Morgunblaðið - 11.11.2020, Side 22

22 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 2020
✝ Birgir Már Pét-ursson fæddist
á Guðlaugsstöðum í
Blöndudal 11. des-
ember 1939. Hann
lézt á Hrafnistu í
Hafnarfirði 31.
október 2020. Hann
var sonur hjónanna
Huldu Pálsdóttur,
húsfreyju á Höllu-
stöðum, f. 1908, d.
1995, og Péturs
Péturssonar, hreppstjóra og
bónda þar, f. 1905, d. 1977.
Systkini Más eru Páll Bragi,
fyrrv. alþingismaður, ráðherra
og bóndi á Höllustöðum, f. 1937,
Hanna Dóra, fyrrv. kennari í
Kópavogi, f. 1941 og Pétur
Ingvi, læknir á Akureyri, f.
1947.
Már kvæntist 14. júlí 1974
Sigríði Jósefsdóttur, f. 1944,
sem síðar nam lögfræði og starf-
aði sem lögmaður Íslandsbanka
og loks sem saksóknari hjá emb-
ætti Ríkissaksóknara. Þeim
varð ekki barna auðið.
Már lauk stúdentsprófi frá
MA 1960 og embættisprófi í lög-
fræði frá HÍ 1967. Stundaði
framhaldsnám í réttarfari, fé-
lagarétti og skaðabótarétti og
sótti jafnframt fyrirlestra í
og stjórnmálum og gegndi
fjölda trúnaðarstarfa fyrir
Framsóknarflokkinn og átti
sæti í ýmsum nefndum og ráðum
á háskólaárum sínum og síðar á
vegum Reykjavíkurborgar og
Hafnarfjarðarkaupstaðar. For-
maður hinnar íslenzku Víetnam-
nefndar 1967-8, Samtaka her-
stöðvaandstæðinga 1971-72,
Sambands ungra framsókn-
armanna 1970-72, stjórnar rík-
isstarfsmannadeildar Lögfræð-
ingafélags Íslands 1976-80,
Stéttarfélags lögfræðinga í rík-
isþjónustu 1980-82, Dómara-
félags Reykjavíkur og nágrenn-
is 1977-81 og BHMR 1982-83.
Átti sæti í Kjaradómi 1986-91.
Sat auk þess í ýmsum starfs-
nefndum um lögfræðileg mál-
efni á vegum ríkisins og sam-
taka lögfræðinga. Hann ritaði
fjölda greina í blöð og tímarit
um þjóðmál; m.a. um stjórn-
arskrármálið, byggðamál og
samvinnuhreyfinguna. Einnig
um sagnfræðileg og lögfræðileg
efni í Úlfljót og fleiri fagtímarit.
Útför Más fer fram frá Víði-
staðakirkju 11. nóvember 2020
kl. 15 og verður athöfninni
streymt á slóðinni
https://youtu.be/IX6_XtM3y8Q
Virkan hlekk á slóð má nálg-
ast á
https://www.mbl.is/andlat
Jarðsett verður í Hafn-
arfjarðarkirkjugarði.
stjórnmálafræði við
Kaupmannahafn-
arháskóla 1969-70
og kynnti sér starf-
semi dómstóla í
Danmörku og Suð-
ur-Svíþjóð á sama
tímabili.
Á námsárum sín-
um vann Már á
sumrum á jarð-
vinnsluvélum í
Húnaþingi og síðar
sem veiðieftirlitsmaður og er-
indreki Framsóknarflokksins.
Eftir nám sitt hóf hann störf
sem fulltrúi bæjarfógeta í Hafn-
arfirði og sýslumanns Gull-
bringu- og Kjósarsýslu. Var hér-
aðsdómari í Hafnarfirði
1972-1987. Settur bæjarfógeti á
Ísafirði og sýslumaður í Ísa-
fjarðarsýslum í nokkra mánuði
1979. Setudómari í mörgum
málum í flestum lögsagn-
arumdæmum landsins 1970-87.
