Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2020, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2020, Blaðsíða 16
16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.10. 2020 Á hrifamenn í frönsku byltingunni gátu ekki vænst langra lífdaga. Bylting og börnin hennar Byltingarforinginn Robespierre, sem taldi sjálfan sig í öndverðu andvígan aftökum, reyndist á byltingarár- unum afkastamikill morðingi á þeim fáu árum sem hann var einna valdamestur. Hann endaði dag einn sjálfur undir fallexinni ásamt á þriðja tug félaga sinna. Lögregluforinginn frægi, Fouché, var kominn á dauðalista Robespierre, en sjálfur hafði hann verið einkar afkastasamur í skipulögðum líflátum með margvíslegum aðferðum og það svo jafnvel Robe- spierre þótti fullvel í lagt. Fouché skynjaði áform byltingarforingjans um að kynna hann persónulega fyrir fallöxinni og úr felum sínum blés á móti og sannfærði nægilega marga í byltingarhópnum um að svo lengi sem Robespierre drægi enn andann héngi líf þeirra allra á bláþræði. Í framhaldi þess að höfuðið fauk af foringjanum barst Fouché á ný áfram á bárum valdsins og frægasta embættisheiti hans var „lögreglustjóri Napoleons“. Síðar eftir margvíslegar sviptingar í efstu lögum valdsins var felldur og auglýstur dauðadómur yfir Fouché, en hann komst undan og dó í útlegð í Trieste á sjötugsaldri þar sem hann átti góð ár, í góðum efn- um og góðu yfirlæti. Annar enn seigari Til eru sögur um samtöl þeirra tveggja, Fouché og Talleyrands, suður í Trieste, sötrandi te eða eitthvað enn lystugra í þeirri fögru borg, um leið og þeir rifj- uðu upp æsilega tíma byltinga og gagnbyltinga og hvernig þeir sluppu svo naumlega. En Talleyrand var einn frægasti diplómat og utanríkisráðherra allra tíma og lifði af ótúlegustu átök og sviptingar, þegar það jafngilti háum vinningi í lottói lífsins að halda höfði sínu fast við háls. Talleyrand lést í París 1838, 84 ára gamall, sem á öllum tímum þykir góður aldur og hvað þá hjá manni sem hafði lifað og hrærst á hættulegustu tímum þar sem svo margir drógu stuttu spýtuna þegar spurt var um líf eða dauða. Frumlegt mat Talleyrand spurði lát eins af sínum mörgu gömlu hús- bændum, Napoleons Bonaparte á St. Helenu, af vörum lafmóðs ráðgjafa sem kom til hans og sagði dánarfréttir keisarans með þeim orðum að nú hefði mikill atburður gerst. „Ekki atburður, en hugsanlega frétt,“ svaraði Talleyrand. En þegar þessi meistari diplómatískra refskáka kvaddi sjálfur þennan heim urðu viðbrögðin þessi (eignuð Palmerston utanríkisráðherra Breta eða Louis Philippe Frakkakóngi): „Talleyrand dáinn! Djöfulinn er hann að bralla með því?“ Veiran hótar Þessi viðbrögð komu upp í hugann þegar óvæntar fréttir bárust um að Donald Trump og Melania, hin fagra frú hans, hefðu bæði greinst með kórónuveiru. „Er þetta nú skynsamleg taktík hjá honum?