson og Rósbjörg
Jónasdóttir.
Búsetan við hafið mótaði einnig Kristrúnu.
„Pabbi var á handfærum á sumrin en í þá
daga voru sumarfrí skóla lengri en núna, þannig
að ég vann við að gera að fiski, salta í stæður og
strax um ellefu, tólf ára fór ég með pabba á
skak. Eftir á er maður þakklátur fyrir að hafa
lært að vinna og bjarga sér sjálfur.“
Ég var reddarinn
Þegar Kristrún var á þrettánda ári flutti fjöl-
skyldan til Akueyrar þar sem faðir hennar tók
við starfi aðstoðarskólastjóra Barnaskólans á
Akureyri.
„Þá tók lífið við á Akureyri og duttum við
bróðir minn inn í skíðamennskuna hér. Við átt-
um hér góð ár. Ég fór fyrst í Menntaskólann á
Akureyri og féll með glans,“ segir hún og brosir.
„Ég fór þá að vinna í Hlíðarfjalli að steikja
franskar og kenna á skíði, en ég hafði æft skíði
lengi. Ég hélt svo áfram að vinna við það í gegn-
um alla skólagönguna, en ég fór svo í Verk-
menntaskólann. Þar get ég ekki sagt að ég hafi
lært neitt nema að skipuleggja félagslífið og
reka fyrirtæki,“ segir hún.
„Ég eyddi ómældum tíma með kvikmynda-
klúbbnum Filmunni. Ég var reddarinn, ein
meðal strákanna. Við bjuggum til auglýsingar
og stuttmyndir; við gáfum út blöð, fórum í bein-
ar útsendingar og vorum stöðugt í skemmtana-
haldi,“ segir Kristrún og segist hafa lært heilan
helling í fyrirtækjarekstri.
„Ég hef sagt við gömlu kennarana mína: „Ég
útskrifaðist úr Verkmenntaskólanum sem fram-
kvæmdastjóri en þið tókuð ekki eftir því.“ Á
þeim tíma kom enginn auga á það. Auðvitað gat
ég alveg lært; ég hafði bara engan tíma til þess.
Við vorum þarna nokkur sem vorum stöðugt að
og það fóru milljónir í gegnum hendur okkar í
nemendafélaginu. Við vorum í blússandi rekstri.
Það er dýrmætasta reynslan sem ég fékk úr
skólagöngunni; að sjá um bókhald og reka fyrir-
tæki,“ segir Kristrún og hún segir að klassískt
nám henti alls ekki öllum og eigi heldur ekki að
gera það.
„Við þurfum að skapa hvetjandi og skemmti-
legt umhverfi og þá stöðvar mann enginn.“
Samfélag í sárum
Kristrún hóf háskólanám í táknmálsfræðum því
einkunnir hennar voru ekki nógu góðar til að
komast inn í Kennaraháskólann í fyrstu tilraun,
en hún komst svo síðar inn í það nám.
„Ég fór svo í Kennó af því að mér datt ekkert
annað í hug. Mig langaði ekkert að vera kenn-
ari. Ég lét mig bara hafa þetta og það kom ekk-
ert annað til greina en að klára námið. Ég var
búin að ákveða að fara ekki að kenna að námi
loknu en svo voru „veiðidagar kennara“ þar sem
skólastjórar utan að landi komu í skólann að fá
kennara til sín út á land. Ég labbaði þarna um
hrokafull og hitti þá konu sem var með meira og
krullaðra hár en ég. Hún var ekki með neitt í
básnum og var ekki að gefa neitt eins og hinir,
nema hún var með lyklakippur sem á stóð:
Skíðafélag Önundarfjarðar. Hún byrjaði að fara
með lofræður um Vestfirði en ég hafði aldrei
komið þangað, fyrir utan eitt sinn sem ég keppti
þar á skíðum. Ég sagði henni að ég myndi ekki
koma nema ég fengi skólastjórastöðu og áður
en ég vissi af var ég búin að ráða mig vestur í
Önundarfjörð sem aðstoðarskólastjóri samein-
aðs grunnskóla í Holti í Önundarfirði og á Flat-
eyri,“ segir hún og brosir.