Sýslumaður Gullbringu- og
Kjósarsýslu og bæjarfógeti í
Hafnarfirði 1987-1992. Héraðs-
dómari við Héraðsdóm Reykja-
ness 1992-1997. Eftir það ýmis
lögfræðileg ráðgjafarstörf,
einkum á vegum Bændasamtaka
Íslands, til starfsloka 2008.
Már var virkur í félagsmálum
Frændi minn Birgir Már Pét-
ursson frá Höllustöðum lést
31.10. 2020. Ég hef þekkt Má síð-
an ég man fyrst eftir mér. Við er-
um systkinabörn. Már ólst upp á
Höllustöðum ásamt 3 systkinum
sínum og ég ólst upp á Ytri-
Löngumýri ásamt 9 systkinum
mínum. Það eru 2 bæjarleiðir
milli bæjanna. Elstu bræðurnir á
Höllustöðum komu oft í Ytri-
Löngumýri og hjálpuðu til við
heyskap og húsbyggingar. Voru
þeir bæði duglegir og skraf-
hreifnir. Pabbi hafði mikið álit á
Höllustaðabörnunum. Á þessum
árum var urmull af smábörnum á
Ytri-Löngumýri og þeir Már og
Páll gættu þess að smábörnin
kæmu ekki of nærri vélunum.
Már varð strax alveg sérstaklega
laginn við vélar og bíla. Það þóttu
miklir mannkostir í sveitinni.
Hann byrjaði að vinna á jarðýtu
mjög ungur. Var hann því kall-
aður ýtubarnið. Már var orðhepp-
inn og gamansamur og stríðinn.
Dæmi um það er þegar hann sá
Áslaugu systur mína drekka
kaffi, þegar hún var ca. 8 ára:
„Sko, ertu að drekka kaffi, litla,
skrýtna kaffikerling,“ og litla
kaffikerlingin var móðguð í
marga áratugi. Már var veiði-
vörður í nokkur ár á námsárum
sínum. Einu sinni gómaði þekkt-
an sakamann og veiðiþjóf lengst
inni í Vatnsdal. Sakamaðurinn
glotti við tönn sagði: „Það myndi
nú enginn taka eftir því, ef ég
setti þig í ána.“ Sem betur fer
slapp Már frá þessum hildarleik.
Már lauk embættisprófi frá Há-
skóla Íslands 1967. Hann átti
langan starfsferil sem héraðs-
dómari og sýslumaður. 1991 sótti
ég um starf sem fulltrúi hjá sýslu-
manninum í Hafnarfirði, en Már
var þá sýslumaður þar. Voru öll
okkar samskipti mjög ánægjuleg
enda bæði frændur og flokks-
bræður. Ég votta eftirlifandi eig-
inkonu, Sigríði Jósefsdóttur,
systkinum og öðrum ættingjum
og vinum samúð mína.
Guðmundur Björnsson.
Er nú allur föðurbróðir minn,
Már Pétursson, og vekur það mér
dýrar tilfinningar í brjósti. Ann-
ars vegar hefur mig hin síðustu ár
grunað að skref hans um líðandi
stundu væru öðru fremur knúin
glæðum hans forna eldmóðs
nokkuð umfram það sem heilsu-
farsleg efni stóðu til. Hins vegar
hefur hann ætíð verið föst stærð í
tilveru minni frá því ég man eftir
mér. Líkt og viti á viðsjárverðum
slóðum hefur Már gjarnan reynst
mér ákaflega vel og eftir flandur
um fjarlæg djúp hefur mér þótt
vænt um að finna þann vita fyrir á
ný, þótt heimsóknirnar hafi orðið
strjálar hin síðari ár sökum bú-
setu minnar erlendis.
Már tilheyrði þeirri tegund
manna sem ævinlega þarf að vera
að gera eitthvað og lætur sér ekki
verk úr hendi falla. Einkenni sem
mér í æsku féll fremur illa en hef-
ur lærst að meta síðar, einkum
sökum víðtæks skorts á því. Þó
virst gæti hann alvöruþrunginn
reyndist hann mér aldrei annað
en einkar hjálpsamt ljúfmenni.
