Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2020, Blaðsíða 12

VIÐTAL
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.10. 2020
Þ
að er ótrúlegt að hugsa til þess hve
margt hefur breyst í ferðaþjón-
ustu, bara frá því að ég steig inn í
þetta ráðuneyti í janúar 2017, sem
núna virðist heil eilífð. Þá snerust
helstu verkefnin um vaxtarverki í ferðaþjón-
ustu: Sums staðar var of margt fólk á til-
teknum ferðamannastöðum, svo við þurftum
að gæta bæði að náttúrunni og upplifun ferða-
manna.
Núna erum við hins vegar í einhverjum allt
öðrum veruleika. Það á auðvitað við um þjóð-
lífið allt, en sérstaklega ferðaþjónustuna og
hún mun ekki spretta upp aftur og óbreytt eins
og ekkert hafi í skorist þegar faraldurinn er
genginn yfir. En við erum búin að byggja upp
mikla innviði og þeir eru hér og standa áfram.“
Eru öll klósettin komin?
„Tja, við erum ennþá með nokkra kamra, en
við höfum sett mikla fjármuni í uppbyggingu
innviða, sem var ekki vanþörf á, en það þarf
auðvitað að gæta þess – og það er ástæðan fyr-
ir hluta af þessum aðgerðum stjórnvalda – að
við slökkvum ekki þannig á öllum ferðaþjón-
ustufyrirtækjum að þau verði ekki til staðar
þegar fólk hefur aftur áhuga á að koma.
Það er auðvitað ekki þannig að stjórnvöld
hafi í visku sinni valið ferðaþjónustuna, heldur
valdi ferðamaðurinn Ísland. Og einka-
framtakið hér brást við því með því að stofna
fyrirtæki, fara í fjárfestingar og taka áhættu.
Það hefur gerbreytt veruleikanum út um allt
land. Þetta er sjálfsprottin og öflugasta
byggðaaðgerð sem sést hefur.
Þess vegna þarf líka að vera jafnvægi í um-
ræðunni. Hagræðingar í greininni var vissu-
lega þörf, við vissum að það þyrfti stærri og
sterkari fyrirtæki sem myndu lifa af áföll og
þola meiri sveiflur, þó að enginn gæti gert ráð
fyrir eða búið sig undir heimsfaraldur. Við
megum samt ekki gleyma því að víða um land
er þess ekki kostur. Á litlum eða fáförnum stað
er annaðhvort lítið ferðafyrirtæki eða ekkert.“
Framtíð ferðaþjónustu er björt
„Þess vegna getur það ekki verið sjálfstætt
markmið að hafa fá en stór fyrirtæki í ferða-
þjónustu. Þá missirðu ekki aðeins þessi ákjós-
anlegu byggðaáhrif, heldur líka fjölbreytileik-
ann og þá upplifun sem ég trúi að ferðafólk
muni sækja í í enn meiri mæli en áður eftir far-
aldurinn. Þar er það fólk á og frá staðnum, sem
er best til þess fallið að veita þá persónulegu
þjónustu sem erlendir ferðamenn laðast að. Af
því að það er ekta.
Að því leytinu til eru þess vegna tækifæri,
þegar hlutirnir fara af stað aftur. Þrátt fyrir að
ferðahegðun hafi breyst verulega og sennilega
varanlega á heimsvísu, þá megum við ekki
gleyma því að við þurfum svo ofboðslega fáa af
heildarfjölda ferðamanna til þess að hafa
miklu meira en nóg. Þannig að þrátt fyrir að
ferðahegðum breytist mikið, þrátt fyrir að
ferðalög í heiminum verði miklu færri og þrátt
fyrir að þeir sem þó ferðast geri það aðallega
innanlands næstu ár, þá trúi ég því samt að ef
við höldum okkur við sett markmið og getum
boðið þessi gæði hér, þá fáum við þann fjölda
sem þarf.