„Ég hafði aldrei kennt neitt. En þetta var al-
veg ótrúlega skemmtilegt. Það var líka erfitt;
þetta var samfélag í sárum, nokkrum árum eftir
snjóflóðin. Svo hófst lífið þarna og það var alltaf
fjör og líka átök. Ég lærði svo mikið af því að
vera treyst fyrir hlutum og af því að vera hluti
af samfélagi sem er ekki einsleitt. Þarna var
fangi, róni, þingmaður, bankastjóri, læknir,
prestur. Þarna umgengst maður alla og verður
að funkera í samfélaginu. Það var svakalega
góður skóli.“
Tuttugu mismunandi útkomur
Kristrún fór svo síðar í meistaranám og tekur á
sama tíma við stöðu skólastjóra Áslandsskóla.
„Ég var tekin þar inn og sett inn í eitthvert tafl
þar sem ég var hvorki kóngurinn né drottn-
ingin, heldur var ég bara eitthvert peð. Það
gekk ekki upp að ég tæki alla ábyrgðina á skóla-
starfinu á meðan aðrir vildu stjórna öllu á bak
við tjöldin. Ég kynntist þar alþjóðlegu IB-
námskránni, hugmyndafræði sem dr. Sunitu
Gandhi vildi byggja skólastarfið á, sem gekk
ekki upp á þeim tíma. Þetta rann út í sandinn og
ég stökk frá brúnni eftir sex mánuði,“ segir hún.
„Sunita sá engan tilgang með sérkennslu og
það skildi fólk ekki, þó að maður skilji það í dag.
Hún vildi að nám væri þannig skipulagt að það
byði upp á breiddina og það er það sem við vilj-
um gera í dag. Ef maður skipuleggur námið
þannig að allir byrji með autt blað, þá er pláss
fyrir höfuðfætluna, Óla prik og fimm þéttskrif-
aðar blaðsíður á frönsku. Í dag er námskráin
okkar þannig skrifuð að við eigum að vera með
tuttugu börn sem við leggjum fyrir viðfangsefni
og í staðinn fyrir að gera ráð fyrir einni ákveð-
inni útkomu, gerum við ráð fyrir tuttugu mis-
munandi útkomum. Við viljum að námið sé drif-
ið þannig áfram; að allir byggi ofan á sína færni.
Það er verkefnið í dag og allir skólar eru nú að
reyna þessa leið. Það er hægt að kafa ofan í við-
fangsefnið á alls konar hátt.“
Blint stefnumót endar í Hong Kong
Meistaragráða Kristrúnar er í menntunar-
fræðum með áherslu á kennsluaðferðir og
stjórnun menntastofnana. Kennsla heillaði
Kristrúnu ekki, heldur frekar hugmynda-
fræðin á bak við kennsluna. „Ég sá að verk-
efnið fyrir höndum var kannski meira að
breyta skólakerfinu. Ég fékk áhuga á stóru
myndinni og hvað væri hægt að gera öðruvísi.
Á Flateyri höfðum við verið að vinna með að
velta náminu meira yfir á nemandann og
tengja það samfélaginu og innleiddum
morgunstundir með söng. Lífsleikni var að
ryðja sér til rúms og ég hafði auga fyrir því að
hugsa skólastarf svolítið öðruvísi,“ segir Krist-
rún sem var fengin til að innleiða lífsleikni í
skólum í kjölfarið.
„Með tímanum, og sérstaklega eftir að ég var
úti í Hong Kong, fékk ég miklu betri innsýn í
hæfnimiðað nám. Þar fer ég að ígrunda þetta
sem heildstæða starfsháttabreytingu,“ segir
Kristrún sem fór að vinna í Lindaskóla þar sem
hún kynnti þeim þessar aðferðir. Þá var Krist-
rúnu boðið starf aðstoðarmanns þáverandi sam-
gönguráðherra, Sturlu Böðvarssonar, og þáði
starfið.
„Það var á svipuðum tíma og ég kynntist
manninum mínum á blindu stefnumóti. Vinkon-
Að pota í risann
Kristrún Lind Birgisdóttir hefur lifað og hrærst í mennta-
málum frá blautu barnsbeini. Hún segir auðvelt að breyta
menntakerfinu hér til hins betra og vill færa meiri ábyrgð til
nemendanna. Kristrún telur að persónumiðað nám skili betri
og hæfari einstaklingum út í samfélagið.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
VIÐTAL
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.9. 2020