Már var maður verka jafnt og
hugmynda. Hann átti það til að
slá fram tillögum eins og í hálf-
kæringi, sem þó gátu sett flókin
álitamál í brennidepil og svifu á
mörkum gamans og alvöru svo að
manns eigin sannfæring riðaði.
Glitti þar í hina einstöku ræðu-
snilld Más sem fyrir mér samein-
aði gáfur, sannfæringarkraft og
dýrt kveðinn húmor.
Ég minnist skógræktar Más
með vissum hlýhug. Mér var í
æsku, ásamt ýmsum þeim ná-
komnu aðilum sem aðgengilegir
voru hverju sinni, stundum skip-
að í vinnuflokk við skógrækt á
ættaróðalinu undir verkstjórn
Más. Eigi féll mér verkið illa þótt
tilgangurinn hafi mér dulist. Hin
trygga verkstjórn birtist ekki síst
í skyndilegu tveggja orða hrópi
sem ómaði eins og þokulúður:
„Dóra! Kaffi!“ Hið óbilandi og
verðskuldaða traust sem hann
bar til systur sinnar þegar kom
að málefnum veitinga og veislu-
þjónustu má með góðum vilja
ætla að bergmálað hafi þann
systkinakærleik sem kynslóð
þeirra ólst ekki upp við að fjöl-
yrða um í hunangslegnum orða-
flaumi. Þá var á hljómfallinu ljóst
að ekki væri ráð gert fyrir bið eft-
ir framreiðslu veitinga, og því
verkið eigi heiglum hent. Engum
viðstaddra öðrum en Má tel ég
hafi verið ljóst eftir hvaða klukku
eða kjörum var unnið eða jafnvel
að hvaða markmiði, enda virðist
álit verkafólks jafnan léttvægur
gjaldmiðill. En aldrei lét hann
okkur ganga okkur til húðar og
ævinlega voru kaffitímarnir vel
erfiðisins virði.
Ég held að Már hafi verið hald-
inn óslökkvandi þekkingarþorsta.
Ógrynni bóka las hann og sankaði
að sér miklu bókasafni en ekki
síður nýttist reynsla hans sem
dómari vel til yfirheyrslu á öllum
þeim er hann hitti. Var unun á að
hlýða er hann rakti garnirnar úr
fólki um ætterni, staðháttu í
heimasveit og flóknustu smáat-
riði á starfsvettvangi hvers og
eins.
Gilti þá einu hvort um var að
ræða pípulagnir, læknisfræði eða
sauðfjárrækt í Mongólíu. Og
aldrei lauk yfirheyrslu öðruvísi
en svo að viðmælandinn væri rek-
inn á gat og þekkingarbrunnur-
inn þurrausinn.
Þurrausinn er nú brunnur líf-
daga Más en hvergi nær sú
hvatning sem hann blés mér í
brjóst, né minningin meðal eftir-
lifenda.
Hálfdán Pétursson.
Fallinn er frá Már Pétursson,
föðurbróðir minn.
Már ólst upp á Höllustöðum í
Blöndudal, næstelstur í fjögurra
systkina hópi. Nokkru síðar, þeg-
ar við systkinin uxum úr grasi á
sömu slóðum, heyrðum við sögur
af dugnaði Más sem ungur fór að
stýra vinnuvélum við ræktun
túna víða í héraðinu, á vegum
búnaðarfélagsins. Mun hann á
tímabili hafa verið kallaður ýtu-
barnið, svo vasklega og ungur
gekk hann til þessara verka.
Már var jafnan örlátur og vildi
greiða götu samferðafólks síns.
Ég naut snemma örlætis hans og
barngæsku og eru mér minnis-
stæð leikföng sem hann færði
mér án þess að ég hefði nokkuð til
þeirra unnið.
Sem barn tók ég eftir því að
Már talaði við börn eins og þau
væru fullorðin. Ungum sem öldn-
um var vissara að sýna samtölum
við hann fulla athygli. Þau byrj-
uðu gjarnan á því að Már yfir-
heyrði viðmælandann, aflaði stað-
reynda og sjónarmiða, reifaði að
svo búnu málavexti og dró að lok-
um saman niðurstöðu. Rökfastur
var hann með afbrigðum. Að
loknu samtali höfðu viðmælendur
hans venjulegast skýrari sýn á
viðfangsefni sín, stór sem smá.
