Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.11.2020, Blaðsíða 28

28 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8.11. 2020
LESBÓK
Kaja organic, Kalmansvellir 3, kajaorganic.com, kajaorganic@gmail.com
Sölustaðir:
Hagkaup, Fjarðarkaup, Melabúðin, Nettó, Heilsuhúsin, Vegan búðin,
Fiskkompaní, Frú Lauga, Brauðhúsið og Matarbúr Kaju á Akranesi
með súkkulaðibragði
HLÉDRÆGNI Bandaríska leikkonan Elisabeth Moss kveðst
sjá mikið af sjálfri sér í hrollvekjuhöfundinum Shirley
Jackson, sem hún leikur í sinni nýjustu mynd, sem heitir
einfaldlega Shirley. Jackson, sem lést 1965, var með af-
brigðum hlédræg og félagsfælin og forðaðist mannamót
eins og heitan eldinn. Kostir sem kæmu sér vel í dag. „Ég
er í grunninn einfari,“ segir Moss í samtali við breska
blaðið The Independent. „Útgöngubannið kom sér vel fyr-
ir mig enda á ég ekki í neinum vandræðum með að halda
mig heima löngum stundum og kippi mér ekki upp við að
hitta ekki fólk. Svo gat ég líka sökkt mér í vinnu.“
Þetta er í fyrsta skipti sem Moss leikur persónu
sem í raun var til en þó hefur komið fram að
frjálslega er farið með staðreyndir í myndinni.
Einfari í grunninn
ÁHRIF Goðsögnin Steve „Lips“ Kudlow, for-
sprakki hins lífseiga málmbands Anvil, segir
þá staðreynd að band hans hafi haft mikil áhrif
á annað víðfrægt málmband, Metallica, í upp-
hafi 9. áratugarins ekki hafa skipt miklu máli í
sínu lífi til þessa. „Þegar allt kemur til alls veit
ég ekki hvaða þýðingu það hefur fyrir mig,“
sagði Lips léttur í bragði í hlaðvarpsþættinum
Rocking With Jam Man. „Ekki fæ ég frítt í bíó
út á þetta; ekki einu sinni poppkorn eða kaffi.“
Í samtalinu kom fram að Lips lætur sig enn
þá dreyma um að túra með Metallica sem
væri vitaskuld hinn endanlegi þakklætis-
vottur af hálfu málmskrímslisins.
„Ekki fæ ég frítt í bíó út á þetta“
Alltaf liggur vel á málmgoðsögninni Lips.
AFP
Scott Ian, gítarleikari Anthrax.
James var ekki
orðinn James
SAGA Það var málmsögulegur við-
burður þegar Metallica rak Dave
Mustaine árið 1983 og honum var
fenginn rútumiði aðra leið frá New
York, þar sem bandið dvaldist á
þeim tíma, og heim til Kaliforníu.
Menn þreytast seint á því að rifja
þetta upp; nú síðast Scott Ian, gít-
arleikari Anthrax, í hlaðvarpsþætti
Robbs Flynns, No Fuckin’ Regrets,
en þeir Miltisbrandar héngu mikið
með Metallica á þessum tíma. Ian
segir ákvörðunina hafa komið flatt
upp á sig. „Dave var málpípan.
Dave var aðalgaurinn. Hann var
frontmaðurinn – hundrað prósent,“
segir Ian en á þessum tíma var
James Hetfield bara feiminn í bak-
grunninum. „James var ekki ennþá
orðinn James,“ sagði Ian en sem
frægt er ofbauð félögum Mustaines
yfirgengilegir drykkjusiðir hans.
Það er alltaf gaman þegar efni íblaðinu kallast á en ykkur aðsegja þá er gamla fréttin á
baksíðu þessa blaðs (sem margir les-
endur eiga ennþá eftir að sjá ef þeir
fletta blaðinu frá A til Ö) kveikjan að
þessari grein. Þar er hermt af því
helsta í bíóhúsum borgarinnar um
þetta leyti árs 1960, sumsé fyrir sex-
tíu árum. Aðalmyndin var þá þýska
stórmyndin „Elskendur í París“ með
Horst Buchholz og Romy Schneider.
Ég verð að viðurkenna að ég kannast
ekki við þá ágætu ræmu en eflaust
hefur hún verið góð. Ég meina, hún
gerist í París!
