Lögmannablaðið - 2016, Blaðsíða 20

20 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 01/16
UMFJÖLLUN
Tjáningarfrelsi lögmanna
og matsmenn
HÉR VERÐUR TEKIN til umfjöllunar
niðurstaða úrskurðarnefndar lög-
manna í máli nr. 16/2015. Í málinu
reyndi á það hversu langt lögmönnum
er heimilt að ganga í orðræðu sinni
gagn vart utanaðkomandi matsaðilum
til verndar umbjóðendum sínum,
þ.e.a.s. hvort að sá sem ræður sér
lög mann til að tala máli sínu þurfi að
sæta því að lögmaðurinn sé ríg-
bundinn af siðareglum þegar kemur
að því að tjá sig um málefni
viðkomandi í ræðu og riti.
Málsatvik
Kvartað hafði verið yfir því að starfs­
maður í skóla í Reykjavík, Anna, hefði
lagt samstarfsmann sinn í einelti.
Kær endur málsins, sálfræðingarnir
Harpa og Kristinn, voru fengnir til
að rannsaka málið. Ræddu þau við
kvartandann, Önnu sjálfa og ónafn­
greint samstarfsfólk þeirra.
Að rannsókn lokinni skiluðu
sálfræðingarnir skýrslu þar sem tekin
var afstaða til þess hvort tiltekin
atvik, sem kvartað hafði verið yfir,
féllu undir skilgreininguna á einelti
og taldist meirihluti atvikanna hluti
af eineltismynstri. Í kjölfarið gerði
skólastjóri alvarlegar athugasemdir við
framkomu Önnu, eins og henni hafði
verið lýst í skýrslunni.
Anna leitaði þá til Loka hæsta rétt­
ar lögmanns. Sendi hann tvö erindi
til Skóla­ og frístundasviðs Reykja ­
víkurborgar og gerði m.a. athuga­
semdir við vinnubrögð sálfræð­
inganna. Var innihald annars bréfsins
sakar efni málsins sem var borið undir
siða nefndina.
Víðáttuvitleysa og
nornaveiðar
Í erindinu lét Loki hrl. hafa eftir
sér að skilgreining kærenda á hug­
takinu einelti væri „röng og í raun
víðáttuvitlaus“. Taldi hann ámælisvert
að Reykjavíkurborg skyldi hafa valið
til verksins sálfræðinga sem kynnu
„jafnlítið til verka“ þegar kæmi að
skilgreiningu á hugtakinu samkvæmt
vinnurétti.
Lögmaðurinn gerði einnig alvar­
legar athugasemdir við vinnulag
þeirra Hörpu og Kristins, sem hann
kvað sambærilegt þeim rannsóknar­
aðferðum sem notaðar voru við
nornaveiðar á 17. og 18. öld og á
tímum McCarthy í Bandaríkjunum.
Þau hefðu talað við samstarfstarfsfólk
Önnu án þess að upplýsa um nöfn
þeirra og því hefði hún ekki fengið
upplýsingar um hver „leynivitnin“ væru
eða hvað þau hefðu borið um. Hefði
skýrslan þannig borið yfirbragð frétta
„af skyggnilýsingarfundi“. Þau hafi
síðan virst telja sig hafa „yfir skilvitlegar
gáfur“ til að geta greint sannleikann
byggðan á þessum „ómögu legu
rannsóknaraðferðum“. Þannig hefðu
þau sýnt í orði og verki að þau kynnu
ekkert fyrir sér í að upplýsa atvik í
svona máli.
Ásakanir um brot gegn
siðareglum
Þau Harpa og Kristinn kvörtuðu til
úrskurðar nefndar lögmanna og gerðu
kröfu um að úrskurðað yrði að brotið
hefði verið gegn 2., 5., 8. og 34. gr.
siðareglna, að Loki hrl. yrði nafn­
greindur í úrskurðinum og að hann
yrði áminntur.
Byggðu þau kröfur sínar á því
að Loki hrl. hefði farið fram með
rang færslur, ýkjur og tilhæfulausar
staðhæfingar sem ekki væru hæfandi
lögmanni. Orðræða hans hafi verið
ófagleg og meiðandi í garð þeirra sem
sérfræðinga og vegið alvarlega að
starfsheiðri þeirra. Hann hefði gengið
allt of langt í ummælum sínum, sem
hefðu verið óvægin og ómálefnaleg og
ekki í eðlilegum tengslum við hlutverk
lögmanns í stjórnsýslumáli.
Sálfræðingarnir töldu orðaval lög­
mannsins hafa verið fram úr hófi og að
ýkjukenndar og grófar lýsingar hans
hefðu farið gegn skyldu hans til að
sýna þeim, sem gagnaðilum, virðingu
í ræðu og riti.
Tjáningarfrelsi lögmanna
Loki hrl. mótmælti öllum kröfum
kærenda og féllst ekki á að athafnir
hans hefðu brotið gegn siðareglum
lögmanna. Hann benti einnig á að
tjáningafrelsi lögmanna væri varið
af 73. gr. stjórnarskrárinnar og að
innan þess félli tjáningaform og
ritstíll. Takmörkun á tjáningarfrelsi
yrði eingöngu viðhöfð með skýrri