Þessir eiginleikar gerðu Má að
afbragðs lögfræðingi og dómara,
en dómstörf voru lengi hans aðal-
iðja. Leitaðist hann við að jafna
ágreining og skipaði sér í þann fá-
gæta hóp lögfræðinga sem greiða
úr vandamálum, fremur en að
búa þau til.
Mesta gæfa Más var að fá Sig-
ríði Jósefsdóttur að lífsförunaut.
Þau voru höfðingjar heim að
sækja og samtaka í því að liðsinna
öllum þeim í kringum sig sem á
því þurftu að halda.
Á seinni hluta ævinnar hafði
Már mikla ánægju af því að yrkja
jörðina, eins og hann hafði ungur
gert. Í hraunbrúninni í Hafnar-
firði ræktuðu Már og Sigríður
dýrðlegan garð og norður í
Blöndudal standa eftir hann
skógarlundir sem prýða dalinn.
Fyrir okkur sem eigum leið þar
um standa þessir skógarlundir til
minningar um mætan mann.
Blessuð sé minning hans og
líkn þeim sem lifa.
Páll Gunnar Pálsson.
Í dag kveð ég Má Pétursson úr
þessari jarðvist, mann sem var
mjög sérstakur, einstaklega gáf-
aður með mjög svo sérstakt lund-
arfar. Mann sem gat svo sannar-
lega sagt sögur, hagræddi
sannleikanum eftir sínum smekk
og hafði gaman af að hæðast að
fólki svo hlátur fyllti rýmið. Þá
var hann alveg í gírnum.
Ég kynntist Má, eiginmanni
Sissu frænku minnar, og átti
margar góðar stundir sem eru
eftirminnilegar, að hjálpa til við
ýmsa viðburði sem haldnir voru á
þeirra heimili í þá gömlu góðu
daga.
Már var ekki allra og átti því til
að hvæsa á fólk ef það var ekki al-
veg rétta stundin eða honum
fannst óþarfa ónæði eða „Hvað
viltu?“ var gjarnan sagt. Þegar
fundi var slitið að honum fannst
þá var gjarnan sagt þakka þér
fyrir að koma, þá vissi maður al-
veg að kominn væri tími til að
fara.
Ég lærði líka fljótt að maður
deilir ekki við dómara nema hafa
fullgild rök fyrir máli mínu sem
kvenmaður. Ó já þetta var oft æði
skondið, lærðum að umgangast
hvort annað og gekk það bara
nokkuð vel en ekki áreynslulaust
en með virðingu en líka oft ansi
mikill orðaforði sem fylgdi og því
komst á okkar sérstaka tungumál
sem gekk upp fyrir okkur bæði.
Þótt Már sýndist vera harð-
gerður mátti hann ekkert aumt
sjá og dýr snertu við honum, ein-
stakur áhugi á smalahundum og
fannst border collie-hundar vera
stórgáfuð dýr og var hundur
minn alltaf velkominn á hans
heimili alveg inn í stofu, og fannst
ómögulegt annað en að eiga eitt-
hvað handa honum. Þarna sá
maður sveitadrenginn í honum.
Már hafði mikinn áhuga á
skógrækt og vöktu jólaskreyting-
ar úr skógræktinni mikla gleði
hver jól.
Síðastliðin ár höfum við eytt
mörgum stundum saman og mér
falið það traust sem var mjög
krefjandi, læknaheimsóknir og
aðrar útréttingar, það var ekki
hver sem er sem fékk það traust,
hleypa mér inn að dýpstu hjarta-
rótunum og þakka ég Má það.
Við göntuðumst oft með það að
hann væri eins og kötturinn með
níu líf.
Þegar tíminn var kominn að
fara á hjúkrunarheimili var það í
hans augum biðsalur dauðans og
hann ætlaði sko ekki að flytja
heimilisfang þeirra hjóna.