“ gætu einhverjir vestra spurt sig. En að öllu óþörfu gamni slepptu þá eru þetta auð- vitað slæm tíðindi, enda forsetinn á þeim aldri sem talinn er draga úr varnargetu gegn veirunni og hefur að auki búið við mikið álag um langa hríð og ber með sér að vera nokkuð þéttholda. Muna mætti að Boris Johnson forsætisráðherra, sem er 20 árum yngri maður, samanrekinn og sterk- byggður, var allhætt kominn og lengur að jafna sig en sem nemur þeim vikum sem enn eru til kosninga í Bandaríkjunum nú. Í fréttum af þessu fræga smiti var sagt að forsetinn væri einkennalítill og sinnti vinnu sinni í íbúðarhluta Hvíta hússins. Þær yfirlýsingar minna enn á Boris því að fréttir af honum gengu einmitt út á það í fyrstu, að hann væri einkennalítill og sívinnandi í Downingstræti 10. En skyndilega sneri veiran upp á sig og forsætisráðherrann var fluttur í ofboði á gjör- gæsludeild frægs sjúkrahúss í námunda við breska þingið. Þótt allir góðir menn voni hið besta nú, þá seg- ir reynslan að ekkert telst fast í hendi fyrr en eftir 10- 14 daga. Ógeðfelldar árásir þeirra sem síst skyldu Ein skrítnasta ekkifréttin af mörgum úr íslenskri um- ræðu stafar hins vegar frá því sem kallað er stjórn- lagaráð, sem var eitt af mörgum fyrirbærum á tímum öngþveitisára Jóhönnustjórnarinnar, sem misst hafði meirihluta sinn á þingi eftir aðeins tvö ár en hékk áfram í önnur tvö öllum til ama og stjórnarflokkunum sjálfum til sögufrægs hruns í kjölfarið. „Hér varð hrun,“ hefði Steingrímur getað sagt að morgni þeirra kosninga í 200-asta sinn, er hann horfði á stjórnarflokkana tvo í tætlum að loknum kosn- ingum. Eftir að aðsúgur hafði verið gerður að Alþingishús- inu með skrílstilburðum sem Ríkisútvarpið ýtti undir frá morgni til kvölds hvers dags, fór Samfylkingin úr ríkisstjórn, sem verið hafði helsti kjölturakki útrás- arvíkinganna í ríkisstjórn og tryggt þar ásamt ráð- herra sem þá var í liði sjálfstæðismanna, að engin við- brögð yrðu þrátt fyrir þungar og alvarlegar aðvaranir. Sömu Samfylkingu var svo trúað fyrir því að fara með forystu í þeirri ríkisstjórn, þótt altalað væri að vísu að Steingrímur J. leiddi að öllu leyti nema að nafninu til. Þau skötuhjú voru þó bæði ráðin í því að það „hrun“ skyldi nú nota til hins ýtrasta til umbylt- ingar á hinni stjórnmálalegu mynd landsins. Tryggja skyldi að Íslendingar yrðu út í það óendanlega skuld- ugir upp fyrir haus. Þeir skyldu ganga í Evrópusam- bandið undir því lygamerki að vera þar girti fyrir að að þjóðir lentu í bankahruni. Staðreyndin var þó sú að sumar ESB-þjóðir fóru miklar hrakfarir og verða í áratugi að ná vopnum sínum á ný. Þá skyldi ger- breyta stjórnarskrá landsins, þeirri sömu og nærri 100% þjóðarinnar höfðu samþykkt og staðfest var með lýðveldinu sjálfu á Þingvöllum við Almannagjá. Enginn hefur þó reynt að færa fyrir því rök að ís- lenska stjórnarskráin hafi eitthvað haft með hrun í bankakerfi Vesturlanda að gera! Bankaáföll þessara tíma löskuðu fjölda þjóða, nær og fjær, og hvergi datt mönnum í hug að gera þyrfti sérstaka árás á stjórn- arskrána sína af því tilefni. Valið var fólk í sérstökum kosningum til að hringla í stjórnarskránni og allur umbúnaður þess leiddi til þess að enginn sem þannig var tilkallaður hefði um- boð sem næði máli. Hingað og ekki lengra Engin stofnun er seinþreyttari til stjórnskip- unarlegra vandræða en Hæstiréttur Íslands og er í þeim efnum líkur svipuðum erlendum stofnunum. En Jóhönnu og Steingrími tókst að standa þannig að Veiran knýr dyra Hvíta hússins og högg dynja enn á stjórnarskrá Reykjavíkurbréf02.10.20

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.