Hneigðin virðist sú að fólk vilji ferðast til
öruggra áfangastaða, til staða þar sem sótt-
varna er gætt og það getur sjálft gætt sinna
sóttvarna, að það vilji fara í lengri ferðir og
meti útiveru meira, en einnig að það vilji frem-
ur ferðast innanlands í sínu heimalandi. Það er
í raun aðeins þetta síðasta sem verður okkur
áskorun, en allt hitt vinnur með okkur.
Ég segi því áfram – þrátt fyrir að ferðaþjón-
ustan sé í þoku og það sé þyngra en tárum taki
að geta ekki svarað hvenær birti til – þá held
ég mig samt við það, og það er mín staðfasta
trú, að framtíð ferðaþjónustu á Íslandi er
björt.“
En er ekki sérstakur vandi að sóttvarna-
reglurnar taka sífelldum breytingum? Hvern-
ig er hægt að selja ferðir til Íslands ef enginn
veit hvernig þær verða í næstu viku, hvað þá
þarnæstu?
„Það er auðvitað mjög erfitt og ferðaþjón-
ustan var fyrst um sinn að athafna sig innan
þeirra reglna sem giltu í vor og sýndi því fullan
skilning þegar það komu nýjar reglur með
skömmum fyrirvara, einfaldlega af því að
óvissan var algjör og við öll á sama báti með
það. En þegar svo margir mánuðir eru liðnir
og við þekkjum ógnina betur, þá er ég þeirrar
skoðunar að stjórnvöld þurfi að geta varpað
fram einhverri sýn um viðmið og við hvaða að-
stæður hlutirnir breytast.
Við þurfum líka að aðlaga okkur. Það er t.d. í
vinnslu innan stjórnarráðsins að það megi taka
á móti fólki sem er með gild vottorð um að það
hafi farið í skimun í heimalandi skömmu áður.
Það auðveldar ekki aðeins fólki að ferðast,
heldur felst í því ákveðin stýring. Fólk sem
ætlar að koma til Íslands og leggur á sig að
fara í próf í heimalandinu, vitandi að það þarf
að fara í annað próf við komuna til Íslands, er
töluvert líklegra til þess að fara varlega þá ör-
fáu sólarhringa sem þar líða á milli, ef það er
meðvituð ákvörðun um að koma og geta
ferðast.“
Erum að tryggja samöngur
við umheiminn
Ertu þá ekki að taka ferðaþjónustuna fram yf-
ir sóttvarnir?
„Nei, alls ekki. Ég er að tala um að gera
samgöngur eins greiðar og vera má við þessar
aðstæður. En jú jú, ég hef heyrt fólk tala um
að ég setji á mig einhvern ferðaþjónustuhatt,
þegar ég er að ræða þessi mál. Sannleikurinn
er hins vegar sá að ég er ekki bara að tala sem
ferðamálaráðherra um það.
Ísland á allt undir traustum og öflugum
samgöngum þessarar eyju við umheiminn.
Þannig hefur það verið frá upphafi og enn
þann dag í dag er allt undir því komið að sam-
göngurnar hingað og héðan séu góðar. Svo
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Uppskurður en
ekki niðurskurður
Þegar Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir settist í stól ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra var íslenska ferðasum-
arið í fullum blóma. Það hefur heldur betur breyst og vandi ferðaþjónustunnar er efstur á blaði í viðtali við Morgunblaðið.
Andrés Magnússon andres@mbl.is
’Þrátt fyrir að ferðaþjónustansé í þoku og það sé þyngra entárum taki að geta ekki svaraðhvenær birti til – þá held ég mig
samt við það, og það er mín stað-
fasta trú, að framtíð ferðaþjón-
ustu á Íslandi er björt.“
Þórdís Kolbrún í Alþing-
isgarðinum, en hún hyggst
áfram gefa kost á sér í
Norðvesturkjördæmi.