Svona var hann stór karakter
en innst inni auðmjúkur þegar
hann fann að nú yrði lagt í hann
og kvöldið fyrir ferðalag hans átt-
um við svo góðar samræður sem
ég tek sem þakklætisvott, orð
sem ylja hjarta mínu.
Nokkrar voru umræðurnar um
andleg mál og aðra heima sem
honum fannst stórmerkilegt að
ræða við mig.
Þau hjón kynntu mig fyrir
heimaslóðum Más, Höllustöðum,
þegar ég var unglingur og fannst
mér það ansi framandi sem borg-
arbarni. Þar var ég svo lánsöm að
fá að kynnast móður hans henni
Huldu og ber því hér sönnun þess
andlega heims þegar Hulda móð-
ir Más birtist mér nóttina eftir lát
hans og sagði hægum rómi
„Drengur minn er genginn“.
Þessi orð lýsa því best að við er-
um ekki ein á ferð og kveð hann
því með þessum skilaboðum að
handan.
Góða ferð.
Guðrún Karla Sigurðardóttir.
Við vorum staddir hjá sýslu-
manninum í Kjósarsýslu, nokkrir
sýslunefndarmenn, allir bændur,
og ég með þeim sem landsráðu-
nautur Búnaðarfélags Íslands í
afréttarmálum. Verið var að yf-
irfara og ganga frá endurskoðun
á fjallskilasamþykkt fyrir Kjósar-
sýslu, Reykjavík, Seltjarnarnes,
Kópavog, Garðabæ og Hafnar-
fjörð sem síðan var staðfest í
landbúnaðarráðuneytinu vorið
1988. Mér er minnisstætt hve
sýslumaðurinn, Már Pétursson,
stýrði þessum fundi vel, hæfilega
formlega og án málalenginga.
Hann þekkti afréttarlöggjöfina
greinilega vel, átti auðvelt með að
virða sjónarmið sauðfjárbænda
og af fundi hans í Hafnarfirði fór-
um við allir ánægðir. Þetta voru
fyrstu kynni mín af Má en liðlega
áratug áður hafði ég kynnst Páli
bróður hans, einkum í tengslum
við landnýtingarþátt virkjunar
Blöndu.
Það var þó ekki fyrr en rétt
upp úr aldamótunum að ég
kynntist Má vel en þá urðum við
samstarfsmenn hjá Bændasam-
tökum Íslands í Bændahöllinni,
þar sem hann vann um árabil við
ýmis lögfræðistörf fyrir samtökin
auk þess að annast lögfræðilega
ráðgjöf fyrir bændur um land
allt. Már var góður liðsauki í ýms-
um efnum enda vel menntaður,
bæði í lögfræði og stjórnmála-
fræði, var reyndar víðlesinn og
fjölfróður, og hafði auk þess sinnt
margvíslegum félagsmálastörf-
um. Hann átti auðvelt með að
setja sig inn í öll mál, var mann-
blendinn og hikaði ekki við að
spyrja hátt og skýrt ef honum
fannst vanta upplýsingar og
skýringar. Áratuga reynsla af
dómara- og öðrum embættis-
störfum naut sín vel og oft minnti
Már mig á dr. Halldór Pálsson
búnaðarmálastjóra sem var móð-
urbróðir hans.
Störf mín fyrir landbúnaðinn
tengdust alla tíð löggjöf landbún-
aðar og skyldra greina og kynnt-
ist ég mörgum lögfræðingum,
vann með sumum þeirra að ýmiss
konar verkefnum, t.d. sem dóm-
kvaddur matsmaður og við end-
urskoðun og samningu laga- og
reglugerðatexta. Skrifstofur okk-
ar voru hlið við hlið á miðri þriðju
hæð í Bændahöllinni þar sem
Hagatorgið blasti við. Oft var
skotist á milli skrifstofa, spurt um
hitt og þetta og bækur bornar
saman. Þannig sköpuðust strax
góð og gefandi kynni og ekki sak-
aði að setjast við borð með Má á
kaffistofunni, sérstaklega í mat-
artímanum, þar sem við lofsöm-
uðum hollan og góðan íslenskan
mat og slógum gjarnan á létta
strengi. Báðir vorum við Hún-
vetningar og létum ekkert lítið á
því bera ef okkur þótti ómaklega
vegið að þeim. Þá voru þjóðmálin
sígilt umræðuefni og hafði Már
góðan skilning á gildi landbúnað-
arins og kjörum bænda. Þar
sýndi hann iðulega víðsýni og
hafði m.a. mikinn áhuga á skóg-
rækt. Það skipti miklu máli í öll-
um samskiptum við Má hve hann
var ráðagóður, málefnalegur og
velviljaður. Vildi sætta fólk og
reyndi gjarnan að koma í veg fyr-
ir erfið og kostnaðarsöm mála-
ferli ef þess var kostur.