Buchholz er mér mjög kær enda er
hann líka í einni af mínum uppáhalds-
gamanmyndum, „Einn, tveir, þrír“
eftir Billy Wilder frá 1961. Þar leikur
Buchholz hinn blóðheita kommúnista
Otto Ludwig Piffl sem villist inn á
skrifstofu umdæmisstjóra Coca Cola
í Vestur-Berlín, sem enginn annar en
James Cagney túlkar af sinni al-
kunnu snilld. Og fjandinn verður laus.
Romy Schneider hefur ekki haft
eins djúpstæð áhrif á mitt líf en þegar
ég sá nafnið minnti mig að ekki hefði
farið vel fyrir henni; hún hefði fallið
frá langt fyrir aldur fram. Hófst þá
lesturinn og æ, æ, æ. En sá harm-
leikur.
Schneider fæddist árið 1938 og fór
að leika í kvikmyndum í Þýskalandi
strax á unglingsaldri. Næsta aldar-
fjórðunginn var hún ein skærasta
kvikmyndastjarna Evrópu, jafnvíg á
þýsku og frönsku, auk þess sem hún
drap niður fæti í Hollywood um miðj-
an sjöunda áratuginn. Lék meðal
annars í Hvað er títt Kisulóra? með
Woody Allen, sem einnig skrifaði
handritið, Peter Sellers og Peter
O’Toole.
Schneider var einnig virk í barátt-
unni fyrir mannréttindum og ein
kvennanna sem birtust á forsíðu
þýska blaðsins Stern árið 1971 undir
yfirskriftinni: „Við höfum látið rjúfa
þungun.“ Það var harðbannað þá.
Sjálf eignaðist hún tvö börn, son og
dóttur, en upphafið að endalokunum
var þegar sonurinn, David Chri-
stopher, lést með voveiflegum hætti
þegar hann var að reyna að klifra yfir
gaddagirðingu. Slagæð í lærinu brast
og drengnum, sem var aðeins fjórtán
ára, blæddi út. Hermt er að Schnei-
der hafi drukkið ótæpilega eftir slysið
og tíu mánuðum síðar var hún öll, 43
ára. Banamein hennar var hjarta-
áfall. Haft er eftir fjölskylduvini að
hún hafi ekki drukkið um þær mundir
en orsök hjartaáfallsins hafi verið
nýrnaaðgerð sem Schneider gekkst
undir nokkrum mánuðum áður.
Hún lét eftir sig dótturina Söruh
Magdalenu sem hún átti með seinni
eiginmanni sínum og fyrrverandi
einkaritara, Daniel Biasini. Sarah
Magdalena fetaði í fótspor móður
sinnar og vinnur við leiklist.
Ekki sú eina
Þessi örlög Romy Schneider leiða
óhjákvæmilega hugann að fleiri
ótímabærum andlátum frægra leik-
kvenna á ofanverðri seinustu öld.
Á dögunum sá ég mynd um líf
bandarísku leikkonunnar Jean Se-
berg sem naut umtalsverðrar lýðhylli
á sjöunda áratugnum, bæði í Frakk-
landi og Hollywood. Hún var líka rót-
tæk og studdi baráttu mannréttinda-
samtaka og pólitískra hreyfinga á
borð við Black Panther-flokkinn sem
varð til þess að sjálfur J. Edgar
Hoover, forstjóri bandarísku alríkis-
lögreglunnar (FBI), gægðist inn í líf
hennar. FBI lagðist á Seberg af full-
um þunga sem varð til þess að enginn
í Hollywood þorði að ráða hana til
starfa. Var þeim orðrómi meðal ann-
ars dreift árið 1970 að Seberg gengi
ekki með barn bónda síns, Frakkans
Romains Garys, heldur blökku-
mannaleiðtogans Raymonds Hewitts.
Seberg ól barnið fyrir tímann en
missti það tveimur dögum síðar. Hún
fann sig knúna til að hafa kistuna
opna við útförina svo allir gætu séð
skjannahvítan hörundslit barnsins.
Seberg var mest í Frakklandi eftir
þetta. Hún hvarf í lok ágúst 1979 og
var gerð að henni leit, að beiðni þá-
Romy Schnei-
der dó 43 ára.
AFP
Langt fyrir
aldur fram
Það hefur ekki alltaf verið tekið út með sældinni
að vera heimsfræg kvikmyndaleikkona á ofan-
verðri síðustu öld; alltént féllu margar þeirra frá í
blóma lífsins. Af ýmsum ástæðum.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
AFP
Elisabeth Moss kann
vel við sig heima.