Bæði ég og Svanfríður eigin-
kona mín minnumst Más með
hlýhug. Við kveðjum hann með
virðingu og þökk og vottum Sig-
ríði eiginkonu hans og öllum öðr-
um aðstandendum innilega sam-
úð.
Ólafur R. Dýrmundsson.
Forsjónin gætir ekki jafnræð-
isreglu í anda stjórnsýslulaga.
Hún er síngjörn og keipótt við út-
deilingu hæfileika. Við berum
mismikið úr býtum. Þegar ung-
menni víðsvegar að og hvert öðru
óþekkt setjast saman á skólabekk
kemur fljótt í ljós hverjir höfðu
notið náðar hennar. Við fyrstu
kynnin af Má Péturssyni var mér
ljóst að forsjónin hafði verið hon-
um einkar vinsamleg. Hann var
bráðskemmtilegur og ég sóttist
eftir félagsskap hans því orðspuni
og orðkynngi hans var bæði
heillandi og sérvillingsleg. Á
þeim tíma var ætt hans mér
ókunn, en ljóst var að þar fór
flugmælskur, innmúraður ungur
framsóknarmaður, sem fór ekk-
ert með það í felur. Umræður á
málfundum menntaskólans á
þeim tímum, en einnig meðal
skólafélaganna, voru einhæfar og
oft staglkenndar í þekktum
flokkspólitískum hjólförum. Þeg-
ar Már talaði var umræðan allt í
einu fjörug og þeir sem vildu and-
mæla honum þurftu að taka á
honum stóra sínum. Hann var
ekki varmáll og þegar verja
þurfti Framsóknarflokkinn lét
hann sér flest að vopnum verða –
alltaf flugmælskur og fyndinn.
Engum líkur. Fjóshlýindi fram-
Már Pétursson
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
HELGI MAGNÚSSON
frá Fagurhlíð,
Vættaborgum 44,
lést í faðmi fjölskyldunnar miðvikudaginn
4. nóvember. Útför fer fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Innilegar þakkir fyrir veitta samúð og hlýhug. Þeim sem vilja
minnast hans er bent á HERA, sérhæfðu líknarheimaþjónustu
Landspítalans.
Heiða Kristín Þ. Bjarnadóttir
Guðný Helgadóttir Árni Rafn Rúnarsson
Elvar Freyr Helgason Íris Tara Sturludóttir
Sandra Bjarney Helgadóttir Rósar Örn Guðnason
og barnabörn
Móðir okkar, tengdamóðir, dóttir,
stjúpdóttir, systir og amma,
HALLDÓRA MAGNÚSDÓTTIR
tölvunarfræðingur,
lést 1. nóvember.
Útförin fer fram frá Grafarvogskirkju
fimmtudaginn 19. nóvember klukkan 13.
Vegna aðstæðna verða aðeins nánustu aðstandendur
viðstaddir.
Grímur Jónsson Svana Björk Hjartardóttir
Magnús Helgason Anna Bryndís Gunnlaugsdóttir
Helgi Helgason
Magnús Guðmundsson Magnús Hjálmarsson
Bernharð Laxdal Lára Magnúsardóttir
Guðmundur Magnússon
Guðrún Lára Magnúsdóttir
Elín Bára Magnúsdóttir
Ásta Margrét Magnúsdóttir
og barnabörn